Het "gebroken hartsyndroom": vijf belangrijke maar onbekende aspecten

Dit is een ziekte die gewoonlijk meer vastgesteld wordt bij vrouwen. Maar ook mannen kunnen aan het gebroken hartsyndroom lijden. Dit kan immers optreden als ze reeds hartklachten hebben en veel stress ervaren.

De term “gebroken hart” doet ons aan iets dichterlijk en symbolisch denken. Maar het gebroken hartsyndroom is zo veel meer. Want het is een werkelijk bestaande aandoening. We moeten dus meer weten over wat het echt is.

Stressgerelateerde cardiomyopathie werd vreemd genoeg pas onlangs voor de eerste keer beschreven.

In de jaren negentig publiceerde een Japanse arts een eerste wetenschappelijk artikel over deze aandoening. Hij beschreef een reeks klinische kenmerken waarmee de rest van de medische gemeenschap niet vertrouwd was.

Wanneer deze ziekte optreedt gaat de linkerhartkamer lichtjes samentrekken. Dit veroorzaakt een schokgevoel en een overmatige stijging in de adrenaline.

Een vreemd syndroom

Takotsubo gebruikte drie basiskenmerken om de cardiomyopathie te definiëren.

Vanaf dat moment tot op vandaag is de kennis over deze medische aandoening steeds groter geworden. Sommige aspecten moeten wel nog genuanceerd worden. Daarvoor is nog steeds meer onderzoek nodig.

Eén van die factoren is dat het een hartaandoening is die zich in een paar dagen uit zichzelf oplost zonder enig probleem te veroorzaken. Bovendien treedt het vreemd genoeg bijna alleen op bij vrouwen.

We weten dus dat er nog altijd veel wetenschappelijk onderzoek nodig is om deze ziekte correct te kennen. Maar het is toch belangrijk dat je weet wat dit syndroom kan uitlokken en hoe je het kan voorkomen.

In dit artikel bekijken we enkele interessante gegeven over het gebroken hartsyndroom.

1. Bij mannen kan het gebroken hartsyndroom ernstiger zijn

Het gebroken hartsyndroom is een aandoening die bij vrouwen erg vaak voorkomt. Het is zelfs zo dat velen geloven dat het uitsluitend optreedt bij vrouwen. Bovendien maken vele mensen de vergissing te denken dat deze hartkwaal het meest voorkomt.

Maar we willen hier toch een aantal zaken ophelderen:

• Het gebroken hartsyndroom treedt vooral op bij vrouwen in de menopauze.
• Maar Takotsubo-cardiomyopathie kan ook mannen treffen. Het syndroom komt misschien minder vaak voor bij mannen maar we kunnen dit feit niet negeren.

De klinische geschiedenis met hartproblemen is groter bij mannen dan bij vrouwen. Dit soort cardiomyopathie houdt verband met stressfactoren en kan op elk moment optreden. Deze twee feiten samen zijn dus de reden dat dit syndroom erg ernstig en zelfs dodelijk kan zijn voor een man die daarvoor al hartklachten had.

Het is ook belangrijk dat we op het volgende wijzen. Deze aandoening is misschien wel een vrij normaal fenomeen bij vrouwen. Maar dat betekent niet dat het een veel voorkomende medische kwestie is. Artsen zullen dit syndroom immers niet elke dag zien in medische centra of op de spoedafdeling.

In dit geval hebben we te maken met een soort tijdelijke abnormaliteit van het hart. Het komt eigenlijk minder vaak voor dan hartaanvallen.

2. Er is geen sprake van hartfalen: het is een tijdelijke stoornis

Wat is het meest ingewikkelde aspect van een Takotsubo-cardiomyopathie? De persoon in kwestie denkt echt dat hij of zij lijdt aan een fatale hartaanval.

