De verschillende soorten chemotherapie

Er zijn veel verschillende soorten chemotherapie. Elk van hen wordt op basis van de te behandelen kanker en de toestand van de patiënt gekozen. In dit artikel leggen we de meestvoorkomende vormen en de farmacologische middelen uit die bij chemotherapie worden gebruikt.

Beoordeeld en goedgekeurd door de arts Mariel Mendoza.

Geschreven door Equipo Editorial

Laatste update: 22 december, 2022

Chemotherapie is, zoals je waarschijnlijk wel weet, een van de meest gebruikte behandelingen voor kanker. Het omvat een grote verscheidenheid aan medicijnen, wat betekent dat er veel verschillende soorten chemotherapie zijn.

Het doel van deze behandeling is kankercellen vernietigen om de ziekte te genezen. Alle soorten chemotherapie beïnvloeden echter zowel kankercellen als gezonde cellen, wat betekent dat ze ernstige bijwerkingen veroorzaken. In dit artikel zullen we de verschillende soorten chemotherapie die er zijn en hun belangrijkste kenmerken uitleggen.

Alkylerende middelen

Alkylerende middelen bereiken hun hoogste activiteitsniveau tijdens de rustfase en zijn niet specifiek voor celcycli. Op hun beurt kunnen medische professionals verschillende soorten behandelingen van chemotherapie aangeven:

• Ten eerste mosterdgasderivaten. Zoals cyclofosfamide bijvoorbeeld.
• Ten tweede ethylenimines. Hexamethylmelamine is daar een van.
• Hydrazines en triazines. Zoals onder andere altretamine en procarbazine.
• Nitrosoureas. Ze zijn uniek, omdat ze in tegenstelling tot de meeste soorten chemotherapiebehandelingen, de bloed-hersenbarrière (Spaanse link) kunnen passeren, het membraan dat de hersenen beschermt. Ze zijn dus nuttig bij de behandeling van hersentumoren.
• Tot slot metaalzouten.

Alkaloïden van planten

Dit is een vorm van chemotherapie die van bepaalde planten afkomstig is. Zo worden vinca-alkaloïden geproduceerd uit de maagdenpalmplant of Catharanthus rosea. Deze groep omvat ook taxanen (Spaanse link), gemaakt van de schors van de West-Amerikaanse Taxus.

Alle plantaardige alkaloïde chemotherapie-geneesmiddelen, in tegenstelling tot de vorige groep, zijn specifiek voor celcycli. Dit betekent dat ze cellen aanvallen, afhankelijk van de fase van deling waarin ze zich bevinden. Naast vinca-alkaloïden en taxanen behoren ook podofyllotoxinen en camptothecine-analogen tot deze groep.

Antitumor-antibiotica

Dit is een ander type chemotherapie dat afkomstig is van natuurlijke stoffen. In plaats van uit planten te komen, komt deze chemotherapie van een soort van de bodemschimmel Streptomycine.

Antitumor-antibiotica oefenen hun effect op kankercellen uit in verschillende fasen van de celcyclus, en niet op een specifiek tijdstip, zoals de soorten die we hierboven noemden. Hier zijn enkele van de meestvoorkomende presentatievormen:

• Anthracyclines. Zoals doxorubicine of epirubicine. Deze medicijnen hebben cardio-toxicologische effecten op lange termijn.
• Chromomycins. Dactinomycine bijvoorbeeld.
• Mitomycine.
• Bleomycine.

Antimetabolieten

Dit is een type chemotherapie dat sterk lijkt op de natuurlijke moleculen die in cellen worden aangetroffen. Wanneer de cellen deze stoffen opnemen in het cellulaire metabolisme, kunnen ze dus de celdeling blokkeren. Antimetabolieten worden geclassificeerd op basis van de stoffen die ze verstoren:

• Foliumzuurantagonisten. Methotrexaat.
• Pyrimidine-antagonisten. 5-fluorouracil of capecitabine.
• Purine-antagonisten. 6-mercaptopurine.
• Adenosinedeaminase-remmers. Cladribine, fludarabine, nelarabine en pentostatine.

Topoïsomerase-remmers

Dit zijn geneesmiddelen die hun effect te danken hebben aan hun vermogen om de werking van topoïsomerase-enzymen (zowel I als II) te verstoren. Deze enzymen zijn verantwoordelijk voor het manipuleren van de DNA-structuur, die voor replicatie nodig is. Twee voorbeelden van deze medicijnen zijn irinotecan en etoposide.

Diverse antineoplastics

Zoals de naam van deze groep aangeeft, bevat het chemotherapie-medicijnen die niet tot een andere groep behoren, omdat ze uniek zijn. Een aantal daarvan zijn:

• Mitotaan
• Asparaginase en pegaspargase
• Estramustine
• Retinoïden

Conclusie

Naast chemotherapie zijn er veel andere soorten chemische therapieën voor kanker, zoals gerichte therapieën, immunotherapie of hormoontherapie. Al deze therapeutische middelen hebben bij de behandeling van kanker grote vooruitgang geboekt.

We staan echter nog steeds voor een zeer grote uitdaging en verder onderzoek is op dit therapeutische gebied nodig. Het uiteindelijke doel is daarom om zeer specifieke vormen van chemotherapie te bewerkstelligen die voornamelijk tumorcellen aanvallen.