Wanneer en hoe met een eliminatiedieet beginnen?

We laten je zien wat een eliminatiedieet inhoudt en hoe het kan worden toegepast om intoleranties voor voedselgroepen of voedingsstoffen op te sporen. Je leert ook de risico's ervan kennen.

Geschreven en geverifieerd door de diëtist Saúl Sánchez Arias.

Laatste update: 24 augustus, 2022

Het eliminatiedieet wordt ingesteld om voedselintoleranties op te sporen. Er zijn een aantal tests op de markt die beloven op deze aandoeningen te testen, maar ze zijn niet betrouwbaar. Er is geen bewijs dat ze ondersteunt. Daarom is er in veel gevallen geen andere keus dan een bepaald voedingsmiddel uit het dieet te schrappen om te zien of er enige verbetering optreedt.

Alvorens te beginnen moet opgemerkt worden dat er ook voedselintoleranties zijn die van voorbijgaande aard zijn. Dat wil zeggen dat het lichaam slechts gedurende een bepaalde tijd het vermogen verliest om een bepaalde voedingsstof te verteren of op te nemen. Er kan zelfs een specifieke aanpassing of interventie zijn om de symptomen te verbeteren en het proces te versnellen.

Hoe werkt een eliminatiedieet?

Als we het over een eliminatiedieet hebben, hebben we het over een zeer restrictief plan dat op middellange termijn niet vol te houden of gezond is. Het moet voor een periode van niet meer dan 3 weken in praktijk gebracht worden.

Anders kunnen ernstige voedingstekorten optreden. Sommige daarvan kunnen de juiste toevoer van zuurstof door het bloed conditioneren, zoals het geval is bij bloedarmoede. Dit blijkt uit onderzoek (Engelse link) dat gepubliceerd werd in het tijdschrift The Medical Clinics of North America.

Het eerste wat je bij het eliminatiedieet moet doen is het vermijden van voedselgroepen die verantwoordelijk kunnen zijn voor het uitlokken van intoleranties. Gedurende twee weken wordt een dieet aanbevolen met fruit, niet-olanaceeënhoudende groenten, en rijst. Daarnaast behoren onder andere de volgende producten tot de groep voedingsmiddelen die uitgesloten moet worden:

• citrusvruchten
• noten
• peulvruchten
• glutenbevattende voedingsmiddelen
• zuivel
• eieren
• specerijen

Dit deel is het meest ingewikkeld. In feite hebben we het hier over een plan dat een onvoldoende eiwitinname inhoudt, wat de toestand van de vetvrije massa kan beïnvloeden. Volgens een studie(Engelse link) gepubliceerd in de Annals of Nutrition & Metabolism is het nodig minstens 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag te consumeren om het lichaam goed te laten functioneren.

Na twee weken introduceert men de verdachte voedselgroepen een voor een waarbij men let op de symptomen. Darmveranderingen, hoofdpijn en zelfs dermatitis kunnen optreden.

Is het veilig om een eliminatiedieet te doen?

Het eliminatiedieet wordt toegepast als er darmproblemen zijn en de oorsprong onbekend is. Men neemt aan dat de oorzaak een bepaald soort voedsel is, of een groep daarvan, in het ergste geval.

Het doel is dus het op te sporen om het te elimineren. De toepassing van deze methode heeft echter zijn risico’s, zoals we al vermeld hebben. Onvoldoende toevoer van voedingsstoffen zal leiden tot inefficiënties in de fysiologische mechanismen van het lichaam.

Opgemerkt moet worden dat veel van de darmsymptomen veroorzaakt worden door problemen in de microbiota. Daarom kan het een goede optie zijn om te proberen de samenstelling van de microbiota te verbeteren, in plaats van verschillende soorten dieetplannen te ondergaan die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Een geschikte procedure zou bijvoorbeeld suppletie met probiotica zijn.

Volgens een studie (Engelse link), gepubliceerd in het tijdschrift Critical Reviews in Food Science and Nutrition, zouden deze micro-organismen de symptomatologie van onder andere lactose-intolerantie kunnen helpen verminderen.

In feite worden veel spijsverterings- en darmproblemen geconditioneerd door dysbiose. Hiervoor zou een directe interventie nodig zijn om het inwendige evenwicht te herstellen.

Prikkelbare dikke darm en intoleranties

Alvorens af te sluiten is het belangrijk op te merken dat veel spijsverteringsproblemen te wijten zijn ontstekingspathologieën in de darm. Eén zo’n voorbeeld is het prikkelbare darmsyndroom.

Dat kan later leiden tot het ontstaan van intoleranties, maar in werkelijkheid zou de oorzaak deze auto-immuunziekte zijn. Daarom zou de oplossing niet liggen in de totale beperking van voedselgroepen, maar in een aanpak die de ontstekingswaarden vermindert.

Er is echter nog veel onbekend over deze gezondheidsproblemen. Ze worden als chronisch beschouwd en kennen geen genezing.

Ze kunnen alleen door voeding onder controle gehouden worden, waarbij probiotica ook positief kunnen zijn. Zelfs in sommige situaties zou het voldoende kunnen zijn om de vezelinname te beperken om verbeteringen te ervaren.

Pas op voor het eliminatiedieet

Het eliminatiedieet is zeer restrictief in essentiële voedingsstoffen, zodat het op de middellange termijn niet vol te houden is. Het is een aanpak die kan helpen om een intolerantie op te sporen, maar het is niet per se de oplossing voor het probleem.

Alvorens met zo’n aanpak te beginnen, is het altijd raadzaam om eerst een specialist te bezoeken. Er zijn namelijk ook andere alternatieven die men kan proberen om pathologieën uit te sluiten.

Goede eetgewoonten kunnen problemen vaak verhelpen. Het is goed om regelmatig te zorgen voor de aanwezigheid van gefermenteerde voedingsmiddelen in de voeding en daarnaast voor een inname van minstens 25 gram vezels per dag.