8 veelvoorkomende tandheelkundige noodgevallen en behandelingen

Tandheelkundige noodgevallen veroorzaken ongemak en paniek. Om kalm en correct te handelen moet je weten wat je moet doen. Ontdek het hier.
8 veelvoorkomende tandheelkundige noodgevallen en behandelingen

Laatste update: 26 augustus, 2022

Zelfs als we scrupuleus voor onze mondgezondheid zorgen, kunnen tandheelkundige noodgevallen ons nog steeds overvallen. We kunnen allemaal ongelukken krijgen en die kunnen gevolgen hebben voor onze mondgezondheid.

Tandheelkundige noodgevallen doormaken kan ingewikkeld zijn. Pijn, angst en nervositeit nemen vaak de overhand. Daarom is het van essentieel belang dat je over de nodige informatie beschikt om kalm te reageren en te weten wat je in elk geval moet doen.

In dit artikel vertellen we je over de 8 meestvoorkomende tandheelkundige noodgevallen en wat je moet doen als ze je overkomen. Lees verder en kom meer te weten.

Wat zijn tandheelkundige spoedgevallen?

Tandheelkundige spoedgevallen zijn aandoeningen die in de mond optreden en die onmiddellijke aandacht vereisen. Het zijn situaties die niet levensbedreigend zijn, maar wel onmiddellijke actie vereisen.

Om ze te herkennen moet je letten op de aanwezigheid van enkele kenmerkende symptomen die het goed functioneren van de mond belemmeren. Pijn, ontsteking, zwelling van de weefsels, bloeding en bloedingen op sommige plaats(en) zijn enkele van deze verschijnselen waar men op moet letten.

Infecties en trauma zijn ook situaties die je als tandheelkundige noodsituaties kunt beschouwen. Ze vereisen dat je snel handelt en zo snel mogelijk professionele hulp zoekt .

Gezien de acuraatheid of ernst van deze gevallen is het eerste wat je bij een tandheelkundige noodsituatie moet doen, naar de tandarts gaan.

De problemen waarover we je gaan vertellen vereisen de tussenkomst van een vakman om de situatie onder controle te krijgen en in te dammen. Nadat het meest kritieke moment voorbij is, zijn andere specifieke behandelingen nodig om de mondgezondheid te herstellen.

Zo snel mogelijk naar een tandarts gaan verbetert de prognose van het probleem. Hoe sneller er ingegrepen wordt, hoe groter de kans op succes. Bovendien is het risico op complicaties kleiner.

In elk geval zijn er, tot je bij de tandarts kunt komen, enkele acties die je kunt uitvoeren om de situatie te verbeteren. Hier zijn de 8 meestvoorkomende tandheelkundige noodgevallen en wat je in elk geval kunt doen.

8 veelvoorkomende tandheelkundige noodgevallen en behandelingen

1. Pijn

Vrouw met kiespijn
Pijn in de mondholte is een frequente reden voor consultatie die de onderbreking van dagelijkse activiteiten kan betekenen.

Tandpijn is een van de meestvoorkomende tandheelkundige noodgevallen. In het algemeen gaat dit soort aandoening gepaard met de aanwezigheid van cariës. Het kan echter ook door andere oorzaken ontstaan, zoals infectie of het uitbreken van verstandskiezen.

Gevoeligheid voor koud, heet, of zoet voedsel gaat meestal vooraf aan de meer acute en aanhoudende pijn. Daarom is het een goed idee om je tandarts te raadplegen zodra je enig ongemak in je mond voelt. Zo voorkom je dat het onaangename gevoel toeneemt.

In elk geval, als de pijn abrupt opkomt en ondraaglijk wordt, is het eerste wat je moet doen een afspraak met de tandarts maken. En ondertussen zijn er een paar dingen die je kunt doen tot je bij de tandarts kunt komen.

