De veroudering van het immuunsysteem
Naarmate iemand ouder wordt, lijkt het lichaam minder effectief op de ziekten te reageren waaraan het wordt blootgesteld. De veroudering van het immuunsysteem verhoogt daarom het risico op ziekten.
Het proces is echter niet helemaal onomkeerbaar. Goede gewoonten en een gezonde levensstijl helpen mensen om hun immuunsysteem tot op hoge leeftijd te laten functioneren.
In dit artikel leggen we uit wat het immuungedeelte van het immuunsysteem is, waarom veroudering voorkomt en wat de gevolgen zijn. We vertellen bovendien wat je kunt doen om het ongedaan te maken of te verminderen. Lees verder om meer te weten te komen!
Wat is veroudering van het immuunsysteem?
Het immuunsysteem helpt het lichaam tegen vreemde factoren te beschermen die schadelijk kunnen zijn en ziekten kunnen veroorzaken. In dit geval verwijzen we naar elementen zoals ziektekiemen (bacteriën, virussen, schimmels, parasieten), de lichaamseigen abnormale cellen en allergenen.
Voor deze doeleinden maakt het systeem antilichamen aan. Antilichamen zijn stoffen die schadelijke stoffen vernietigen of neutraliseren. Dit is dus onze verdediging tegen elke dreiging.
Het immuunsysteem blijft echter niet altijd hetzelfde. Het verandert eerder gedurende het hele leven. In het geval van pasgeborenen moeten deze bijvoorbeeld nog volledige immuniteit opbouwen.
Jonge kinderen hebben slechts enkele antistoffen die ze van hun moeder hebben gekregen. Ze krijgen ze tijdens de zwangerschap, via de placenta en ook via de moedermelk tijdens de borstvoeding (Spaanse link). Met de tijd en blootstelling aan de bovengenoemde elementen, ontwikkelen en perfectioneren kleintjes hun afweermechanismen.
De immuunfuncties van het lichaam beginnen na de seksuele rijpheid enigszins af te nemen. De belangrijkste veranderingen hierin hebben met stamcellen te maken. De veroudering van het immuunsysteem heeft ook invloed op de beschikbaarheid van zogenaamde T-cellen (Spaanse link).
Pas als we ouder worden, vindt er een drastische transformatie plaats. Het tegenovergestelde van wat er in de kindertijd gebeurt vindt plaats en het is niet gunstig. In het algemeen kunnen we de veroudering van het immuunsysteem definiëren als het effect van veroudering op de cellen van het immuunsysteem, waarvan de functies degenereren.
Wat is de veroudering van het immuunsysteem?
Oud worden is een natuurlijk onderdeel van de lichaamsprocessen, maar je kunt er op een gezonde manier stappen tegen ondernemen. Het immuunsysteem wordt naar mate we ouder worden minder effectief, wat in het verlies van verschillende functies resulteert, zoals:
- Het vermogen om onderscheid te maken tussen vreemde stoffen en lichaamseigen cellen. Het slaagt er dus niet in vreemde stoffen te detecteren of beschouwt zijn eigen cellen als vijanden (Spaanse link).
- Een afname van leukocyten: dit is niet alleen in aantal, maar ook in hun vermogen om op infecties te reageren.
- Macrofagen worden langzamer: ze hebben meer tijd nodig om kankercellen en bacteriën te vernietigen (Spaanse link).
- Antilichamen verliezen functies: ze reageren niet efficiënt.
Lees ook:
Hoe het immuunsysteem kanker bestrijdt
De gevolgen van veroudering van het immuunsysteem
Veranderingen die met de leeftijd optreden beïnvloeden de immuunactiviteit van het lichaam. Oudere mensen hebben dus meer kans op infecties, op het ontwikkelen van kanker en om verschillende ziekten, zoals de griep of een longontsteking op te lopen.
In feite komen veel auto-immuunziekten vaker voor in de tweede helft van de volwassenheid. Om zich te kunnen ontwikkelen, moeten verschillende controlepunten falen.
