Hersenmetastasen: omschrijving en behandeling

Hersenmetastasen komen meestal voor door hematogene verspreiding. Dat komt omdat de kankercellen van de primaire tumor in het bloed terechtkomen en de hersenen bereiken, waar ze zich verspreiden.

Hersenmetastasen zijn de meestvoorkomende soorten hersentumoren. Ook zijn ze een behoorlijke uitdaging voor artsen. Ze vormen ook nog ongeveer 90% van de totale gevallen van hersentumoren.

Schattingen geven aan dat tussen de 10% en 40% van de kankerpatiënten hersenmetastasen heeft. Dit komt omdat de incidentie ervan toeneemt. Dit komt op zijn buurt door de hogere gemiddelde overlevingskansen van kankerpatiënten, dankzij moderne therapieën.

Tumoren hebben een ander vermogen tot uitzaaiing in de hersenen en het vermogen om door de bloed-hersenbarrière te dringen, omdat ze deze gebruiken om de hersenen te bedekken en te beschermen.

Metastase is een kenmerk dat alle kankercellen bezitten, wat bestaat uit het vermogen om zowel naburige als verre weefsels van de eerste tumor binnen te dringen.

Dat wil zeggen dat kankercellen kunnen migreren naar andere delen van het lichaam en een andere tumor kunnen veroorzaken. De klinische uitzaaiing van de hersenen varieert en is afhankelijk van het getroffen gebied, net als de bijbehorende risico’s van een aanval.

Oorzaken van hersenmetastasen

Hersenmetastasen komen meestal voor door hematogene verspreiding. Dat komt omdat de kankercellen van de primaire tumor in het bloed terecht komen, de hersenen bereiken en zich verspreiden.

In dit verband is het interessant om op te merken dat de verspreiding van hersenmetastasen evenredig is met de bloedstroom in het betreffende gebied. Het bevindt zich volgens de volgende percentages in het lichaam:

• 80% van de letsels in de hersenen
• 15% in de kleine hersenen
• 5% in de hersenstam

De cellen verspreiden zich door de hersenen en dringen de slagaderwand ter hoogte van de eerste primaire tumor binnen. Op deze manier kunnen sommige kankercellen zich dan verspreiden en in de bloedbaan terechtkomen.

Vervolgens moeten de cel of cellen die in het bloed terecht zijn gekomen, zich aan de hersenvaten kunnen vasthechten door de bloed-hersenbarrière te doorbreken.

De bloed-hersenbarrière en de afwezigheid van een lymfatisch systeem, geven de hersenen een belangrijke bescherming tegen het binnendringen van veel medicijnen en micro-organismen, maar uiteindelijk kan het niet voorkomen dat bepaalde cellen binnenkomen.

Hoe komen de neoplastische cellen door de bloed-hersenbarrière heen?

De mechanismen die door de neoplastische cellen worden gebruikt om de bloed-hersenbarrière te doorbreken, zijn het bestuderen waard. Het is echter al aangetoond dat er minstens twee mechanismen zijn, namelijk de volgende:

• Paracellulair. Dat wil zeggen, het kruisen van de cellen die deel uitmaken van de barrière. Om dit te doen, moeten de cellen de verbindingen tussen cellen vernietigen en moeten ze ook over bepaalde eiwitten en ontstekingsmediatoren beschikken.
• Transcellulair. Dit veroorzaakt de directe dood van de barrièrecellen.

Wat gebeurt er na het passeren van de bloed-hersenbarrière?

Eenmaal in de hersenen gaan de cellen over naar de microvasculatuur van dit orgaan, en van daaruit trekken ze naar het weefsel.

Overleving en proliferatie zijn vanaf dat moment afhankelijk van het vermogen om een goede toevoer van zuurstof en voedingsstoffen in stand te houden, wat verklaart dan ook waarom deze kwaadaardige cellen zeer dicht bij de bloedvaten blijven.

Behandelingen voor hersenmetastasen

We kunnen de volgende opties noemen als het gaat om behandelingen van hersenmetastasen:

• Segmentale resectie. Dit is de verwijdering van de tumor via kleine incisies. Het wordt gedaan door middel van vitrectomie en heeft een aantal voordelen, zoals:
  • het kunnen verwijderen van het effect van de massa
  • het elimineren van de bron van oedeem
  • het verbeteren van de algemene overlevingskans in vergelijking met radiotherapie alleen
• Holocraniële bestraling. Historisch gezien wordt dit beschouwd als de beste behandeling als de tumor groot is. Het is ook nuttig gebleken als aanvulling op de chirurgische behandeling, waardoor de incidentie van terugkeer na de behandeling aanzienlijk vermindert.
• Stereotactische radiochirurgie. Deze behandeling bestaat uit het gericht bestralen van de tumor. Het is aangetoond dat de overleving beter is en dat er minder kans op terugval is bij patiënten met letsel. Het kan ook beter worden gecontroleerd, maar er is geen significant verschil in overlevingskans bij patiënten met twee of drie letsels.
• Chemotherapie. Hersenmetastasen zijn meestal vrij goed bestand tegen chemotherapie. De integratie van nieuwe therapeutische alternatieven, zoals doelstoffen en remmers van immuuncontrolepunten, heeft het onderzoek op dit gebied echter geïntensiveerd.

Conclusie

Hersenmetastasen vormen ongeveer 90% van de totale gevallen van hersenkanker. Het is dus noodzakelijk om zo vroeg mogelijk een diagnose te stellen om te proberen de progressie van de ziekte te stoppen.

Er zijn momenteel veel verschillende behandelingen en hun prognose verbetert voortdurend. Hersenmetastase is een zeer agressieve vorm van kanker en er is nog veel te onderzoeken op dit gebied.