Eenvoudige remedies proberen

Het vermijden van erg koud, zoet, hard of heet voedsel is een manier om het ongemak te verminderen. Is er een ontsteking in het slijmvlies of in het gezicht, dan vermindert het aanbrengen van een koud kompres op de plek de symptomen.

Het is ook aan te raden geen druk op de plek uit te oefenen, en het is niet aan te raden op die kant van het gezicht te gaan liggen.

Bovendien is tandenpoetsen en je mond spoelen met warm water een eenvoudige remedie die helpt om resten te verwijderen die het ongemak kunnen vergroten. Ook is het raadzaam tussen de tanden te flossen om alle vuil te verwijderen dat druk kan uitoefenen.

Plaats nooit medicijnen (zoals aspirine of ibuprofen) of natuurlijke middelen in de gaatjes. Direct contact van de tandweefsels met deze stoffen kan de situatie verergeren en compliceren. Het is ook geen goed idee om zonder advies van de tandarts medicijnen in te nemen.

Als je de tandarts bezoekt, zal deze de bron van de pijn zoeken en overgaan tot de juiste behandeling. In het geval van uitgebreide gaatjes kunnen vullingen, wortelkanalen of, in de ernstigste gevallen, tandextractie nodig zijn.

In sommige gevallen zal de tandarts ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven om het ongemak te verminderen. En, als het probleem door een infectie veroorzaakt is, zal ook het gebruik van antibiotica nodig zijn.

2. Infecties

Het afsterven van tanden door grote cariësprocessen, een klap, slecht uitgevoerde wortelkanalen, of zeer uitgebreide vullingen kan leiden tot infecties in de mond. Ze kunnen ook ontstaan door onbehandelde parodontitis of samengaan met de gecompliceerde uitbarsting van derde kiezen, waardoor pericoronitis ontstaat.

Infecties in de mond veroorzaken de ophoping van pus en abcessen. De aanwezigheid van deze rottende vloeistof moet onmiddellijk behandeld worden.

Zo niet, dan zal het ongemak van de patiënt alleen maar toenemen. Ze kunnen zich ook uitbreiden en andere delen van de mond en de rest van het lichaam aantasten, waardoor de algemene gezondheid van de persoon in gevaar komt.

De aanwezigheid van een abces in de mond wordt gekenmerkt door pijn en een vergroting van het gebied, dat zich kan uitbreiden tot het gezicht of de hals. Ook is er vaak pus en een slechte adem.

Zodra er tekenen van infectie worden opgemerkt, moet professionele behandeling worden gezocht. Het gebruik van antibiotica zal nodig zijn. De tandarts zal de beste therapie bepalen en toepassen op basis van de oorsprong van het hele proces is.

Thuis kun je het beste spoelen met warm water en zout om de pus eruit te helpen trekken. Als de plek ontstoken is, moeten koude kompressen op het gezicht gelegd worden om de zwelling te verminderen.

Geef nooit zelfmedicatie. En, zelfs als je merkt dat de pijn vanzelf afneemt, stel een bezoek aan de tandarts niet uit. Zonder tandheelkundige behandeling zal de infectie niet verdwijnen.

3. Tandbreuk

Door een klap op de mond te krijgen kunnen een of meer tanden breken. De tanden kunnen ook breken als je op iets heel hards bijt, vooral als ze verzwakt zijn door bederf of een eerdere behandeling. En, als een tand breekt, moet hij voorzichtig behandeld worden.

Tandbreuken tasten zowel de esthetiek als de mondfunctie aan. Maar ze kunnen ook schade aan meer inwendige structuren veroorzaken.

Hoewel het probleem op het eerste gezicht niet ernstig lijkt, kan tandtrauma de tandpulp aantasten. Als het niet tijdig behandeld wordt, kan het tot het verlies van de tand leiden. Daarom is na de klap onmiddellijk een tandheelkundige evaluatie nodig.

