De symptomen van verschillende soorten visvergiftiging

Het is onmogelijk om te zien of een vis geïnfecteerd is door te kijken naar zijn uiterlijk, smaak of geur. Je kunt de gifstoffen ook niet vernietigen, zelfs niet door de vis te koken, te marineren of in te vriezen. Dus, wat zijn de verschillende soorten visvergiftiging?
De symptomen van verschillende soorten visvergiftiging
Eliana Delgado Villanueva

Geschreven en geverifieerd door de voedingsdeskundige Eliana Delgado Villanueva.

Laatste update: 24 augustus, 2022

Het optreden van braken, diarree, koorts, buikpijn en pijn in het lichaam zijn symptomen die erop kunnen wijzen dat je vis of ander voedsel met een hoog gehalte aan gifstoffen hebt gegeten. In deze gevallen zijn de vis of zeevruchten besmet, of door bacteriën of door gifstoffen. Wat kun je doen aan visvergiftiging?

Deze condities kunnen iemands leven bedreigen als ze niet op tijd worden behandeld, vanwege uitdroging en elektrolytveranderingen. Kinderen en ouderen zijn het meest vatbaar.

Visvergiftiging

In bepaalde tijden van het jaar kunnen verschillende soorten vis en schaaldieren giftige biotoxines bevatten, die zelfs als ze goed gaar zijn, toch nog aanwezig zijn.

Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC – Engelse link), herkennen toeristen dit risico meestal niet, vooral degenen die naar de tropen en subtropen reizen. Laten we daarom eens kijken naar enkele van de verschillende soorten visvergiftiging.

1. Ciguatera

Verschillende soorten visvergiftiging

Er zijn vermoedelijk meer dan 400 vissoorten, met name rifvissen, die het gif ciguatoxine bevatten, wat dit soort visvergiftiging veroorzaakt.

Rifvissen uit de tropische en subtropische wateren van West-Indië, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan vormen daarom de grootste bedreiging. Er zijn ook gevallen gemeld in de Verenigde Staten, Hawaï, Guam, Puerto Rico, de Maagdeneilanden en Florida.

Veel van deze biotoxines worden geproduceerd door de dierlijke natuur, dus er zijn geen waarschuwingssignalen.

Wat zijn de symptomen van ciguatera?

De symptomen van deze visvergiftiging verschijnen meestal binnen enkele minuten tot zes uur na het eten van de giftige vis. Symptomen zijn onder andere een verscheidenheid aan gastro-intestinale, neurologische en cardiovasculaire reacties.

Symptomen kunnen onder andere de volgende zijn:

  • Misselijkheid
  • Braken
  • Waterige diarree
  • Hoofdpijn
  • Gevoelloosheid en tintelingen rond de mond en ledematen

In meer ernstige gevallen kan de persoon in kwestie ook last hebben van spierpijn, duizeligheid en gevoelens van ‘omgekeerde temperatuur’, dat wil zeggen dat warme dingen koud lijken en koude dingen lijken warm.

Ze kunnen ook last hebben van een onregelmatig hartritme en een lage bloeddruk. Symptomen verdwijnen meestal na enkele dagen, maar ze kunnen tot vier weken aanhouden.

2. Scombroidvergifiting

Scombrotoxine, ook bekend als scombroidvergiftiging of histaminevergiftiging, treedt op na het eten van vis met een hoog histaminegehalte. Het komt door onjuiste voedselbereiding.

De vissen waar het hier om gaat, waaronder dolfijnen, witte tonijn, geelvintonijn, makreel, sardine, ansjovis, haring, marlijn, amberjack en zeeoor, bevatten grote hoeveelheden histidine. Als gevolg van slechte conservering zetten de bacteriën het histidine in histamine en veroorzaken zo vergiftiging.

Wat zijn de symptomen van dit soort visvergiftiging?

Symptomen verschijnen meestal binnen een paar minuten na het eten van de geïnfecteerde vis, hoewel het tot wel een uur kan duren. De symptomen duren meestal maximaal drie uur, maar kunnen ook enkele dagen duren. Symptomen kunnen onder andere de volgende zijn:

  • Een tintelend of branderig gevoel in de mond
  • Huiduitslag op het gezicht en bovenlichaam
  • Ademhalingsproblemen
  • Een daling van de bloeddruk
  • Kloppende hoofdpijn
  • Netelroos en jeukende huid
  • Misselijkheid
  • Braken
  • Diarree

De symptomen van scombroidvergiftiging kunnen ook lijken op andere aandoeningen of gezondheidsproblemen. Veel gevallen van visallergie zijn eigenlijk een scombroidvergiftiging. Praat daarom altijd met je arts om een diagnose te krijgen.

3. Tetrodotoxinevergiftiging of kogelvisvergiftiging

Kogelvisvergiftiging

Tetrodotoxine, ook wel kogelvisvergiftiging of fuguisme genoemd, is een veel zeldzamere vorm van visvergiftiging. Het kan echter zeer ernstig zijn. Het wordt ook bijna uitsluitend geassocieerd met het eten van kogelvis (Engelse link) uit de wateren in de Indo-Pacific-regio’s.

Gevallen van vergiftiging, zelfs overlijden, zijn ook gemeld bij de consumptie van kogelvissen uit de Atlantische Oceaan, de Golf van Mexico en de Golf van Californië.

Wat zijn de symptomen van deze visvergiftiging?

Symptomen verschijnen meestal tussen 20 minuten en 3 uur na het eten van de giftige kogelvis. De volgende zijn de meestvoorkomende symptomen van vergiftiging door kogelvissen:

  • Gevoelloosheid van de lippen en tong
  • Gevoelloosheid van het gezicht en ledematen
  • Een gevoel van lichtheid of een zweverig gevoel
  • Hoofdpijn
  • Misselijkheid en braken
  • Buikpijn
  • Diarree
  • Moeite met praten
  • Gegeneraliseerde spierzwakte
  • Convulsies
  • Ademhalingsfalen
  • Hartritmestoornissen

In de meest ernstige gevallen kan de dood binnen vier tot zes uur na de vergiftiging optreden. Daarom is het essentieel om onmiddellijk medische help in te schakelen.

Hoe kan ik visvergiftiging voorkomen?

Om ciguatera te voorkomen, moet je dus de vis vermijden die deze vergiftiging gewoonlijk overbrengt. Het gaat hier om onder andere amberjack, tandbaars, snapper, steur, makreel, barracuda en murene. Het gif is meer geconcentreerd in de inwendige organen van de vis. Daarom mag je deze delen van een vis nooit eten.

Om scombroidvergiftiging te voorkomen mag je geen vis eten die niet goed koel bewaard is. Wees vooral voorzichtig met het eten van vis zoals tonijn, sardines, makreel, mahi-mahi of ansjovis. 


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Stratta, P., & Badino, G. (2012). Scombroid poisoning. CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l’Association medicale canadienne184(6), 674. doi:10.1503/cmaj.111031
  • Friedman, M. A., Fleming, L. E., Fernandez, M., Bienfang, P., Schrank, K., Dickey, R., … Reich, A. (2008). Ciguatera fish poisoning: treatment, prevention and management. Marine drugs6(3), 456–479. doi:10.3390/md20080022
  • Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Fish Poisoning in Travelers: Ciguatera and Scombroid. 2014. https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/fish-poisoning-ciguatera-scombroid

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.