Agranulocytose: symptomen en behandelingen

Agranulocytose kan frequente infecties, koorts, koude rillingen en andere niet-specifieke symptomen veroorzaken. Weet jij wat het is?

Agranulocytose is een bloedziekte die ontstaat als er een afname van granulocyten in het bloed is. Granulocyten zijn een soort cellen in ons bloed en zijn primair verantwoordelijk voor het bestrijden van infecties. Agranulocytose noemt men ook wel neutropenie of granulocytopenie.

Volgens de meest gangbare definitie komt het voor wanneer het aantal neutrofielen (soort witte bloedcellen) minder is dan 1000-1500 cellen per kubieke milliliter bloed. Er zijn drie soorten granulocyten:

• neutrofielen
• eosinofielen
• basofielen

Het is een zeldzame maar mogelijk ernstige ziekte. In dit artikel leer je wat deze ziekte inhoudt, wat de mogelijke symptomen zijn en welke opties voor behandeling er zijn.

Waarom treedt agranulocytose op?

Zoals je hierboven hebt gelezen, is agranulocytose een ziekte die optreedt wanneer het aantal neurofielen in het bloed afneemt. Dit kan om de volgende verschillende redenen gebeuren:

• Ineffectieve granulopoiesis: er is een fout opgetreden tijdens het proces van het maken van neurofielen, dat plaatsvindt in de medulla. Daardoor kan elke spinale aandoening dit veroorzaken. Het kan bijvoorbeeld optreden als gevolg van aplastische anemie of leukemie.
• Vroegtijdige vernietiging of verbruik van neutrofielen: als dit sneller gebeurt dan dat het ruggenmerg nieuwe neutrofielen kan genereren, dan kan agranulocytose ontstaan.

Neutrofielen zijn de cellen die verantwoordelijk zijn voor het bestrijden van bacteriële infecties. Als gevolg hiervan zullen ze in deze situaties overuren maken.

Vroegtijdige vernietiging kan bovendien optreden als gevolg van de inname van bepaalde medicijnen, zoals metamizol. Dit kan ook gebeuren als gevolg van bestraling of auto-immuunprocessen.

De mogelijke oorzaken van agranulocytose kunnen in drie groepen worden verdeeld:

• Genetisch: wanneer de productie van de cellen wordt gewijzigd door een probleem in de genen.
• Congenitaal: in sommige gevallen kun je met deze ziekte worden geboren.
• Verworven: agranulocytose kan worden veroorzaakt door medicijnen of als gevolg van kanker.

De classificatie van agranulocytose

De ernst van agranulocytose wordt geclassificeerd volgens het aantal neurofielen in het bloed. De verschillende classificaties zijn:

• Mild: het aantal neurofielen is minder dan 1000-1500 cellen per kubieke milliliter bloed.
• Matig: het aantal neurofielen is minder dan 500-1000 cellen per kubieke milliliter bloed.
• Ernstig: het aantal neurofielen is minder dan 500 cellen per kubieke milliliter bloed.

Symptomen

Deze ziekte heeft vaak geen specifieke symptomen. Het kan zelfs onopgemerkt blijven. Enkele van de meestvoorkomende symptomen zijn echter:

• Koorts hoger dan 38º C, meestal gepaard met koude rillingen en zweten.
• Hoesten en kortademigheid.
• Zwakte en vermoeidheid.
• Zweertjes in de mond en zweren op de benen.
• Ongemak bij het plassen.
• Braken en diarree.

Daarnaast kan er bij vrouwen een verandering zijn in de vaginale afscheiding. Het belangrijkste om te weten is dat de patiënt vaker last heeft van infecties. Ook is er dan vaak sprake van zeer ongebruikelijke of zeldzame infecties.

Diagnose

Artsen kunnen deze ziekte vermoeden als de patiënt vaak last heeft van infecties. Eerst zal de arts een bloedtest laten doen, die een laag aantal granulocyten zal tonen als de patiënt deze ziekte heeft. Ook kan het beenmerg onderzocht worden door middel van beenmergpunctie en/of een biopt.

Andere tests die dienen om de diagnose te stellen zijn:

• Analyse van urine of andere lichaamsvloeistoffen: op deze manier kunnen infectieuze stoffen gevonden worden als de patiënt koorts heeft.
• Genetische testen.
• Het bepalen van de antilichamen: deze tests zijn goed om een auto-immuunziekte uit te sluiten.

Behandeling van agranulocytose

De behandeling hangt af van de oorzaak en de ernst van de ziekte. Als de oorzaak farmacologisch is, moet de patiënt dus onmiddellijk stoppen met het innemen van het medicijn dat het veroorzaakt.

Als dit niet kan, zou men in het ideale geval moeten proberen het medicijn te vervangen met een ander medicijn. Artsen zouden ook controle-bloedonderzoeken moeten laten doen.

In het geval van een infectie moet de patiënt antibiotica innemen. De meestvoorkomende strategie is om antibiotica te nemen tegen de meest voorkomende micro-organismen. Wanneer agranulocytose te wijten is aan een auto-immuunziekte, kunnen corticosteroïden tot goede resultaten leiden.

Er zijn tegenwoordig ook meer specifieke behandelingen beschikbaar, zoals:

• Leukocytentransfusie.
• Granulocyten koloniestimulerende factoren (G-CSF). Dit is een methode waarbij het beenmerg gestimuleerd wordt om meer granulocyten te produceren. Deze behandeling is vooral effectief bij mensen bij wie agranulocytose het gevolg is van chemotherapie.
• Beenmergtransplantatie: deze methode wordt alleen gebruikt voor gevallen waarbij andere behandelingen niet hebben gewerkt. Gezond beenmerg kan gezonde granulocyten produceren. Het is echter moeilijk om een geschikte donor te vinden.

Conclusie

Agranulocytose is een complexe bloedziekte. Het is noodzakelijk om een arts te raadplegen als je vaak aan infecties lijdt en je vermoedt dat je deze ziekte hebt. Je moet ook naar je arts gaan als je je zwak voelt en koorts of andere symptomen hebt. De arts zal de juiste onderzoeken laten uitvoeren en de nodige behandeling voorschrijven.