Afhankelijk van de ernst van de verwonding, de betrokken weefsels, en het soort getroffen gebitselement (is het een blijvende tand of een melktand), zal de tandarts voor elk geval de beste behandeling bepalen. Soms zullen vullingen, wortelkanalen, of kronen nodig zijn. En controles in de loop van de tijd helpen om de ontwikkeling van het geval te beoordelen en late complicaties uit te sluiten.

Wat te doen als ik een tand breek?

Het moment waarop de klap in de mond komt, wordt meestal een gespannen moeilijke situatie. Het komt vaak voor dat er verwondingen aan de zachte weefsels zijn, en ook bloed en pijn. Maar ondanks deze schijnbaar alarmerende verschijnselen is het van essentieel belang kalm te blijven en met kennis van zaken en vastberadenheid te handelen.

Het eerste wat je moet doen is contact opnemen met de tandarts om te vertellen wat er gebeurd is en een onmiddellijke evaluatie te plannen. Als je ze belt, kunnen ze je enkele stappen geven die je kunt volgen tot je in de kliniek bent.

In het algemeen is het aan te bevelen de mond met warm water te spoelen en de wonden op de lippen en het tandvlees schoon te maken. Door het bloeden te stoppen kun je de situatie beter beoordelen.

Kijk zo mogelijk of er een losgeraakt stukje tand zit en maak het voorzichtig schoon. De behandelaar kan overwegen dit stuk te gebruiken om het afgebroken stuk te reconstrueren. Het aanbrengen van een koud kompres op de plaats van de klap helpt om ontstekingen tegen te gaan en de pijn te verminderen.

4. Het verlies van een tand of kies

Bij het ontvangen van een zeer harde klap op de mond kunnen een of meer tanden of kiezen uitgeslagen worden. Dit staat in de tandheelkunde bekend als “dental avulsion” en is een ander tandheelkundig noodgeval waarvan we moeten weten hoe ermee om te gaan.

Om de prognose van dit probleem te verbeteren, is het van essentieel belang heel snel te handelen. In deze gevallen moet de tand met spoed naar de dichtstbijzijnde tandheelkundige kliniek gebracht worden. Hoe minder tijd de tand uit de mond is, hoe groter de kans dat de tandarts deze met succes terug kan plaatsen.

Net als in het vorige geval is het van essentieel belang met de tandarts te communiceren en te vertellen wat er gebeurd is. Ze zullen je vertellen wat je moet doen voor je in de kliniek aankomt, en zullen erop wachten dat je snel handelt.

Wat moet je doen?

Het is belangrijk de gewonde plek voorzichtig schoon te maken en er een schoon gaasje op te leggen om het bloeden te stoppen. Oefen niet te veel druk uit en raak de plek niet aan.

Bovendien moet je kijken of de tand is uitgezet, door hem bij het bovenste deel op te pakken en de wortel niet aan te raken. Probeer hem zo min mogelijk aan te raken en probeer hem niet schoon te maken.

Je kunt de tand het beste in een glas met melk of een fysiologische oplossing vervoeren. Als dit niet mogelijk is, kan hij ook in de mond gelegd worden, onder de tong. Daarbij moet je erop letten hem niet door te slikken.

Het is niet aan te bevelen de tand in de opening van het tandvlees te plaatsen. Het risico bestaat dat hij wordt ingeslikt of dat de structuren die nodig zijn voor de reïmplantatie worden beschadigd.

Bij aankomst in de kliniek beoordeelt de tandarts of de verloren tand kan worden teruggeplaatst en op zijn plaats vastgezet. Als dat niet mogelijk is, zal hij andere alternatieven aanbieden om de aangetaste esthetiek en functie te herstellen.

5. Het loskomen van een tand

Kind met een zere mond
Bij kinderen komen mondtrauma’s vaak voor, dus ouders moeten oplettend zijn en rustig en vastberaden handelen.

Een ander tandheelkundig noodgeval dat kan ontstaan als gevolg van een klap in de mond is het loskomen van een tand. Als een tand een klap in de mondholte krijgt, kan de tand bewegen zonder echt los te komen of te breken.

