Bacteriën die gaatjes veroorzaken

De soort Streptococcus mutans is een van de belangrijkste bacteriën die gaatjes veroorzaken. Om te voorkomen dat ze zich verspreiden en je tanden beschadigen, kun je het beste voor een goede mondhygiëne zorgen.
Bacteriën die gaatjes veroorzaken

Laatste update: 17 oktober, 2020

Bacteriën die gaatjes veroorzaken, zijn micro-organismen die zichzelf in een biofilm organiseren die tandplak wordt genoemd. In de praktijk wordt dit als een witte vlek op de tand gezien en naarmate het verval vordert, vormt zich een holte die het dentine blootlegt.

Dit proces kent verschillende stadia waarin de bacteriën die gaatjes veroorzaken elkaar ook afwisselen: in elke fase overheerst één ervan. Over het algemeen zijn de Streptococcus mutans-bacteriën aan het begin van het proces aanwezig, terwijl Lactobacillus en Bifidobacterium in de gevorderde stadia de overhand hebben.

Hoewel iedereen micro-organismen in de mond heeft, zijn bacteriën die gaatjes veroorzaken niet bij gezonde mensen aanwezig. Onder degenen die tanden in perfecte staat hebben, overheerst de soort Streptococcus sanguinis.

Gaatjes

Tanden met gaatjes

Een gaatje is de vernietiging van tandweefsel door zuren geproduceerd door bacteriën gegroepeerd in tandplak. Dit is een film die door bacteriën op de tanden wordt gevormd die gaatjes veroorzaken. Er zijn verschillende soorten gaatjes, op verschillende plekken:

  • Kroon: dit is de meestvoorkomende vorm en komt voor op kauwvlakken. Het komt bij zowel kinderen als volwassenen voor.
  • Interdentaal of interproximaal: dit is het soort dat voorkomt in de ruimtes tussen de tanden en is niet gemakkelijk te detecteren.
  • Wortel: dit komt voor bij volwassenen, vooral ouderen en is aan het terugtrekken van het tandvlees te wijten. Hierdoor wordt de wortel van de tand blootgelegd, die geen glazuur heeft en gemakkelijker kan worden aangetast.
  • Terugkerend of secundair: dit zijn degenen die verschijnen naast vullingen, caps of kronen die tandartsen hebben geplaatst om andere gaatjes te behandelen.

Bacteriën die gaatjes veroorzaken

Bacteriën van de Streptococcus mutans-soort (Spaanse link) zijn het talrijkst in tandplak, met een hoge incidentie aan het begin van gaatjes. Dit type bacterie is grampositief, facultatief anaëroob en bolvormig. Het behoort tot de groep van melkzuurbacteriën en groeit in omgevingen met een lage pH.

Deze bacteriën worden van persoon op persoon overgedragen en hechten zich aan de tanden en het tandvlees en vormen heuvels. Vaak, en vooral in diepe gaatjes, worden ze door bacteriën zoals S. salivarius, S. parasanguinis en S. constellatus vergezel. Je kunt hun verspreiding met goede gewoonten voor mondhygiëne voorkomen.

In een aantal gevallen van gaatjes is S. mutans niet aanwezig, maar S. sobrinus, S. oralis en S. salivarius wel. Wanneer er al een gaatje is, dan is de aanwezigheid van verschillende soorten Lactobacillus normaal (Spaanse link), met een overwicht van L. gasseri en L. ultunensis.

Andere relevante bacteriën

Andere bacteriën die gaatjes veroorzaken zijn Actinomyces, die vooral in veel gevallen van wortelholtes aanwezig zijn. De rol ervan bij het ontstaan en de progressie van de aandoening is echter niet duidelijk. Deze bacterie is een van de eersten die de mond van kinderen koloniseert.

Bifidobacteriums zijn anaërobe bacillen die zich in de vorm van een tak groeperen en meestal in het gezonde darmkanaal aanwezig zijn. De B. dentium, S. inopinata (B. inopinatum) en P. denticolens (B. denticolens) zijn in verschillende gevallen gevonden en verschijnen wanneer het gaatje al gevorderd is.

Prevotella is een andere anaërobe bacil en een van de meestvoorkomende in de mondholte. Het is met parodontitis en endodontische infecties in verband gebracht, maar de rol die het speelt in gaatjes is onduidelijk. Aan de andere kant is Veillonella zeer talrijk in een gezonde mond.

Hoe bacteriën te bestrijden die gaatjes veroorzaken?

Bordje met kies met gaatje

Een goede mondhygiëne is essentieel om gaatjes te voorkomen. Door je mond te verzorgen, worden namelijk ziekteverwekkende bacteriën verwijderd. Er zijn verschillende factoren die de groei van bacteriën bevorderen die gaatjes veroorzaken.

De eerste is overmatige consumptie van voedsel dat rijk is aan koolhydraten, zoals suikerhoudende dranken, snoep en gebak. Hoe meer je ervan eet, hoe groter het risico op gaatjes.

Andere zetmeelrijke voedingsmiddelen, zoals aardappelen of brood, bevorderen ook de ontwikkeling van gaatjes. De manier waarop je ze eet, kan ook de vorming van gaatjes beïnvloeden.

Het is beter om deze producten in één keer te eten en dus niet gedurende een bepaalde tijd kleine stukjes te eten. Het is ook belangrijk om te weten hoe je ze kunt combineren.

Een goede mondhygiëne is essentieel. We raden je aan om je tanden een uur na elke maaltijd te poetsen. Gebruik ook tandflos, een mondwater met fluoride en ga natuurlijk twee keer per jaar naar de tandarts.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Gamboa, F., Acuña, B. H., & Martínez, M. C. (2004). Control microbiológico sobre Streptococcus mutans y su acción acidogénica. Universitas scientiarum, 9(Es2), 45-55.
  • Pérez Quiñones, J. A., Duque de Estrada Riverón, J., & Hidalgo Gato-Fuentes, I. (2007). Asociación del Estreptococos mutans y lactobacilos con la caries dental en niños. Revista Cubana de Estomatología, 44(4), 0-0.
  • Portilla Robertson, J., Pinzón Tofiño, M. E., Huerta Leyva, E. R., & Obregón Parlange, A. (2010). Conceptos actuales e investigaciones futuras en el tratamiento de la caries dental y control de la placa bacteriana. Revista odontológica mexicana, 14(4), 218-225.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.