Ouders die hun kinderen gaslighten en de gevolgen

Ouders die "gaslighten," wekken schuldgevoelens op en die leiden ertoe dat hun kinderen zichzelf niet meer vertrouwen. We vertellen je hoe opgroeien met dit soort manipulatie hen beïnvloedt.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 27 oktober, 2022

Als kind hebben we onze ouders nodig om een positief zelfbeeld op te bouwen, om te bedenken dat we waardevol zijn, dat we op ons oordeel kunnen vertrouwen en dat we liefde waardig zijn. Dit wordt echter ontzegd aan het kind dat opgroeit in een omgeving van manipulatie. Binnen de meervoudige vormen die binnen het gezin kunnen voorkomen, willen we het vandaag met je hebben over ouders die hun kinderen gaslighten.

Deze term komt veel voor in de context van paarrelaties. Gaslighting is een subtiele en goed gecamoufleerde manipulatietechniek die de persoon die eraan lijdt ertoe brengt zijn eigen waarnemingen, emoties of herinneringen niet te vertrouwen.

Wie het ook uitoefent, doet het slachtoffer twijfelen aan zichzelf, aan zijn intuïties en instincten. In zo’n mate dat ze aan de ander overgeleverd zijn.

Hoe gaslighten ouders hun kinderen?

Deze vorm van controle en manipulatie is niet altijd gemakkelijk waar te nemen, maar als het ons tijdens de kinderjaren treft is het ingewikkelder. Een kind vertrouwt van nature zijn ouders en streeft ernaar hen te behagen; hij staat er niet bij stil dat zoiets kan gebeuren.

Het is mogelijk dat je pas als je volwassen bent beseft dat je er als kind onder leed en dat je de gevolgen ervan nog steeds met je meedraagt. Om te herkennen of er sprake was van gaslighting door je ouders toen je opgroeide, of dat je zelf je kinderen gaslight, zijn hier enkele gedragingen waar je op kunt letten.

Ze geven hun kinderen de schuld

Verwijten maken is een van de meest effectieve middelen om te manipuleren. Deze ouders zijn experts in het opwekken van dit gevoel bij hun kinderen om allerlei redenen, om zo controle over hen uit te oefenen.

Meestal houden ze hen verantwoordelijk voor problemen waar ze in werkelijkheid niets mee te maken hebben. Als het slecht gaat met de relatie van de ouders, bijvoorbeeld, kunnen ze het kind de schuld geven.

Het komt ook vaak voor dat ze het kind verantwoordelijk houden voor de gevoelens van de volwassenen. Bijvoorbeeld: “Ik ben boos en gestrest omdat je me de hele middag lastig gevallen hebt.”

Ze minimaliseren en bagatelliseren gevoelens

Ouders die hun kinderen gaslighten bagatelliseren voortdurend hun gevoelens. Elke emotie die ze uiten wordt bestempeld als overdreven, “zwaar” of overgevoelig. Deze ouders lijken nooit het recht te hebben zich te voelen zoals ze zich voelen.

Ze ontkennen de realiteit van wat hun kinderen voelen en ervaren

Deze ouders ontkennen ook de realiteit en bewijzen om van hun verantwoordelijkheid af te komen. Als er bijvoorbeeld een duidelijke bevoordeling van het ene kind is en het andere dat waarneemt en beweert, krijgt hij/zij te horen dat hij/zij gek is, dat hij/zij het zich inbeeldt en dat dit helemaal niet zo is.

Het is ook heel gewoon dat de manipulerende ouder de slachtofferrol speelt: “de hele dag door bekritiseer en verwijt je me, volgens jou ben ik de slechtste ouder ter wereld.” Dit is in werkelijkheid een projectiemechanisme dat helpt om de aandacht van hun fouten af te leiden en de aandacht op het kind te vestigen.

Ze onderwaarderen en bekritiseren

Deze ouders bekritiseren voortdurend alles wat het kind doet, zegt of kiest. Hun voorkeuren, talenten, hobby’s en interesses worden bekritiseerd en ondergewaardeerd. Ze worden als onaangepast bestempeld.

In plaats van de ontwikkeling van de persoonlijkheid en identiteit van het kind aan te moedigen, onderdrukken en beperken ze die.

Ze isoleren en controleren hun kinderen

Aan de andere kant proberen deze ouders hun kind te controleren (Spaanse link) en te laten voldoen aan hun voorkeuren. Het komt vaak voor dat ze hen sociaal isoleren en hun relaties met andere mensen beperken.

Gevolgen van ouders die hun kinderen gaslighten

Opgroeien betrokken bij dit soort dynamiek heeft belangrijke gevolgen. Deze beïnvloeden niet alleen de kindertijd, maar kunnen tot in de volwassenheid voortduren. Enkele van de meestvoorkomende zijn de volgende:

• Kinderen groeien op met een laag gevoel van eigenwaarde, onzekerheid en een slecht zelfbeeld.
• Ze vertrouwen hun oordeel niet en zijn losgeraakt van hun emoties en intuïties. Daardoor is het moeilijk voor hen om te weten wat ze willen en wat ze nodig hebben; het is moeilijk voor hen om beslissingen te nemen en op hun eigen welzijn te letten.
• Emotionele afhankelijkheid en de neiging tot zelfgenoegzaamheid komen veel voor. Als ik niet op mijn waarnemingen, instincten en meningen kan vertrouwen, klamp ik me vast aan iemand anders om voor mij te controleren en te beslissen. Dit patroon kan zich ook buiten de ouders om herhalen, bij partners en anderen.
• Er is moeite met het uiten van emoties, want dat kind leerde dat wat hij/zij voelde niet geldig was en zou geen begrip of empathie vinden. Dit onvermogen om emoties te beheersen kan leiden tot psychosomatische (Spaanse link) aandoeningen.

De nasleep overwinnen van ouders die hun kinderen gaslighten

Heb je je met het bovenstaande geïdentificeerd? Als dat zo is, ben je waarschijnlijk opgegroeid met ouders die gaslightten. Misschien blijven ze je zelfs als volwassene gaslighten. Je bewust worden van wat er gebeurd is en beseffen hoe we gemanipuleerd werden is fundamenteel om te kunnen beginnen met genezing.

Het is heel handig dat je in dit proces professionele hulp zoekt en dat je zelf de teugels van je transformatie in handen neemt. Verwacht niet dat je ouders de verantwoordelijkheid nemen voor wat er gebeurd is. Sta jezelf als volwassene toe opnieuw contact met jezelf te maken en op jezelf te vertrouwen. Het zal je kwaliteit van leven verbeteren.