Daarom is het essentieel om na een klap naar de tandarts te gaan. Die zal kunnen beoordelen hoe ernstig de situatie is en hoe alle mondstructuren zijn aangetast. Daartoe zullen ze niet alleen de mond onderzoeken, maar zijn ook röntgenfoto’s van het gebit nodig om de toestand van de wortel en het bot vast te stellen.

Als je merkt dat je een losse tand hebt, raak hem dan niet aan en beweeg hem niet met je hand of tong. Ook bijtende druk moet je vermijden.

In het algemeen bestaat de behandeling voor deze situaties uit het terugplaatsen van de tand in zijn juiste positie. En dan worden er spalken geplaatst die hem een tijdje immobiliseren om het herstel van de weefsels te bevorderen.

6. Verwondingen van de weke delen

Het per ongeluk verwonden van de lippen of tong komt vaak voor. Bijten tijdens het eten of praten of slaan tijdens het sporten zijn situaties die kunnen leiden tot snijwonden, bloedingen en pijnlijke slijmvliezen.

Het gaat meestal om kleine wondjes die binnen een paar minuten vanzelf oplossen. Het is aan te bevelen de mond met water te spoelen en druk uit te oefenen met een gaasje om het bloeden te stoppen. Bovendien vermindert het aanbrengen van iets kouds het ongemak en bevordert het herstel.

Maar als de wond erg groot is en het bloeden niet stopt, is het nodig om professionele hulp in te roepen. Een paar hechtingen kunnen nodig zijn om de verwonding te helpen sluiten.

Wellicht ben je ook geïnteresseerd in dit artikel:
7 symptomen die op een tandheelkundige infectie kunnen duiden

7. Vreemd voorwerp tussen de tanden of kiezen

Weliswaar is dit niet echt een tandheelkundige noodsituatie, maar de aanwezigheid van een vreemd voorwerp in de ruimten tussen de tanden of kiezen is een erg ongemakkelijke en zelfs pijnlijke situatie. Dat gezegd hebbende, kan het, als het niet verwijderd wordt, problemen veroorzaken die later een behandeling vereisen.

Als je de gewoonte hebt op je nagels te bijten of bepaalde voorwerpen in je mond te stoppen, kan een fragment tussen de tanden vast komen te zitten. Kleine zaden of visgraten kunnen ook de indringers zijn die klem komen te zitten.

De druk die deze voorwerpen op de tanden of kiezen uitoefenen veroorzaakt ongemak en pijn. Daarom is het nodig ze te verwijderen.

Om dit te doen kun je het vreemde voorwerp het beste proberen te verwijderen met tandzijde of flossdraad. Dit moet voorzichtig gebeuren om de tanden en het tandvlees niet te beschadigen.

Als het niet mogelijk is het vreemde voorwerp thuis te verwijderen, moet je naar de tandarts gaan. De aanwezigheid ervan tussen de tanden of kiezen zal het tandvlees doen ontsteken en de situatie compliceren.

8. Orthodontische tandheelkundige noodgevallen

Patiënten die een orthodontische behandeling ondergaan hebben meer kans op tandheelkundige noodgevallen. Dat komt door aanwezigheid van een beugel in de mond. Deze noodgevallen moeten licht behandeld worden om de continuïteit van de behandeling niet in gevaar te brengen.

Het vallen of breken van een van de elementen van het toestel is een vrij veelvoorkomende situatie. Als een stuk van een beugel losraakt, moet je proberen het fragment te recupereren. Bovendien moet de orthodontist van het probleem op de hoogte gebracht worden. Hij of zij kan dan beoordelen of het bij de volgende controle opnieuw geplaatst kan worden, of dat het bezoek vervroegd moet worden.

Erg lange draden of het wrijven van de beugel tegen de wangen kan ze verwonden. Deze wonden zijn erg pijnlijk en vervelend.

