Wat is thyroxine en wat zijn de bijbehorende ziekten
Thyroxine is een van de belangrijkste hormonen in het menselijk lichaam. Hormonen zijn een reeks stoffen die in de klieren worden gesynthetiseerd en waarvan de belangrijkste functie het handhaven van de homeostase of het evenwicht van ons organisme is. Helaas zijn er verschillende ziekten met deze stoffen geassocieerd.
De meeste problemen zijn het gevolg van een fout in de synthese- of afgifteprocessen. Hierdoor verandert de concentratie in de bloedbaan en kunnen ze hun functie niet goed uitoefenen.
Wat is thyroxine?
Thyroxine, ook bekend als tetraiodothyronine of T4, is een hormoon gemaakt uit jodium, dat wordt gesynthetiseerd en door een klier aan de voorkant van de hals wordt afgegeven. Het heeft een bijzondere chemische structuur, en wordt gevormd uit het aminozuur tyrosine en het toevoegen van 2 atomen jodium.
De hoeveelheid T4 die in deze klier wordt geproduceerd, is veel groter dan die van andere gesynthetiseerde hormonen. Het is biologisch echter niet erg actief. Meerdere onderzoeken hebben aangetoond (Spaanse link) dat thyroxine zich als een perifeer pro-hormoon gedraagt. Dat wil zeggen dat het door enzymatische processen in zijn actieve vorm moet worden omgezet.
De hypothalamus en de hypofyse reguleren de secretie van tetraiodothyronine. Beide structuren synthetiseren stoffen die de afgifte van T4 kunnen stimuleren of remmen, afhankelijk van de behoeften van het organisme.
Welke klier is verantwoordelijk voor de aanmaak van thyroxine?
De schildklier is verantwoordelijk voor de productie en afgifte van thyroxine in de bloedbaan. Het bevindt zich voor in de hals, net onder het strottenhoofd en voor de luchtpijp.
De anatomie van de schildklier lijkt op een schild: het bestaat uit twee lobben aan weerszijden van de luchtpijp en ze zijn verbonden door een centraal gebied dat men de isthmus wordt noemt.
Deze klier weegt onder normale omstandigheden ongeveer 20 gram en is dus meestal niet voelbaar. De belangrijkste functie is de productie van verschillende hormonen, waarvan T4 of thyroxine en T3 of triiodothyronine de belangrijkste zijn.
Gespecialiseerde structuren in de schildklier, follikels genaamd, zijn verantwoordelijk voor de synthese van schildklierhormonen. In het midden van deze follikels bevindt zich een colloïde stof die alles bevat wat nodig is voor de hormoonproductie. Als zodanig bevat het colloïde enzymen, jodium, tyrosine en een speciaal eiwit: thyroglobuline.
Wat is de functie van dit hormoon?
De belangrijkste functie van schildklierhormonen is gerelateerd aan het metabolisme en de groei van het menselijk lichaam. Thyroxine is echter minder biologisch actief en heeft een langere halfwaardetijd dan triiodothyronine. Deze eigenschappen maken T4 dus de ideale stof om een constante reserve aan te houden.
In het algemeen is trijoodthyronine de actieve vorm van de schildklierhormonen, terwijl thyroxine als de plasmareserve fungeert. Wanneer het lichaam een laag T3-gehalte heeft, extraheren verschillende enzymen in de perifere weefsels een jodiumatoom uit thyroxine, waardoor het in zijn actieve vorm wordt omgezet.
Studies hebben aangetoond (Spaanse link) dat schildklierhormonen een zeer belangrijke rol spelen, zelfs vanaf het begin van het leven in de baarmoeder. Ze zijn namelijk essentieel voor het reguleren van de ontwikkeling en groei van de mens. In dit verband hebben ze onder andere de volgende functies:
- Bevordering van cognitieve ontwikkeling.
- Regulering van cellulair metabolisme.
- Ze zijn ook betrokken bij de productie van energie.
- Behoud van de functie van het bewegingsapparaat.
- Ze nemen deel aan het botmetabolisme.
- Ze beïnvloeden de werking van het cardiovasculaire en spijsverteringsstelsel.