Want de symptomen zijn dezelfde. Maar zodra de artsen de klinische testen afgewerkt hebben, merken ze onmiddellijk dat er geen sprake is van hartfalen:

• Ze vinden geen bloedklonters die de slagaders verstoppen.
• Integendeel, ze stellen iets heel alarmerend vast: de linkerhartkamer heeft een kegelvorm gekregen.
• Deze verandering is te wijten aan de invloed van adrenaline. Want die vervormt – tijdelijk – de hartspier. Maar het heeft geen effect op de kransslagaders zelf.

In het algemeen verdwijnt deze verandering van de vorm van de hartkamer na verloop van tijd spontaan. Bovendien zijn er geen gevolgen.

Maar het kan wel een probleem vormen als je voordien al hartklachten had. Het wordt ook problematisch als meerdere keren last hebt van dit syndroom.

3. Emoties vallen plots ons hart aan

Een ontgoocheling, een verlies, een heftige emotionele ervaring, slecht nieuws…

Onze geest is niet voorbereid op tegenslag. Wanneer het toch gebeurt, dan reageren onze hersenen op een ongepaste manier: ze maken een combinatie van giftige hormonen aan. Die vallen het hart rechtstreeks aan.

• De hoeveelheid dopamine, adrenaline en noradrenaline stijgt ongelooflijk. Dit zijn catecholaminen die door ons bloed stromen. Ze tasten rechtstreeks de hartspier aan.
• In feite is dit vergelijkbaar met een inwendige klap. Het wordt gevolgd door een verlammende borstpijn, een schokgevoel en duizeligheid…

De persoon denkt dat hij zal sterven. Plots zijn zijn emoties de vijand geworden. Want het is alsof iemand niet weet hoe hij op de juiste manier moet omgaan met bepaalde gebeurtenissen in het leven.

4. Kan ik sterven aan het gebroken hartsyndroom?

Dit idee is erg populair: niemand kan sterven aan een “gebroken hart”.

We moeten toch een paar dingen verduidelijken:

• Als je stressvolle situaties niet kan beheersen, dan kan een eenvoudige cardiomyopathie  optreden. Maar dit kan pas het begin zijn en uiteindelijk leiden tot een ernstige hartkwaal, zoals een hartaanval.
• Heb je voortdurend last van dit syndroom, dan kan de hartspier beschadigd raken.
• Bij oudere patiënten kan de Takotsubo-cardiomyopathie zeer ernstig zijn. Dit geldt ook voor mensen met andere ziekten die verbonden zijn met hartaandoeningen.

Je moet deze medische aandoening dus beschouwen als een “waarschuwing.” Zie het als een duidelijk signaal dat je een beetje beter voor jezelf moet zorgen. Draag dus meer zorg voor je lichamelijke en je geestelijke gezondheid.

5. Niemand is voorbereid op tegenslag of slecht nieuws, maar we kunnen onszelf wel “trainen”

Dit weten we al: niemand kan voorkomen wat er morgen zal gebeuren. Niemand weet hoe hij op slecht nieuws moet reageren.

Het beste wat je kan doen, is zorg dragen voor je lichaam. Train je geest en maak hem sterker. Leer hoe je inwendig rustig kan blijven. Versterk je veerkracht en oefen je zelfcontrole.

We geven je enkele basisrichtlijnen.

• Wees voorzichtig in je dagelijkse gewoonten. Rook niet, eet gezonde voeding en beweeg voldoende. Met al deze acties zal je ervoor zorgen dat je hart sterker is.
• Oefen je emoties. Hoe kan je dit doen? Er bestaan verschillende ontspanningstechnieken, meditatie, volledige aandacht, …
• Ga op zoek naar activiteiten die je gevoelens vrijmaken. Wat geeft je een goed gevoel en draagt bij tot je algemeen welzijn? Dat kan van alles zijn: dansen, schilderen, schrijven, praten met vrienden, cursussen volgen…

We willen besluiten met deze opmerking. Het gebroken hartsyndroom is op zich misschien geen ernstige of dodelijke medische aandoening. Maar je moet het zien als een bewijs hoe je emoties – als je er niet goed mee omgaat – op elk moment pijn kunnen veroorzaken.