Het lichaam heeft ook op oudere leeftijd de neiging langzamer te genezen, omdat er minder cellen zijn die genezing mogelijk maken. Dit kan een vicieuze cirkel worden. Aangezien het herstel traag verloopt, wordt het lichaam meer blootgesteld, zodat het weer ziek kan worden.
Het is belangrijk om op te merken dat ouderdom niet het enige is dat de reactie van het immuunsysteem verzwakt. Er is ook een onbalans in zijn twee facetten: aangeboren immuniteit en adaptieve immuniteit.
Aangeboren immuniteit is de eerste verdedigingslinie van het lichaam tegen infectie. Tegelijkertijd stelt adaptieve immuniteit het lichaam in staat om bepaalde ziekteverwekkers te onthouden en aan te vallen.
Door het verlies van adaptieve immuniteit (Spaanse link) kunnen inactieve pathogenen die het lichaam al had onderdrukt, opnieuw worden geactiveerd. Klassieke voorbeelden zijn herpes zoster en tuberculose.
Tips om veroudering van het immuunsysteem tegen te gaan
Ondanks het scenario dat we hebben beschreven, is het mogelijk om de risico’s die met de veroudering van het immuunsysteem verband houden te verminderen om de effecten ervan te minimaliseren. Het is zelfs mogelijk om het verschijnen van dit proces uit te stellen.
In die zin zijn er verschillende aspecten waar we in termen van levensstijl op moeten letten. Deze houden verband met het fundamentele kwartet: lichaamsbeweging, eten, gewoonten en omgaan met stress en emoties.
Regelmatige lichaamsbeweging
Volgens recent onderzoek (Engelse link) heeft lichaamsbeweging een significant effect op de instandhouding van het immuunsysteem. Fysiologisch gezien heeft de verklaring te maken met het feit dat spierweefsel bepaalde eiwitten aanmaakt, die myocines genoemd worden. Ze verminderen ontstekingen en helpen de immuunfunctie te behouden.
Andere onderzoeken (Engelse link) hebben bovendien aanwijzingen gevonden dat actieve individuen meer antilichamen produceren als reactie op vaccinatie dan minder actieve individuen. Beweging is ook gunstig bij het beschermen tegen infecties en andere chronische aandoeningen die aan verzwakte systemen kunnen bijdragen.
Lichaamsbeweging verlicht bovendien stress en zorgen door de niveaus van gelukshormonen (serotonine, dopamine, oxytocine) te verhogen. Op deze manier helpt het je om in een goed humeur te blijven, wat belangrijk is om van ziekte te herstellen of om te voorkomen dat je ziek wordt.
Gezonde voeding staat gelijk aan een gezond immuunsysteem
Er is geen direct bewijs dat gezonde voeding de veroudering van het immuunsysteem vermindert. Er is echter voldoende bewijs dat de schade van een ongezond voedingspatroon aantoont (Engelse link).
Met andere woorden, een hoge consumptie van transvetten, suikers en geraffineerde meelsoorten draagt bij aan het ontstaan van ziekten. En hoe vaker we ziek worden, hoe meer we het vermogen van het lichaam om te herstellen uitputten.
Een gezond dieet daarentegen omvat veel fruit en groenten, olijfolie, meer vis en gevogelte dan rood vlees, zuivelproducten, weinig suiker en minder bloem. Dit dieet wordt met een lager risico op obesitas, hart- en vaatziekten, diabetes en verschillende soorten kanker geassocieerd (Spaanse link).
Een uitgebalanceerd dieet helpt ook om een goed gewicht te behouden. Bij oudere volwassenen kan opgehoopt vet een negatief effect op chronische ontstekingen hebben (Spaanse link).
Dit is een factor die met bijna alle aandoeningen van de ouderdom, van diabetes type 2 tot hart- en vaatziekten en kanker in verband wordt gebracht. Chronische ontsteking speelt ook een rol bij veelvoorkomende auto-immuunziekten bij oudere volwassenen.
Gezonde gewoonten en emoties
Als we het over gezonde gewoonten hebben, dan moeten we naast de bovengenoemde beweging ook een goede nachtrust meenemen. Rust herstelt ons en houdt onze systemen actief.
