Is het mogelijk om de gezondheid van de longen te verbeteren?

Dankzij de medische vooruitgang is het mogelijk om de gezondheid van de longen te verbeteren bij patiënten die aan chronische en acute aandoeningen van de luchtwegen lijden. Hiervoor bestaat een longrevalidatieprogramma, dat al in veel landen beschikbaar is.

De gezondheid van de longen kan zowel acute als chronische schade oplopen. Dankzij de vooruitgang in revalidatietechnieken kunnen we de gezondheid van de longen echter gedeeltelijk of zelfs volledig herstellen.

We moeten niet vergeten dat longziekten heel vaak voorkomen. COPD, de afkorting van de Engelse woorden voor chronische obstructieve longziekten, treft bijvoorbeeld 10% van de volwassen bevolking van ouder dan 40 jaar.

Patiënten met COPD zien door de constante ademhalingsinspanning die ze moeten leveren hun kwaliteit van leven verslechteren. Velen van hen hebben ‘s avonds en in het ergste geval de hele dag extra zuurstof nodig.

Tot voor kort was de enige oplossing de toediening van extra zuurstof en wat medicatie, waaronder luchtwegverwijderaars. Er is bij de mogelijkheden om de gezondheid van de longen te verbeteren echter aanzienlijke vooruitgang geboekt. Zo is het longrevalidatieprogramma ontstaan.

Longrevalidatie is een stapsgewijs proces dat tot doel heeft om de kwaliteit van leven van patiënten met luchtwegaandoeningen te verbeteren. Er zijn diverse varianten van het programma die in gezondheidscentra en ziekenhuizen worden toegepast en andere die patiënten thuis kunnen uitvoeren.

Bij wie kan de gezondheid van de longen verbeteren?

Longrevalidatie is gericht op een specifieke doelgroep, namelijk mensen met longproblemen. De volgende groepen patiënten kunnen met behulp van een revalidatieprogramma de gezondheid van hun longen en kwaliteit van leven verbeteren:

• COPD. Mensen met chronische obstructieve longziekten zijn ideale kandidaten voor deze programma’s. COPD omvat astma, chronische bronchitis, emfyseem en atelectase.
• Spierdystrofieën. Patiënten met spierziekten bij wie de capaciteit van de thoracale ademhalingsspieren verandert kunnen ook baat hebben bij deze therapie.
• Cystic fibrosis. Deze genetische pathologie veroorzaakt de ophoping van dikke stroperige vloeistoffen in de bronchiën. Longrevalidatie is een van de mogelijke ondersteunende therapievormen.
• Interstitiële ziekte. Een aantal aandoeningen tasten het longweefsel aan en veroorzaken fibrose of littekens die de ademhalingscapaciteit verminderen. Als voorbeeld kunnen we sarcoïdose noemen.
• Patiënten die een longoperatie hebben ondergaan.

Daarnaast komt het voor dat patiënten zonder diagnose blijven rondlopen (Engelse link) waardoor het moeilijk is om ze te behandelen. De aanbevelingen kunnen op de algemene bevolking worden toegepast.

Wat gebeurt er tijdens longrevalidatie?

Om de gezondheid van de longen te herstellen, omvat revalidatie een reeks verschillende activiteiten. Een multidisciplinair team participeert en werkt op gecoördineerde wijze samen in het belang van de patiënt.

Een belangrijk onderdeel hiervan is beweging. In het algemeen zijn fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in de gezondheid van de longen verantwoordelijk voor het opstellen en begeleiden van een trainingsprogramma dat is aangepast aan de mogelijkheden van de patiënt.

Daarnaast is een diëtist betrokken bij de revalidatie. Als iemand met een longziekte gewichtsproblemen heeft, kan hij of zij naast algemene voorlichting ook individuele begeleiding geven. Het elimineren van overgewicht is essentieel, omdat een teveel aan vetweefsel een grote invloed op de ademhalingsdynamiek heeft.

Voeding maakt net als ergonomie deel uit van gezondheidseducatie, die ook deel van het longrevalidatieprogramma uitmaakt. In meerdere bijeenkomsten krijgt de patiënt informatie over hoe hij moet eten, wat hij moet doen bij acute aanvallen en hoe hij zijn inspanningen kan reguleren om de revalidatie te maximaliseren.

Er is ook een arts die de patiënt individueel begeleidt en waar nodig voorlichting over het gebruik van medicijnen geeft. Het psychologische aspect is niet minder belangrijk. Pulmonale revalidatieteams hebben een psycholoog die, in individuele of groepssessies, de veranderingen en de interpretatie van de patiënt van hun toestand ondersteunt.

Kan de gezondheid van de longen thuis worden verbeterd?

Er zijn twee zaken die ons ertoe aanzetten om na te denken over strategieën om de gezondheid van de longen thuis te verbeteren. Een daarvan is de onderdiagnose van longproblemen en de andere is hoe moeilijk het is om de revalidatie vol te houden met constante mobilisatie van de patiënt naar de kliniek voor afspraken.

Er zijn daarom technieken die thuis kunnen worden gedaan om de gezondheid van de longen te verbeteren. Een van de sleutels is natuurlijk lichaamsbeweging. De European Lung Foundation (Engelse link) beveelt dan ook een half uur per dag matige lichaamsbeweging aan, minstens 5 keer per week.

Uitademen alsof we aan het fluiten is ook een goede techniek om thuis te beoefenen. Het bestaat uit het langer uitademen dan we inademen, zodat we weerstand tegen de lippen genereren wanneer de lucht onze longen wil verlaten. Dit is een trainingsvorm voor de luchtwegen.

Het opblazen van ballonnen is ook geschikt voor het trainen van de ademhalingsspieren. Wat we hierbij doen is vechten tegen weerstand tegen het uitademen van lucht. De spieren die bij de ademhaling betrokken zijn worden dan versterkt en worden efficiënter in hun taak om uit te ademen.

Het terugkrijgen van de gezondheid van de longen is een lang proces

Longrevalidatie is geen magie, en verbeteringen treden ook niet van de ene op de andere dag op. Het vergt inzet van de patiënt en het behandelend team om activiteiten gedurende een lange periode vol te houden. De resultaten zullen geleidelijk verschijnen. Deze kleine vorderingen en verbeteringen in de kwaliteit van leven motiveren patiënten echter om door te gaan.