De denkstoel: is deze methode bruikbaar voor het onderwijzen van kinderen?

De denkstoel is niet bevorderlijk voor leren, want hij geeft niet aan welk gedrag we willen dat kinderen leren of veranderen. Integendeel, het wordt als een straf ervaren.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Laatste update: 27 oktober, 2022

Lange tijd was de denkstoel een van de meest gebruikte opvoedingshulpmiddelen. Werkt het of werkt het niet? Er zijn stemmen voor en stemmen tegen. Iedereen heeft er zijn eigen ervaring mee. De waarheid is dat niet alle kinderen hetzelfde nodig hebben.

Dit is heel belangrijk om in gedachten te houden. De effectiviteit van bepaalde technieken hangt af van hun rijpheidsgraad, hun leeftijd, hun persoonlijkheid, het tijdstip van toepassing, en een heleboel andere factoren.

Waarom wordt de denkstoel niet aanbevolen voor kinderen?

De denkstoel is een techniek die al heel lang aanwezig is in het leven van ouders en opvoeders. Maar naarmate er meer bekend en ontdekt is over de kindertijd en zijn ontwikkeling, breidt ook het repertoire van aanbevolen technieken zich uit.

Hij wordt gebruikt als men vindt dat een kind zich verkeerd gedragen heeft. Daarom wordt het kind gevraagd alleen naar de denkstoel te gaan en over zijn gedrag na te denken.

Zoals de naam al doet vermoeden, is het doel op te roepen tot reflectie over een gedrag. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat gedachten in de kindertijd en in de volwassenheid totaal verschillend zijn.

Laten we denken aan de geleidelijke ontwikkeling van de hersenen. Pas mettertijd krijgen we beheersing over verschillende functies, zoals de executieve functies, die ons helpen te plannen, te organiseren, beslissingen te nemen en impulsen te beheersen.

Dus, voordat we kinderen vertellen dat ze op de denkstoel moeten gaan zitten, is het de moeite waard ons af te vragen waarover ze gaan denken. Gaan ze nadenken over waar we willen dat ze over nadenken? Het is heel goed mogelijk dat ze dat niet zullen doen. Velen van hen hebben nog geen kans. Velen van hen hebben daar de kans nog niet voor.

Zelfs hen alleen maar naar de denkstoel sturen bevordert geen enkele vorm van leren. Het wijst niet in de richting van het gewenste gedrag.

Het blijft een straf

We moeten voorzichtig zijn met de boodschap die we installeren. Een vader die tegen zijn dochter zegt “Ik ga je naar de denkstoel sturen” leidt tot een misvatting over wat de daad van denken inhoudt. Met andere woorden, het tegenovergestelde van wat we verwachten!

De denkstoel of time-out wordt ook gezien als straf in vermomming. In plaats van het denken te bevorderen, leiden ze tot de 4 gevolgen van straf:

• Opstandigheid.
• Revanchisme.
• Teruggetrokkenheid.
• Wrok.

Het wordt ook als straf ervaren omdat de boodschap aan het kind is dat we onze genegenheid aan hen onttrekken. In werkelijkheid moeten we overbrengen dat hun daden gevolgen hebben en dat een daarvan ouderlijke boosheid of ongemak kan zijn. Dit betekent echter niet dat we niet meer van hen houden.

Integendeel, om hun gevoel van eigenwaarde niet te beschadigen, moeten we ook kunnen overbrengen dat we van hen houden zowel wanneer ze dingen goed doen als wanneer dit niet gebeurt. We moeten hen aanmoedigen hun gedrag te corrigeren.

Enkele alternatieven voor de denkstoel

In plaats van de denkhoek of de denkstoel voor te stellen, kunnen we een beroep doen op het denkgesprek, zoals de psycholoog Álvaro Bilbao het noemt. Het gaat om het inleven in kinderen, hen aanwijzingen geven en hen begeleiden om na te denken over waarom een bepaald gedrag of een bepaalde houding niet het meest geschikt is.

Het gebruik van een dialoog heeft de enorme potentie dat het ons ook in staat stelt hen te leren kennen om hen te begrijpen en ons zo in hun schoenen te verplaatsen. Misschien komen we dan dichter bij het begrijpen waarom ze handelden zoals ze deden. Het gaat om openheid en nabijheid.

Vertrouwdheid en rust

In hun boek Discipline Without Tears stellen Daniel Siegel en Tyna Payne Bryson een soort hoekje van emoties en rust voor als vervanging. Dat wil zeggen, een plek waar kinderen zich even kunnen terugtrekken om tot rust te komen, op zoek naar vertrouwde voorwerpen.

Als ze eenmaal wat rustiger zijn, is de leiding en begeleiding van de volwassene belangrijk, die de reflectie moet begeleiden. Het is goed om vragen te gebruiken om empathie aan te moedigen:

• Wat denk je over wat er gebeurd is?
• Hoe denk je dat je broer zich voelt na de klap die je hem gegeven hebt?
• Hoe zou jij je voelen als je in zijn plaats was?

Het is belangrijk hen te helpen verschillende alternatieven te bedenken bij het oplossen van een conflict. Bijvoorbeeld:

• Wat had je anders kunnen doen om je broer zover te krijgen dat hij je het speelgoed teruggaf?
• Hoe zou je je voelen als je het de volgende keer probeerde met…?

Op onze beurt moeten we hen wijzen op het positieve gedrag dat we graag zouden zien. Bijvoorbeeld, als je wilt dat je kind ophoudt met eten te spelen tijdens het eten, kun je zeggen: “Goed zo, Maria heeft haar eten op en zal zo kunnen gaan spelen!” Soms zorgen deze opmerkingen ervoor dat ze ook erkend willen worden en het gedrag van hun leeftijdgenootje imiteren.

Leer met de ogen van kinderen te kijken

Sommige kattenkwaad of ondeugendheid van kinderen moet gerelativeerd worden. Volwassenen zijn vaak geneigd om steeds grenzen te stellen, zelfs onder sociale druk. Zo wordt elke activiteit, zelfs die waar geen gevaar in schuilt, uiteindelijk een “nee.”

Het is nodig dat we een beetje van hun blik meekrijgen, ons in hun schoenen verplaatsen en begrijpen dat ze zelf ook op de proef gesteld zijn. Ze willen de wereld om hen heen verkennen en hun drijfveren zijn nieuwsgierigheid en motivatie. Ze moeten ook leren, beetje bij beetje, om zelfregulerend (Spaanse link) te kunnen zijn.

Veel mensen zullen hierdoor verrast zijn. We moeten wel denken aan grenzen die doorbroken en uitgedaagd kunnen worden. Ze maken ook deel uit van het leren, maar ze worden gekenmerkt door het feit dat ze geen gevaar inhouden. Natuurlijk moeten we consequent zijn om ze niet in verwarring te brengen.

Laten we leren om positief en samenwerkend met kinderen op te voeden. Zij hebben ons ook iets te leren.

Laten we onze verwachtingen afstemmen op de werkelijke antwoordmogelijkheden die kinderen hebben. Als we hen tot de bewaarplaats van onze wensen en verlangens maken, blijven we zitten met een ideaalbeeld dat niet reëel is. Soms wordt de denkstoel het hulpmiddel waarnaar we gemakkelijk grijpen. Wij zijn echter degenen die zouden moeten nadenken.