Wat is het doel van een endometriumablatie?

Een endometriumablatie is in de meeste gevallen een veilige en effectieve procedure. Het kan echter de vruchtbaarheid schaden en voor een risicovolle zwangerschap zorgen of het zelfs onhaalbaar maken om zwanger te worden.

Een endometriumablatie is een chirurgische ingreep met als doel om het endometrium te verwijderen. Dit slijmvlies van de baarmoeder voedt onder normale omstandigheden een foetus tijdens de zwangerschap.

Het endometrium verdikt zich elke menstruatiecyclus door de werking van oestrogeen en progesteron. Het lichaam verdrijft een deel ervan bovendien tijdens de menstruatie wanneer er geen bevruchting plaatsvindt, samen met bloed en slijm.

Het doel van endometriumablatie is om de menstruatie te minimaliseren wanneer deze overmatig is of wanneer deze te lang aanhoudt. Deze ingreep kan poliklinisch worden uitgevoerd.

Wanneer is een endometriumablatie nodig?

In het algemeen wordt een endometriumablatie voor vrouwen met menorragie gebruikt. Dit is een aandoening waarbij de menstruatie overvloedig is of te lang duurt of er is een bloeding tussen twee menstruaties. Het belemmert dagelijkse taken of veroorzaakt in ernstige gevallen bloedarmoede.

Men kan zeggen dat het bloeden buitensporig is als een vrouw haar sanitaire producten (maandverband of tampons) elk uur moet vervangen. Op dezelfde manier is het lang als de menstruatie langer dan zeven dagen duurt. Een van de manieren om deze problemen op te lossen is door middel van het uitvoeren van een endometriumablatie.

Deze procedure wordt niet aanbevolen voor vrouwen die van plan zijn in de toekomst zwanger te worden, omdat het de vruchtbaarheid kan schaden. Het kan ook tot een miskraam of een risicovolle zwangerschap leiden. Een endometriumablatie wordt ook niet aanbevolen voor postmenopauzale vrouwen of bij een van de volgende problemen:

• actieve bekkeninfectie.
• baarmoederkanker.
• bepaalde afwijkingen in de baarmoeder, beoordeeld door een arts.

Voorafgaande voorbereiding op een endometriumablatie

Het is belangrijk om patiënten goed te informeren voordat een endometriumablatie wordt uitgevoerd. Operatie kan niet bij zwangere vrouwen worden uitgevoerd. Er kan afhankelijk van de uit te voeren procedure plaatselijke of algemene anesthesie worden toegepast.

Vrouwen moeten bovendien vóór dit soort operaties meestal een toestemmingsformulier ondertekenen. Daarnaast moeten een aantal zaken geregeld zijn zoals:

• Een endometriumbiopsie om de aanwezigheid van baarmoederkanker uit te sluiten (Spaanse link).
• Het verwijderen van het spiraaltje, indien aanwezig.
• Een endometriumverdunning met medicatie of een dilatatie- en curettageprocedure vergroot de kans op succes van de ablatie.

Een aantal medicijnen kunnen in de dagen voorafgaand aan de procedure gecontra-indiceerd zijn. Een arts kan ook medicijnen voorschrijven om de baarmoederhals ongeveer acht tot twaalf uur voor de operatie te verwijden. De vrouw mag bovendien zes tot twaalf uur voor de procedure niet drinken of eten.

Hoe ziet de procedure voor een endometriumablatie eruit?

Er zijn verschillende technieken om een endometriumablatie uit te voeren. Ze hebben allemaal tot doel het endometriumweefsel te vernietigen (Spaanse link) en ze doen dit op verschillende manieren.

• Elektrochirurgie met een apparaat dat een resectoscoop wordt genoemd en een instrument dat warmte gebruikt.
• Cryoablatie met een langwerpige sonde om extreme kou toe te passen.
• Warme zoutoplossing die gedurende 10 minuten in de baarmoeder wordt ingebracht.
• Een thermische ballon ingebracht in de baarmoeder, die men opblaast en verwarmt.
• Een sonde die microgolfenergie genereert inbrengen.
• Radiofrequentie met een flexibel apparaat dat radiofrequentie-energie uitzendt.

Deze technieken omvatten twee grote groepen, namelijk procedures met het gebruik van een hysteroscoop of het gebruik van een resectoscoop en anderen. Dienovereenkomstig vindt de endometriale ablatieprocedure als volgt plaats.

Eerste stappen bij alle technieken

Ten eerste moet de patiënt een ziekenhuisschort dragen. De medische staf plaatst vervolgens een intraveneuze lijn in haar hand of arm. De vrouw gaat dan in de houding liggen die voor een bekkenonderzoek wordt gebruikt.

De arts brengt vervolgens een speculum in om de vaginale wanden te scheiden en de baarmoederhals bloot te leggen en met een antiseptische oplossing te steriliseren. Er zijn daarna kleine variaties afhankelijk van de te gebruiken techniek.

