Wat is bruin vetweefsel en waarvoor is het belangrijk?

Onderzoek naar de functie van bruin vetweefsel heeft de afgelopen jaren interessante resultaten opgeleverd. Het wordt daardoor tegenwoordig met gewichtsverlies en andere belangrijke processen geassocieerd.

Geschreven en geverifieerd door de diëtist Saúl Sánchez Arias.

Laatste update: 23 augustus, 2022

Bruin vetweefsel is het vet dat in het lichaam wordt geactiveerd wanneer we een koud gevoel waarnemen. Wit of geel vetweefsel dient voornamelijk als energie-opslag. Bruin vet heeft een aantal belangrijke gevolgen voor de gezondheid.

Het is voornamelijk in de pericardiale en supraclaviculaire gebieden aanwezig en rond organen zoals de alvleesklier en de nieren. Het is een metabool actief weefsel met een groot aantal mitochondriën in zijn samenstelling. Zijn functie is thermoregulerend en van bijzonder belang bij zuigelingen.

De activering van bruin vetweefsel

Als we het koud hebben, dan verbranden we meer vet om warmte te genereren. Dit komt met name door de stimulatie van bruin vetweefsel. Lichaamsbeweging lijkt dit type vet ook te activeren, wat een impact op de eliminatie van wit vetweefsel heeft.

Een groep onderzoekers vond een positieve relatie tussen de inname van melatonine en de toename van bruin vet. De resultaten van hun studie (Engelse link), gepubliceerd in 2018, suggereren dat toediening van dit hormoon een effectief mechanisme voor gewichtsbeheersing zou kunnen blijken te zijn door dit metabool actieve bruine vetweefsel te stimuleren.

De onderzoeken die in dit verband zijn uitgevoerd, zijn echter op dieren uitgevoerd. Dit betekent dat de getrokken conclusies niet zonder meer extrapoleerbaar zijn naar de mens. Toch suggereren experts dat er een nauw verband bij mensen kan zijn tussen bruin vetweefsel, gewichtsverlies en de bloedglucoseregulatie.

De verdeling van dit vet is echter verschillend tussen individuen en er zijn ook sekseverschillen. Vrouwen lijken volgens een artikel in het tijdschrift Advances in Experimental Medicine and Biology (Engelse link) een grotere hoeveelheid van dit weefsel te hebben.

Thermogenese

Het thermogeneseproces dat in bruin vetweefsel plaatsvindt heeft als doel om warmte te produceren wanneer het lichaam een lage temperatuur waarneemt. Voor dit doel worden triglyceriden en glucose in een eiwit-gemedieerde metabole reactie gebruikt.

Er is dus een positieve relatie tussen de hoeveelheid bruin vet in het lichaam en het energieverbruik. Activering van dit weefsel kan tot een verhoging van maximaal 5% van het energieverbruik in rust leiden, wat een verhoging van de energiebehoefte met 100 kcal zou kunnen betekenen. De organen die verantwoordelijk zijn voor de activering van dit weefsel zijn:

• het hart, door de afscheiding van peptiden.
• de spieren, door middel van hormonen die myokines worden genoemd.
• het zenuwstelsel, dankzij de afscheiding van catecholamines.

Voeding en bruin vetweefsel

Een aantal actieve stoffen in voedsel kunnen met de hoeveelheid bruin vet in het lichaam te maken hebben en met de metabole capaciteit. Capsaïcine, resveratrol, curcumine en groene thee lijken dit soort bruin vetweefsel te kunnen stimuleren, net als geconjugeerde linolvetzuren.

Dit zou volgens een in 2017 gepubliceerde studie (Engelse link) de reden kunnen zijn waarom regelmatige inname van voedingsmiddelen met deze voedingsstoffen aan gewichtsverlies gekoppeld is. Het bewijs hiervoor is echter niet sterk en er zouden meer onderzoeken op mensen nodig om deze associaties te bevestigen.

Bruin vetweefsel, een metabool actief weefsel

Bruin vet is een metabool actief weefsel. Het speelt een rol bij de thermoregulatie van het lichaam en begint te functioneren wanneer het lichaam het gevoel van kou registreert.

Deze activering leidt tot een aanzienlijke toename van het metabole verbruik in rust, wat door de vernietiging van wit vetweefsel tot gewichtsverlies kan leiden. De effecten van melatonine en bepaalde actieve stoffen in voedingsmiddelen op bruin vetweefsel worden momenteel onderzocht.

De inname van bepaalde stoffen zou tot op zekere hoogte het aandeel melatonine in het lichaam kunnen verhogen. Het kan zelfs zijn metabole activiteit verbeteren. Tegelijkertijd draagt lichaamsbeweging bij aan het stimuleren van de functies van dit weefsel, waardoor het energieverbruik wordt verhoogd en het gewichtsverlies wordt gemaximaliseerd.

Ten slotte is het belangrijk om op te merken dat dit vet meer bij pasgeborenen dan bij volwassenen voorkomt. Er zijn ook sekseverschillen. Het kan bij vrouwen in grotere hoeveelheden aanwezig zijn dan bij mannen.