De kenmerken van myocarditis: oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling

Myocarditis is een zeldzame stoornis die vaak door een infectie veroorzaakt wordt. Uiteindelijk zal dit het hart aantasten.
De kenmerken van myocarditis: oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 09 augustus, 2022

Myocarditis is de ontsteking van de hartspier. Deze spier wordt het myocard genoemd. Zijn functie is om het hart beweeglijkheid te verschaffen. Want deze spier trekt samen en pompt het bloed door het lichaam heen. Daarna ontspant het tot het hart zich opnieuw begint te vullen. Maar wat zijn de kenmerken van myocarditis?

Als het myocard ontstoken raakt, dan werkt de pompfunctie van het hart niet langer doeltreffend. In de cellen kan dan schade optreden. Natuurlijk is dit een aanzienlijk risico voor de gezondheid.

We weten ook niet zeker hoe groot het percentage mensen precies is die door deze ziekte getroffen worden. Dit komt omdat myocarditis in vele gevallen geen symptomen veroorzaakt.

Maar het kan op elke leeftijd optreden, zelfs bij kinderen. In dit artikel bespreken we de kenmerken van myocarditis.

Wat is de oorzaak van myocarditis?

Oorzaak van myocarditis

In minstens 50% van de gevallen is de oorsprong van myocarditis een infectie. Deze infectie is afkomstig van virussen, schimmels, parasieten of bacteriën. Vaak verschijnt het na diarree, een verkoudheid of de griep.

Dit zijn nog enkele voorbeelden van oorzaken van myocarditis die vaak voorkomen:

  • Een allergische reactie op medicijnen.
  • Blootstelling aan bepaalde elementen in het milieu, zoals zware metalen.
  • Straling.
  • Auto-immuun processen die een ontsteking veroorzaken.

Bovendien brengt men ook bepaalde ziekten in verband met myocarditis. Dat kunnen onder andere reumatoïde artritis, reumatische koorts en lupus zijn. Soms is het onmogelijk om de precieze oorzaak van de aandoening te bepalen.

De processen en kenmerken van myocarditis

Het lichaam reageert op de ontsteking van de hartspier door het immuunsysteem te activeren. Dit systeem stuurt antilichamen om het actieve element dat de ontsteking veroorzaakt te bestrijden. Maar deze cellen produceren chemische stoffen. En die kunnen het myocard beschadigen.

Als vele cellen beschadigd raken, dan is het resultaat een verzwakt en ontstoken hart. Wanneer dit proces heel snel ontwikkelt dan kunnen hartfalen en een plotselinge dood optreden.

Maar het meest voorkomende effect is dat het hart zichzelf vernieuwt. Het doet dit door de beschadigde of dode cellen van het myocard te vervangen. Dit laat littekenweefsel achter, dat stroef is en dus niet bijdraagt aan het pompen van het hart. Het is één van de voornaamste kenmerken van myocarditis.

Wanneer het littekenweefsel heel uitgebreid is, dan kan dit congestief hartfalen of gedilateerde cardiomyopathie veroorzaken.

De symptomen van deze ziekte

Symptomen van myocarditis: pijn op de borst

De symptomen van myocarditis kunnen heel erg variëren. In sommige vallen vertoont deze ziekte zelfs geen symptomen.

In elk geval is het belangrijk om te onthouden dat er zowel sprake kan zijn van acute myocarditis en van chronische myocarditis. Elke vorm heeft zijn eigen symptomen.

De symptomen van acute myocarditis lijken op die van hartfalen. Dit zijn de belangrijkste:

  • Een hevige scherp pijn in de borst achter het borstbeen.
  • Tachycardie.
  • Een blauwachtige verkleuring van de huid en van de slijmvliezen, of bleekheid.
  • Kortademigheid.
  • Hartkloppingen.
  • Ontsteking van de lever en de milt.
  • Ophoping van vocht in de benen.

De symptomen van chronische myocarditis zijn minder duidelijk. De mensen die aan deze aandoening lijden, ervaren meestal een gevoel van zwakte en achteruitgang. Ze zijn vermoeid en hebben bij de minste inspanning last van kortademigheid. Ze ervaren ook veranderingen in de eetlust, pijn in de ledematen en gewichtsverlies.

Diagnose en behandeling

Diagnose van myocarditis

De diagnose van myocarditis is problematisch. Dat komt omdat de symptomen niet erg specifiek zijn. Ze kunnen dus gemakkelijk verward worden met andere aandoeningen.

Het eerste wat artsen meestal doen is een klinisch onderzoek. De bedoeling is om de aanwezigheid van symptomen te controleren en informatie te verzamelen over recente infecties.

Als er een vermoeden is, dan kunnen ze een röntgenfoto van de borst laten uitvoeren. Dit is om te bepalen of er vocht achter de longen zit. Maar de procedure die het meest gebruikt wordt, is een elektrocardiogram of een echocardiogram. Deze technieken maken het mogelijk om een gedetailleerd onderzoek van de werking van het hart uit te voeren.

De meest nauwkeurige methode is een endomyocardiale biopsie. De resultaten van dit onderzoek zijn doorslaggevend. Want deze test toont onmiddellijk of er al dan niet sprake is van een ontsteking van het myocard. Men laat deze test ook meestal uitvoeren wanneer men vermoedt dat er sprake is van myocarditis.

Acute myocarditis verdwijnt in de meeste gevallen uit zichzelf. Het herstelt spontaan en heeft ook geen effecten achteraf. Maar soms ontstaan er complicaties en kan het tot ernstigere problemen of overlijden leiden. In andere gevallen veroorzaakt het een permanent hartfalen. Alles hangt af van de gezondheidstoestand van de patiënt en van de factoren die de aandoening veroorzaken.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


    • Cardiomyopathy. (n.d.)
      bhf.org.uk/heart-health/conditions/cardiomyopathy.aspx
    • How is cardiomyopathy treated? (2016, June 22)
      nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/cm/treatment
    • Mayo Clinic Staff. (2015, March 17). Cardiomyopathy
      mayoclinic.org/diseases-conditions/cardiomyopathy/basics/definition/con-20026819
    • Ramaraj, R., & Sorrell, V. L. (2009, May). Peripartum cardiomyopathy: Causes, diagnosis, and treatment. Cleveland Clinic Journal of Medicine, 76(5), 289-296
      ccjm.org/index.php?id=107937&tx_ttnews[tt_news]=362001&cHash=6e24c6981c0a99e5b7c61e2d60d5870a

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.