Tegelijkertijd moeten we de consumptie van stoffen die ons lichaam veranderen, vermijden: alcohol, sigaretten en drugs. Zelfs een teveel aan cafeïne is schadelijk. Dit strekt zich natuurlijk ook uit tot overwerk, zorgen, stress en negatieve emoties.
Alles wat een onbalans veroorzaakt en ons ziek maakt, heeft invloed op het vermogen van het lichaam om te herstellen en te genezen. Met andere woorden, het zal de levensduur van ons immuunsysteem beïnvloeden.
Veroudering tegengaan
We moeten niet tot op hoge leeftijd wachten om de risico’s van veroudering van het immuunsysteem te voorkomen. Zelfs als je nog jong bent of de vroege volwassenheid bereikt, dan kun je meteen met het verzorgen van je immuunsysteem beginnen.
Het is niet moeilijk en het kost ook niet veel geld. Beweeg, eet gezond, rook niet, verminder je alcoholgebruik, let op je stress en slaap goed. De voordelen die op de lange termijn verschijnen, zijn van onschatbare waarde!
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Agustín Lage B. Inmunosenescencia: implicaciones para la inmunoterapia de cáncer en los adultos mayores. Biotecnología Aplicada 2006; 23:186-193.
- Lozano, Manuel, et al. “Nutrientes asociados a las enfermedades relacionadas con el envejecimiento: un nuevo índice de dieta saludable para personas mayores.” Nutrición Hospitalaria 35.6 (2018): 1287-1297.
- Gurrutxaga, Hegoi Segurola, Guillermo Cárdenas Lagranja, and Rosa Burgos Peláez. “Nutrientes e inmunidad.” Nutr Clin Med 10.1 (2016): 1-19.
- Hernández Rodríguez, José. “La obesidad y la inflamación crónica de bajo grado.” Revista Cubana de Endocrinología 29.3 (2018): 1-3.
- Alcalá-Pérez, Daniel, Dayana Elena Cobos-Lladó, and Fermín Jurado Santa-Cruz. “«Inflammaging»: envejecimiento inflamatorio.” Revista del Centro Dermatológico Pascua 27.3 (2019): 87-91.
- Delves P. Efectos del envejecimiento en el sistema inmunitario. MSD Manuals [Internet] 2020 [Fecha de consulta: 07 de octubre de 2020]. Disponible en: https://www.msdmanuals.com/es/hogar/trastornos-inmunol%C3%B3gicos/biolog%C3%ADa-del-sistema-inmunitario/efectos-del-envejecimiento-en-el-sistema-inmunitario
- Goronzy J, Weyand C. Immune aging and autoimmunity. Cell Mol Life Sci. 2012; 69(10): 1615–1623.
- Kay M. An overview of immune aging. In Mechanisms of Ageing and Development, 1979; 9(1–2): 39-59.
- Kay M. Aging & the decline of immune responsiveness. En Fundenberg H, Sites H, Caldwell J, Wells J, editores. Basic Clinical Immunology. Canada: Lange Medical Publicantions; 1980: 327-342.
- Rico-Rosillo, María Guadalupe, Diego Oliva-Rico, and Gloria Bertha Vega-Robledo. “Envejecimiento: algunas teorías y consideraciones genéticas, epigenéticas y ambientales.” Revista Médica del Instituto Mexicano del Seguro Social 56.3 (2018): 287-294.
- Urquiaga, Inés, et al. “Origen, componentes y posibles mecanismos de acción de la dieta mediterránea.” Revista médica de Chile 145.1 (2017): 85-95.
- Ruíz Fernández N, Solano L. La inmunosenescencia y el papel de la nutrición. An Venez Nutr, 2001; 14(2): 86-98.
- Brañas, Fátima, et al. “Cronicidad, envejecimiento y multimorbilidad.” Enfermedades Infecciosas y Microbiología Clínica 36 (2018): 15-18.
- Martín, A. Prieto, et al. “Respuesta inmune adaptativa y sus implicaciones fisiopatológicas.” Medicine-Programa de Formación Médica Continuada Acreditado 12.24 (2017): 1398-1407.
