Syndroom van Capgras: alles over deze mysterieuze aandoening

Om het syndroom van Capgras te begrijpen is het van belang om de belangrijkste kenmerken te kennen. Dit is essentieel om een diagnose te kunnen stellen en te evalueren hoe ernstig een specifiek geval is.

Stel je voor: iemand die je kent, die zich normaal beweegt in zijn of haar sociale netwerk, verandert plotseling. Een sterke overtuiging neemt bezit van deze persoon. Stel je voor dat deze persoon zijn of haar eigen moeder niet meer herkent. Sterker nog, ze geloven er heilig in dat ze niet is wie ze zegt dat ze is, maar dat ze een dubbelganger is die hun echt moeder heeft vervangen. Dit is het syndroom van Capgras. Dit syndroom is een psychotische aandoening. De patiënt lijdt aan een waanidee dat iemand in hun nabijheid is vervangen door iemand anders. Met andere woorden: een dubbelganger. Dit veroorzaakt hevige angst en afwijzing. In de meeste gevallen gaat het om familieleden die bij de patiënt wonen.

Etymologie

Het syndroom is vernoemd naar de persoon die het eerste geval ontdekte. In de twintigste eeuw ontdekte de Franse psychiater Jean Marie Joseph Capgras het syndroom. In de vroege jaren 20 gaf hij het de naam ‘dubbelganger illusie’ (l ‘illusion des sosies).

Capgras legde een geval vast van een 74-jarige vrouw die ervan overtuigd was dat een vreemde de plaats van haar man had ingenomen. De patiënt herkende zonder problemen haar andere familieleden. Haar echtgenoot was de enige uitzondering. Voordat dit geval vastgelegd werd was er nog niets bekend over dit syndroom.

Symptomen van het syndroom van Capgras

Het meest voorkomende syndroom van deze aandoening is de afwijzing of vermijding van een familielid. Dit is meestal een persoon met wie de patiënt een emotionele band heeft.

Sterker nog, psychiatrische professionals categoriseren het syndroom als een verlies aan emotionele identificatie. Met andere woorden gezegd herkennen de patiënten het gezicht dat ze zien wel. Maar ze hebben geen toegang meer tot de emotionele verbinding die ze met die persoon hadden. Als gevolg hiervan zien ze dus een vreemde.

De symptomen van het syndroom van Capgras komen vaak overeen met aspecten andere dissociatieve aandoeningen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• paranoïde ideeën
• waanvoorstellingen
• ernstige problemen met partners of familieleden

De patiënt onderhoud vaak normale relaties met andere bekenden.

Oorzaken

Er is weinig onderzoek beschikbaar over deze aandoening. Dit maakt het moeilijker te bepalen wat de precieze oorzaak is. De overeenkomsten tussen het syndroom van Capgras en andere psychiatrische stoornissen is ook een obstakel. Al met al suggereert dit dat er verder onderzoek nodig is.

In de jaren 90 zijn er verschillende onderzoeken gewijd aan de mogelijke oorzaken van deze gedragsstoornis. Hieronder vind je een aantal van de belangrijkste ontdekkingen:

• In 1990 publiceerde de British Journal of Psychiatry een onderzoek. Psychologen Haydn Ellis en Andy Young droegen de volgende hypothese aan. Patiënten met het syndroom van Capgras hebben mogelijk een omgekeerd geval van gezichtsblindheid. Het bewuste vermogen van patiënten om gezichten te herkennen was dus intact. Maar het proces dat verantwoordelijk is voor het verbinden van emotionele betekenis aan deze gezichten was mogelijk beschadigd. Omdat de patiënt deze emotionele reactie niet voelde, kon het gebeuren dat de hij een bekend persoon niet herkende.
• In 1997 publiceerde Haydn Ellis en zijn collega’s een onderzoek uitgevoerd onder vijf mensen met het syndroom van Capgras. Deze patiënten waren allemaal schizofreen. Het onderzoek bevestigde dat de patiënten geen normale, automatische emotionele activatie vertoonden. Dat was het geval terwijl ze bewust de gezichten konden herkennen.

Diagnose

Om deze stoornis te diagnosticeren moeten neurologen en psychiaters de volgende onderzoeken uitvoeren:

• Onderzoek naar verbale redenering en soepelheid: evalueert het taalgebruik. Patiënten laten namelijk vaak een verminderde soepelheid van spraak zien.
• Blokpatronen toets (WAIS): meet het visueel en ruimtelijk vermogen.
• Multitasking onderzoek: toetst de uitvoerende functionele vaardigheden. Deze vaardigheden zijn namelijk sterk afhankelijk van de frontale kwabben.
• Verbale onderzoeken: testen het geheugen. De reden hiervoor is omdat geheugenverlies een symptoom is bij sommige patiënten met het syndroom van Capgras.

Behandeling

Helaas kennen we de oorzaken van het syndroom van Capgras niet. Daarom is geen specifieke behandeling bestaat voor deze stoornis. De huidige behandelingen zijn alleen maar palliatief. Dit houdt in dat de behandeling zich voornamelijk richt op het beheersen van de symptomen. Daarnaast controleert men de symptomen door psychiatrische medicatie:

• Dokters schrijven vaak anti-epileptica voor ter ondersteuning.
• Psychotherapie probeert patiënten onder andere te helpen met cognitief herstel.
• Antipsychotica kunnen ook voorschreven worden om de waanideeën die door het syndroom worden veroorzaakt te bestrijden. Daarnaast kunnen kalmeringsmiddelen worden gebruikt.