Technieken met behulp van een hysteroscoop of resectoscoop

De technieken waarbij een hysteroscoop of resectoscoop worden gebruikt zijn elektrochirurgie, microgolf en hete vloeistof. De procedure verloopt in deze gevallen als volgt:

• Anesthesie toepassen.
• Het inbrengen van een urinekatheter als dit noodzakelijk is.
• Gebruik van een tenaculum, vergelijkbaar met een tang, om de baarmoederhals tijdens het uitvoeren van de procedure stabiel te houden.
• Het plaatsen van een reeks staafjes, elk met een grotere diameter dan de vorige, om de opening van de baarmoederhals te vergroten en de hysteroscoop of resectoscoop in te brengen.
• Inbrengen van een vloeibare oplossing of gas om de baarmoeder te vullen en visualisatie te vergemakkelijken.
• Introduceren van het instrument of de ablatiesubstantie en deze te gebruiken om het weefsel te vernietigen.
• Alle vloeistof uit de baarmoeder pompen en de instrumenten verwijderen.

Andere technieken voor een endometriumablatie

De andere technieken zijn een thermische ballon-endometriumablatie, cryoablatie en radiofrequentie. In dit geval voert het medisch personeel de eerste stappen samen met de volgende acties uit:

• Verdoven van het gebied met behulp van een medicijn dat door een lokale injectie wordt aangebracht.
• Indien nodig het inbrengen van een baarmoedersonde om de lengte van de baarmoeder en het baarmoederhalskanaal vast te stellen en deze vervolgens te verwijderen.
• Afhankelijk van de situatie kunnen ze een siliconenballon, een driehoekig netwerk van elektroden of een sonde inbrengen die koude temperaturen produceert.
• Vernietigen van het endometriumweefsel met behulp van hete vloeistof in de ballon, radiofrequentie-energie of intense kou, dit is afhankelijk van de gekozen techniek.
• Verwijderen van de instrumenten.

Herstel na de procedure

Na de procedure brengt het medisch personeel de patiënt naar een verkoeverkamer waar ze een paar uur onder observatie zal blijven. Ze zullen haar ofwel ontslaan zodra haar vitale functies stabiliseren, of haar indien nodig opnemen en naar een kamer brengen. De patiënt kan na een endometriumablatie enkele van de volgende symptomen ervaren:

• Krampen die op menstruatie lijken en meestal één a twee dagen aanhouden. Vrouwen kunnen vrij verkrijgbare pijnstillers nemen om ze af te zwakken.
• Een waterige vaginale afscheiding vermengd met bloed, aanvankelijk overvloediger. Meestal duurt het een of twee weken.
• Gedurende de eerste 24 uur na de procedure frequent urineren.

Een vrouw kan na een paar dagen haar normale activiteiten weer oppakken. De vrouw moet bovendien de komende twee tot drie dagen geen seks hebben, tampons vermijden en niet douchen. Ze moet zich ook een week lang van elke inspannende fysieke activiteit onthouden.

Risico’s en complicaties

Een endometriumablatie is een veilige procedure die zelden complicaties geeft. In zeldzame gevallen kunnen er wel complicaties zijn en kan een van de volgende aandoeningen optreden:

• Perforatie van de baarmoederwand of darm.
• Thermisch letsel aan de baarmoeder of darmwand.
• Longoedeem (de ophoping van vocht in de longen).
• Longembolie (een blokkering van de bloedcirculatie in de longen).
• Scheuren van de baarmoederhals.
• Infectie of bloeding.
• Thermische letselschade aan de vagina of vulva.
• Allergische reactie.
• Falen van een endometriumablatie (het endometrium groeit na de operatie abnormaal terug).

Er kunnen zich ook ernstigere complicaties voordoen. Het is daarom noodzakelijk om na de procedure medische hulp te zoeken als een van de volgende symptomen zich voordoet:

• Koorts of koude rillingen.
• Stinkende afscheiding.
• Overmatige pijn in het gebied.
• Hevig bloeden.
• Wanneer er meer twee dagen na de operatie nog een bloeding is.
• Problemen met plassen.

Raadpleeg je arts om een weloverwogen beslissing te nemen

De meeste vrouwen hebben na een endometriumablatie geen zware of langdurige menstruatie meer. Schattingen geven bovendien aan dat tussen de 30 en 50% van hen helemaal niet meer menstrueert. Dit komt echter vaker voor bij oudere vrouwen.

Ten slotte lopen jongere vrouwen een groter risico om een tweede procedure nodig te hebben. Het is belangrijk om te benadrukken dat zwangere vrouwen of degenen die van plan zijn om dat te worden, geen endometriumablatie mogen ondergaan. Het is ook niet geschikt voor mensen met een verhoogd risico op baarmoederkanker.