Het is raadzaam om orthodontische was of gaas te gebruiken om deze trauma’s te voorkomen. En bezoek de orthodontist om de toestand van het apparaat te verbeteren. Als de draad in het tandvlees, de tong of de wang is doorgedrongen, moet je onmiddellijk naar de kliniek gaan.

Voorkom tandheelkundige noodgevallen

Nu weet je wat je moet doen als je last krijgt van een van de tandheelkundige noodgevallen waarover we je hier verteld hebben. Met bepaalde voorzorgsmaatregelen kun je dit soort ongemakken echter voorkomen. Hier zijn enkele tips die je kunnen helpen deze situaties te voorkomen:

  • Zorg voor een goede mondhygiëne om gaatjes en infecties te voorkomen.
  • Bezoek regelmatig de tandarts om eventuele problemen vroeg op te sporen.
  • Vermijd het eten van hard voedsel of het bijten op vreemde voorwerpen.
  • Gebruik je tanden en kiezen niet om dingen te snijden of open te maken.
  • Draag een mondbeschermer bij sport of riskante activiteiten.
  • Draag altijd je veiligheidsgordel.

Als een van de tandheelkundige noodgevallen die we hierboven noemden zich toch voordoet, beschik je al over de informatie die je nodig hebt om te weten wat je moet doen. Onthoud dat rustig handelen je zal helpen de juiste beslissingen te nemen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Herrera Acaro, Y. M. (2022). Protocolos de tratamiento de la avulsión dental en dientes permanentes (Bachelor’s thesis, Universidad de Guayaquil. Facultad Piloto de Odontología).
  • Quintanilla, D. G., Villarreal, J. G., Quiroga, M. D. S., Magaña, V. Z., Ramírez, E. N., Villarreal, M. M., … & Soto, J. M. S. (2021). Medios de almacenamiento tras avulsión dental. Contexto Odontológico11(22), 5-13.
  • Alva, M. A. C., Santos, A. A. C., & Moreira, A. C. (2018). Sensibilidad dentaria: causas y tratamiento. Revista Mexicana de Estomatología5(1), 65-67.
  • Migueláñez Medrán, B. D. C., Goicoechea García, C., López Sánchez, A., & García, M. (2019). Dolor orofacial en la clínica odontológica. Revista de la Sociedad Española del Dolor26(4), 233-242.
  • De la Teja-Ángeles, E., Villegas-García, L., Rodríguez-Ramírez, F., & Durán-Gutiérrez, L. A. (2016). Avulsión dental. Acta pediátrica de México37(2), 132-133.
  • URDANETA, C., & SÁNCHEZ, J. RE-ADHESIÓN DE FRAGMENTO CORONARIO EN DIENTE NO VITAL UTILIZANDO RESINA COMPUESTA.
  • Duarte, L. A. J., & Chala, H. E. R. (2018). Reposicionamiento de Fragmentos de la Corona de un Diente Separados por Trauma. Revista Científica Hallazgos213(1), 112-119.
  • Infante, M. L., Espinosa, D. R., Pupo, O. L. Z., Velásquez, Y. N., & Santiesteban, Y. D. C. C. (2018). El traumatismo dental como urgencia estomatológica. Correo Científico Médico de Holguín22(1), 66-78.
  • Lizandro Michel, P. G., & Yenelis, D. L. R. C. (2021, August). LA ATENCIÓN MEDIATA E INMEDIATA DE LA URGENCIA DE ORTODONCIA EN LA ATENCIÓN PRIMARIA DE SALUD. In X Simposio Visión Salud Bucal y IX Taller sobre el Cáncer Bucal 2021.
  • Elizabeth, E., & Solís, C. (2020). Manejo de las principales emergencias en la atención odontológica” (Bachelor’s thesis, Universidad Nacional de Chimborazo, 2020).
  • Ibarra Busto, M. N., & García Vargas, O. (2020). Emergencias odontopediátricas: traumas vs. condiciones no traumáticas (Doctoral dissertation, Santo Domingo: Universidad Iberoamericana (UNIBE)).

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.