Hyperfosfatemie: overmatig veel fosfaat in het bloed
Hyperfosfatemie treedt op wanneer het fosforgehalte in het bloed hoger is dan de normale standaard (anorganische fosfor). Normale fosforwaarden liggen tussen 2,5 en 4,5 mg/dL. Een arts zal meestal de diagnose hyperfosfatemie stellen wanneer het bloedonderzoek metingen rapporteert die hoger zijn dan 4,5 mg/dL.
Fosfor (fosfaat) vervult vele belangrijke functies in het menselijk lichaam. Het is eigenlijk een macromineraal dat het menselijk lichaam nodig heeft om bepaalde metabolische functies uit te voeren die het anders niet zou kunnen uitvoeren.
Het grootste deel van de fosfor in ons lichaam zit in het skelet. De rest zit in de weefselcellen en genereert energie. Zoals je je kunt voorstellen, worden de botten en tanden het meest aangetast wanneer er sprake is van een tekort of teveel is aan fosfor.
Over het algemeen haalt de mens fosfor uit voedsel, vooral wanneer we een gevarieerd dieet volgen. Onder normale omstandigheden gaat het overtollige fosfor dat het lichaam nodig heeft niet via de urine en de ontlasting naar buiten.
De grootste bronnen van fosfor die je uit voedsel kunt halen zitten in rood en wit vlees, en noten zoals amandelen. Zuivelproducten, zoals melk, yoghurt of kaas zijn een andere goede bron. Sommige landen hebben voedselwetten die de industrie dwingen om bepaalde producten met dit mineraal te verrijken.
De oorzaken hyperfosfatemie
Hyperfosfatemie komt in de loop van de jaren steeds vaker voor, omdat nierfalen de hoofdoorzaak is, wat veel vaker voorkomt bij ouderen dan bij jongeren. Er zijn echter ook andere oorzaken van hyperfosfatemie:
- Hypoparathyroïdie. Dit is wanneer het bijschildklierhormoon het metabolisme van fosfor en calcium reguleert. Bij hypoparathyreoïdie is er een lage of geen productie van dit hormoon, wat kan leiden tot een afname van calcium en een toename van fosfor in het bloed.
- Hypervitaminose D. In dit scenario is er een verband tussen vitamine D en de calcium- en fosforregulatie. Dit komt omdat een disfunctie in de bijschildklieren vitamine D verandert, maar soms ook omdat het gehalte in het bloed hoog is door een andere oorzaak. Zo kan het de hoeveelheid fosfor in het bloed verhogen.
- Hoge fosforconsumptie. Dit soort hyperfosfatemie is echter zeldzaam. Als het lichaam goed functioneert, elimineert het overtollige urine en ontlasting, zodat deze zich niet kunnen ophopen.
- Langdurige lichaamsbeweging. De inspannende en langdurige oefeningen die de spieren beschadigen, maken fosfor uit de spiercellen vrij in het bloed (Engelse link).
- Chemotherapie. Wanneer een patiënt chemotherapie ondergaat als een kankerbehandeling, geven de snel afstervende cellen ook hun interne fosfor vrij in het bloed en dit leidt tot hyperfosfatemie. We noemen dit het tumorlyse-syndroom, samen met andere symptomen die ook het gevolg zijn van chemotherapie.
Misschien ook interessant:
De symptomen en de behandeling van hypospadie
De symptomen van hyperfosfatemie
Wanneer artsen een verhoogd fosfaatgehalte in het bloed vinden, is dit eigenlijk meer een toevalligheid dan onderzoek als gevolg van symptomen. De gegevens worden in de meeste gevallen zichtbaar, omdat ze een algemeen bloedonderzoek hebben aangevraagd om andere aandoeningen bij een bepaalde persoon te beoordelen.
Mensen met hyperfosfatemie vertonen zelden symptomen door de verhoging van het fosforgehalte in hun bloed. Ze raadplegen echter vaak een arts vanwege nier- of spierproblemen die voortkomen uit hun hyperfosfatemie.
Meestal neemt het calciumgehalte af wanneer de fosforconcentratie in het bloed toeneemt, wat leidt tot hypocalcemie. In dit geval is zullen de spieren vaker verkrampen en kunnen er zelfs spasmes ontstaan.
De verandering van de vaatwanden is een ander gevolg op lange termijn. Er kan een teveel aan fosfor in de wanden van de bloedvaten zitten, in combinatie met calcium, en het draagt bij aan aderverkalking. Dat verhoogt op zijn beurt het risico op ernstige cardiovasculaire problemen.
Behandeling
Wanneer een onderliggende ziekte zoals nierfalen of hypoparathyreoïdie de reden is voor hyperfosfatemie, zal een arts overgaan tot een behandeling om te proberen het te corrigeren.
Er zijn drie alternatieven om overtollige fosfor te behandelen, namelijk:
- Een fosfaatarm dieet: Dit is een dieet dat niet meer dan 1.000 milligram fosfor per dag bevat. Het moet worden gevolgd onder toezicht van een voedingsdeskundige.
- Dialyse: Kunstmatige bloedfilteringssupplementen bevorderen de nierfunctie wanneer het niet op maximale capaciteit.
- Chelatoren: Er zijn medicijnen die zich kunnen binden met het fosfor dat samen met het voedsel het lichaam binnenkomt. Dit is om te zorgen dat de darm het absorbeert. Zo gaat het fosfor terug naar buiten zonder dat het het bloedsysteem bereikt.
Natuurlijk kan alleen een arts bepalen welke behandeling in welk geval moet worden gevolgd. Extreme maatregelen zijn meestal niet nodig, dus maak je geen zorgen als de resultaten van je bloedonderzoek wijzen op hyperfosfatemie. Je moet altijd een arts raadplegen die je kan vertellen welke maatregelen je het best kunt nemen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Sellares, V. Lorenzo. “El reto del control de la hiperfosfatemia en la enfermedad renal crónica.” Nefrología 28 (2008): 3-6.
- Ospina, Camila Andrea Garcia, et al. “Importancia de la hiperfosfatemia en la enfermedad renal crónica, como evitarla y tratarla por medidas nutricionales.” Revista Colombiana de Nefrología 4.1 (2017): 38-56.
- Martín, Antonia García, et al. “Trastornos del fosfato y actitud clínica ante situaciones de hipofosfatemia e hiperfosfatemia.” Endocrinología, Diabetes y Nutrición (2019).