Ziekten gerelateerd aan thyroxinedeficiëntie
De meest voorkomende aandoening die verband houdt met thyroxine- en triiodothyronine deficiëntie is hypothyreoïdie. Dit is een ziekte die wordt gedefinieerd door een verminderd effect van het schildklierhormoon op weefselniveau.
De meest voorkomende oorzaak is een afname van de productie of afgifte van schildklierhormonen, hoewel het zich ook als gevolg van perifere resistentie kan ontwikkelen.
Hypothyreoïdie kan primair of secundair zijn. Men spreekt over primaire hypothyreoïdie wanneer er een disfunctie in de klier zelf is. De termen centraal en secundair gebruikt men wanneer verminderde secretie van de afgevende factoren plaatsvindt op het niveau van de hypofyse of hypothalamus. De belangrijkste oorzaken van hypothyreoïdie zijn onder andere:
- Ziekte van Hashimoto
- Thyreoïdectomie
- Radiotherapiebehandeling en bepaalde medicijnen
- Te veel of te weinig jodium in het lichaam
Een tekort aan schildklierhormonen kan ook een andere aandoening veroorzaken die struma heet, wat een toename van de omvang van de schildklier is. Deze volumetoename ontstaat om meer jodium op te kunnen vangen en de productie te verhogen.
Ziekten die verband houden met een teveel aan thyroxine
Overtollig thyroxine en triiodothyronine in de bloedbaan staat bekend als hyperthyreoïdie. Verschillende aandoeningen die de werking van de schildklier veranderen en de hormoonproductie verhogen kunnen het veroorzaken. Enkele van de belangrijkste ziekten die hyperthyreoïdie kunnen veroorzaken, zijn onder andere:
- Ziekte van Graves
- Thyrotoxicose met toxische multinodulaire struma
- Toxisch schildklieradenoom
- Thyreoïditis
Deze aandoening kan het basale metabolisme van het menselijk lichaam verhogen, zodat alle functies van het organisme versnellen. Als gevolg hiervan kan de patiënt klachter ervaren zoals hartkloppingen, nervositeit, gewichtsverlies en meer zweten.
Zwangerschap kan ook een verhoging van de schildklierhormoonspiegels veroorzaken, vooral in het eerste trimester. Deze toename is echter fysiologisch.
Thyroxine: een essentieel hormoon voor het lichaam
Thyroxine is een hormoon dat in de schildklier wordt geproduceerd en dat in perifere weefsels in zijn actieve vorm kan worden omgezet. Dat betekent dat het een reservebron is. Schildklierhormonen vervullen dus essentiële functies in het lichaam, die bijna allemaal met de regulatie van basaal metabolisme en groei verband houden.
Ziekten die gepaard gaan met een teveel of tekort aan thyroxine veranderen dus het basale metabolisme van het lichaam. Ze veroorzaken vervolgens ongemakkelijke en gevaarlijke symptomen. Natuurlijk zal een tijdige diagnose en behandeling van deze ziekten voor een correcte behandeling en het voorkomen van complicaties zorgen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- García-García C. Fisiología tiroidea. Med Int Méx. 2016 September;32(5):569-575.
- Esteva E. Trastornos tiroideos: tratamiento. Offarm. 2010; 29(6): 61-67.
- Gómez-Meléndez GA, RuizBetanzas R, Sánchez Pedraza V, Segovia-Palomo A y col. Hipotiroidismo. Med Int Mex 2010;26(5):462-471.
- Ibáñez Toda L, Marcos Salas MV. Actualización en patología tiroidea. En: AEPap (ed.). Curso de Actualización Pediatría 2017. Madrid: Lúa Ediciones 3.0; 2017: 161-74.
- Louzada RA, Carvalho DP. Similarities and Differences in the Peripheral Actions of Thyroid Hormones and Their Metabolites. Front Endocrinol (Lausanne). 2018;9:394.
- Köhrle J. Thyroid Hormones and Derivatives: Endogenous Thyroid Hormones and Their Targets. Methods Mol Biol. 2018;1801:85-104.