De verschillende stadia van doorligwonden

De stadia van doorligwonden verschillen afhankelijk van de ernst van deze wonden die op de huid worden veroorzaakt, door druk of wrijving die wordt uitgeoefend door een hard oppervlak.

Beoordeeld en goedgekeurd door de arts Leonardo Biolatto.

Geschreven door Equipo Editorial

Laatste update: 17 november, 2022

Het herstel van doorligwonden hangt af van de ernst ervan. Vandaag zullen we je vertellen wat doorligwonden zijn, de verschillende stadia van doorligwonden uitleggen en daarna iets vertellen over de behandeling.

Doorligwonden (ook wel decubitus genoemd) zijn beschadigingen van de huid en het onderliggende weefsel als gevolg van langdurige druk of wrijving tegen een hard oppervlak. Ze komen vaak voor bij patiënten die langere tijd bedlegerig zijn.

Bovendien is het herstel van de verschillende stadia van doorligwonden moeilijker bij ouderen, omdat deze zweren ernstige problemen veroorzaken bij deze leeftijdsgroep. Ze zijn erg pijnlijk en veroorzaken een groot aantal lokale en algemene infecties. Ze bevinden zich in de meest prominente delen van het lichaam:

• het heiligbeen
• de trochanters (benige uitsteeksels die zich in de bovenste ledematen of epifyse van het dijbeen bevinden)
• de hielen
• het occipitale gebied
• de schouderbladen

De ernst ervan varieert van lichte roodheid van de huid, tot zweren die open kunnen gaan tot het verlies van de huid en weefsel waarbij ook het onderliggende bot bloot kan komen te liggen.

De stadia van doorligwonden

Mensen die in de gezondheidszorg werken gebruiken een classificatiesysteem om de ernst en stadia van doorligwonden te beschrijven. Er worden daarbij de volgende vier categorieën onderscheiden:

• Stadium 1. Een doorligwond in stadium 1 is het meest oppervlakkige type letsel. Het aangetaste huidgebied lijkt verkleurd en roodachtig bij blanke patiënten en gekneusd of blauwachtig bij patiënten met een donkerdere huid. Bij een doorligwonden in stadium 1 blijft de huid intact, maar kan pijnlijk, jeukend en ofwel warm en zacht of juist hard aanvoelen.
• Stadium 2. Bij decubitus stadium 2 is een deel van het buitenoppervlak van de huid, dat wil zeggen de epidermis, of het binnenste deel van de huid of dermis, beschadigd. Dit resulteert in een verlies van huidweefsel. De zweer verschijnt als een open wond of blaar.
• Stadium 3. In deze categorie treedt huidverlies op over de hele dikte van de huid. Daarnaast is er ook schade aan het onderliggende weefsel. Er is echter geen schade aan de spieren of de botten. De zweer ziet eruit als een diepe, uitgeholde wond.
• Stadium 4. Van de vier stadia van doorligwonden is dit de meest ernstigste. In deze situatie is er ernstige schade aan de huid. Daarnaast lijdt het aangrenzende weefsel aan necrose, dat wil zeggen dat het afsterft. Daarnaast kan er ook schade zijn aan de onderliggende spier of bot. Patiënten met de ernstigste vorm van decubitus hebben een hoog risico op het ontwikkelen van ernstige infecties.

Behandeling van doorligwonden in de verschillende stadia

Aangezien doorligwonden een complex gezondheidsprobleem zijn dat wordt veroorzaakt door een aantal onderling samenhangende factoren, moeten verschillende soorten professionals voor de patiënt zorgen. Hieronder zullen we een aantal technieken en behandelingen die worden toegepast in de verschillende stadia van doorligwonden toelichten.

Houding wijzigen

Het lichaam regelmatig verplaatsen en van houding veranderen is een van de beste manieren om het ontstaan van dit probleem te voorkomen. Het verlicht de druk in gevallen van doorligwonden in stadium 1 en 2, waardoor er spontane genezing op kan treden.

Matrassen en kussens

Er is een breed scala aan speciale matrassen en kussens beschikbaar om de druk op kwetsbare delen van het lichaam te verlichten. Patiënten met ernstigere stadia van doorligwonden hebben behoefte aan een geavanceerder matras of zelfs een speciaal bedsysteem.

Zo zijn er matrassen die je kunt aansluiten op een continue luchtstroom die automatisch wordt geregeld om de druk op de huid te verlagen. Daardoor is de doorbloeding van de huid beter waardoor de situatie zich mogelijk kan herstellen.

Pleisters en verbanden

Om de ernstigere stadia van decubitus te behandelen zijn er verschillende mogelijkheden. Zo zijn er speciale pleisters beschikbaar, maar er bestaan ook verbanden die speciaal ontworpen zijn om de huid te helpen herstellen. Enkele voorbeelden van dit soort producten zijn:

• Hydrocolloïden. Dit zijn verbanden met een speciale gel die de groei van nieuwe huidcellen bevordert.
• Alginaten. Dit zijn verbanden gemaakt van zeewier die daarnaast natrium en calcium bevatten. Hiervan is aangetoond dat ze het genezingsproces versnellen.

Behandeling van de huid

Artsen kunnen ook crèmes of zalven voorschrijven die op de huid gesmeerd moeten worden om het genezingsproces te versnellen. Tegelijkertijd helpen ze ook om verdere huidbeschadiging te voorkomen. Een type chemische stof die bekend staat als vrije radicalenvangers (Engelse link) kan ook nuttig zijn bij het voorkomen van celbeschadiging op genetisch niveau.

Antibiotica

Antibiotica kan nuttig zijn bij het optreden van bacteriële infecties. Daarnaast kunnen ze preventief ook de ontwikkeling van secundaire infecties helpen voorkomen. Het aanbrengen van een antiseptische zalf op de plekken waar de huid bedreigt wordt kan helpen de wonden te reinigen van eventuele bacteriën die al aanwezig zijn.

Chirurgie

Soms is het niet mogelijk om deze wonden te genezen met bovenstaande behandelingen en moeten artsen hun toevlucht nemen tot een operatie om zowel de doorligwonden te dichten als om verdere weefselbeschadiging te voorkomen.

Een huidtransplantatie is de meestvoorkomende techniek (Spaanse link). Professionals nemen een huid- en spiertransplantaat van een ander deel van het lichaam en gebruiken het om de wond te dichten.

De complexheid van de verschillende stadia van doorligwonden

Zoals je in dit artikel hebt kunnen lezen komen doorligwonden heel vaak voor. Ze verschijnen gemakkelijk bij mensen die rolstoelgebonden of bedlegerig zijn en brengen ze bovendien een gecompliceerde behandeling met zich mee.

Bij patiënten met risicofactoren – voornamelijk degenen die bedlegerig zijn vanwege chronische ziekten – moet gebruik gemaakt worden van meerdere maatregelen voor bevordering van het herstel en tegen littekenvorming om de prognose van deze laesies te verbeteren.