De symptomen van en de verschillende soorten staar

Deze aandoening wordt geassocieerd met veroudering en is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van omkeerbare blindheid.

Staar is een veel voorkomende oculaire pathologie (oogaandoening). Het ontstaat door het verlies van de transparantie van de lens, de structuur van het oog die ons in staat stelt om correct scherp te stellen op objecten. In het licht hiervan is het moeilijk om verschillende dagelijkse activiteiten uit te voeren, zoals lezen en autorijden. Er zijn bijvoorbeeld verschillende soorten staar, en verschillende symptomen van deze aandoening.

Soorten staar

Afhankelijk van hoe het ontstaat, kan cataract worden onderverdeeld in:

• Aangeboren: de eerste van de soorten staar verschijnt tijdens de vroege kindertijd.
• Secundair: deze vorm verschijnt als gevolg van een ander proces, en kan het volgende zijn:
  • Giftig.
  • Traumatisch.
  • Afgeleid van een andere oculaire pathologie (zoals uveïtis).
• Systemische aandoeningen die het gevolg zijn van bepaalde ziekten (zoals diabetes mellitus en hypoparathyreoïdie).
• Ouderdom: deze vorm van staar is het gevolg van veroudering en is de meest voorkomende soort. Zij vormen 90% van de gevallen van staar.

Ouderdomsstaar

De prevalentie van deze vorm neemt toe met de leeftijd. Zo heeft 60% van de bevolking tussen 65 en 74 jaar staar en neemt het percentage toe tot 70% bij mensen ouder dan 75 jaar. Bij veroudering wordt de transparantie van de lens namelijk door verschillende factoren geleidelijk minder, zoals:

• Milieufactoren:
  • De zon
  • Roken
• Metabole factoren:
  • Voeding
• Genetische factoren

Aangeboren staar

Aangeboren staar verschijnt vanaf geboorte of in de vroege kinderjaren. Het kan unilateraal of bilateraal zijn. Het ontstaan ervan is toe te schrijven aan meerdere factoren tijdens de zwangerschap. Congenitale staar kan worden bijvoorbeeld worden veroorzaakt door bepaalde stofwisselingsziekten bij de moeder, zoals diabetes mellitus, hypocalcemie of bepaalde voedingstekorten, zoals vitamine A-tekort of foliumzuur.

Virale infecties zijn ook een belangrijke oorzaak, de meest voorkomende is rodehond, die goed is voor 30 tot 60% van de gevallen. Het komt voor in combinatie met microftalmie, retinitis pigmentosa, doofheid en aangeboren hartkwalen. Andere infecties zijn bof, hepatitis en toxoplasmose.

Een andere oorzaak van staar, hoewel minder frequent, is de toediening van bepaalde medicijnen  tijdens de zwangerschap, zoals thalidomide, of diagnostische tests zoals röntgenstraling. Ook moeten we opmerken dat bepaalde ziekten bij de foetus het risico op staar kunnen verhogen. Dit is het geval bij sommige chromosomale ziekten, zoals het Down syndroom, of erfelijke metabole kinderziekten (zoals galactosemie, hypoparathyreoïdie of het Lowe syndroom).

Wat veroorzaken de verschillende soorten staar?

Staar veroorzaakt een afname in het gezichtsvermogen. Afhankelijk van in welk deel van de lens ze ontstaan, zullen de verschillende soorten op een van de volgende manieren verschijnen:

• Kerncataract, wat bij 30% van de gevallen voorkomt, tast het centrum van de lens aan.
• Cataracta corticali komt bij 50% voor en verschijnen als driehoekige en radiale vlekken.
• Achterste subcapsulaire cataract komt bij 20% voor, waarbij de gezichtsscherpte afneemt bij intens licht. Dit kan als gevolg van corticosteroïde behandelingen of diabetes mellitus ontstaan.

Het verlies van de gezichtsscherpte verloopt geleidelijk. Zo kunnen we verschillende stadia van de ontwikkeling onderscheiden:

• Beginnend. Visueel gezichtsvermogen tussen 0,8 en 1,0. Er ontstaat een verharding en stijfheid in de lens door ouderdom.
• Ontwikkeld. Visueel gezichtsvermogen tussen 0.1 en 0.5. De staar heeft een dichte kern.
• Volgroeid. Visueel gezichtsvermogen is minder dan 0.1. Men kan bewegingen en variaties van licht waarnemen. De lens is wit, wat leukocorie wordt genoemd, en is gezwollen. Het is niet mogelijk om de achterkant van het oog te zien met behulp van een spleetlamp.
• Hypermatuur. Men kan alleen lichtvariaties waarnemen. De nucleus is bruin. Dit komt zeer weinig voor in onze omgeving.

Symptomen van staar

Een patiënt met staar heeft wazig zicht, alsof hij door een dichte mist kijkt, met een afname van progressieve gezichtsscherpte (sneller bij achterste subcapsulaire cataracten, die ook een schittering produceren).

Het is belangrijk om de patiënt te vragen naar de snelheid van progressie van het gezichtsverlies. Aan de andere kant moet worden beoordeeld of de lichtomstandigheden het zicht van de patiënt beïnvloeden, wat nachtzicht meestal bemoeilijkt. Deze patiënten zullen ook een daling van contrastgevoeligheid en verandering in hun perceptie van kleuren melden.

Analyse

Wanneer men vermoedt dat een patiënt staar kan hebben, is het noodzakelijk om een volledig onderzoek uit te voeren. Wanneer de aanwezigheid van staar wordt bevestigd, worden andere tests uitgevoerd na een corrigerende ingreep:

• Biometrisch onderzoek, zoals een echoscopie en onderzoek om de metingen te bepalen van de intraoculaire lens die zal worden gebruikt om de lens te vervangen.
• Onderzoek van het hoornvlies met een speculaire microscoop. Dit is belangrijk omdat de cellen van het hoornvlies zich niet voortplanten. Als gevolg van trauma zoals een staaroperatie worden veel van deze cellen losgemaakt, wat kan leiden tot langdurige oogproblemen. Het is dus goed om de status van deze cellen voor de operatie te controleren om mogelijke complicaties te voorkomen.

Behandeling

De behandeling van de verschillende soorten staar is fundamenteel chirurgisch. Dit bestaat uit een eenvoudige en minimaal invasieve ingreep, die in feite zonder ziekenhuisopname wordt uitgevoerd. Daarnaast zijn er andere onderzoekstechnieken die in de toekomst andere alternatieven zullen bieden.

Uitgelichte afbeelding met dank aan © wikiHow.com