Alzheimer en veranderingen in het slaappatroon

De ziekte van Alzheimer is een veelvoorkomende aandoening die dementie veroorzaakt. Hoewel dementie het bekendste symptoom is, kan het ook leiden tot veranderingen in het slaappatroon van patiënten.
Alzheimer en veranderingen in het slaappatroon

Laatste update: 13 juli, 2020

De ziekte van Alzheimer is de belangrijkste oorzaak van dementie in de wereld. Onder de vele andere symptomen die het kan veroorzaken zijn slaapstoornissen. Over het algemeen komt het vaak voor dat verschillende stadia van de ziekte veranderingen in het slaappatroon en de kwaliteit van de slaap veroorzaken.

In dit artikel vertellen we je over de meestvoorkomende veranderingen in het slaappatroon waar mensen met de ziekte van Alzheimer aan kunnen komen te lijden.

Wat is de ziekte van Alzheimer?

De ziekte van Alzheimer is de meestvoorkomende vorm van dementie in de wereldbevolking. Wereldwijd lijden ongeveer 48 miljoen mensen aan deze ziekte. Omdat de levensverwachting nog steeds toeneemt, wordt geschat dat de gevallen de komende jaren sterk zullen toenemen.

Per definitie veroorzaakt het een cognitieve achteruitgang die het normale leven van patiënt beïnvloedt, zowel de persoonlijke en sociale omgeving als de werkomgeving. Bij deze aandoening vormen zich eiwitafzettingen in en rond de neuronen, maar ook sterven de cellen af en ontstaan er storingen in de neuronale communicatie.

Klinisch gezien veroorzaakt de ziekte geheugenverlies. Dit is het belangrijkste symptoom, en dat is niet voor niets, maar het kan zich op vele andere manieren manifesteren. Enkele van de symptomen die gepaard gaan met geheugenverlies zijn veranderingen in taal en gedrag. Dit kan ook een verlies van slaap betekenen.

Een man houdt zijn hand tegen zijn gezicht

Veranderingen in het slaappatroon bij Alzheimer

Normaal gesproken evolueren slaapstoornissen mee met de ziekte. Het soort veranderingen en de impact die ze hebben op de patiënt hebben echter te maken met het soort persoon en het stadium van de ziekte waarin hij of zij zich bevindt.

Slaapveranderingen bij de ziekte van Alzheimer kunnen worden onderverdeeld in verschillende soorten:

  • Veranderingen in de slaaparchitectuur. Dit heeft te maken met de slaapfasen. Bij mensen met Alzheimer worden diepe slaapfases gereduceerd. Micro-ontwakingen en ontwakingen nemen toe. Ook zijn er minder REM-slaapfasen en meer fasen van niet-REM-slaap.
  • Veranderingen in de ademhaling. Dit kan onder andere snurken, hypopneu en obstructieve slaapapneu zijn. Het is gebleken dat patiënten met de ziekte een veel hoger percentage van deze aandoeningen hebben dan onaangetaste mensen. Onderzoekers zullen ze onafhankelijk moeten bestuderen, aangezien de behandeling van deze aandoeningen specifiek is en parallel aan de ziekte zou lopen.
  • Restless legs syndroom. Dit is wanneer de patiënt zijn benen constant of periodiek moet bewegen als hij of zij in slaap wil vallen. Bovendien kan het gepaard gaan met nachtmerries.

Veranderingen in het slaappatroon

De ziekte van Alzheimer veroorzaakt een verandering in je biologische ritme. Dit evolueert mee met de ziekte, waardoor het meer merkbaar wordt naarmate de ziekte vordert.

Het feit dat je biologische ritmes veranderen veroorzaakt slaperigheid tijdens de dag. Patiënten kunnen gedurende de dag in slaap vallen en moeten een dutje doen. Dit kan leiden tot een toename van de sociale problemen, omdat het moeilijker wordt om gesprekken te voeren en om normaal met mensen om te gaan.

Bovendien kan deze slaperigheid en het slapen tijdens de dag ervoor zorgen dat de persoon ‘s nachts nog minder slaperig is. Dit kan ervoor zorgen dat ze meer wakker worden, onrustig zijn en in huis gaan rondlopen.

Vrouw in bed met de ziekte van Alzheimer

Zonsondergangssyndroom

Een specifieke verandering in het biologische ritme is het zonsondergangssyndroom of “sundowning.” De symptomen van patiënten met dementie nemen aan het eind van de dag toe, vooral als het gaat om het gedrag. Hun rusteloosheid en nervositeit kunnen toenemen.

Naast rusteloosheid en nervositeit kunnen ze last hebben van onder andere:

  • hallucinaties
  • waanideeën
  • onverklaarbare angst
  • woedeaanvallen

Tot 20% van de patiënten met dementie hebben episodes van dit syndroom.

Wat kun je doen om beter te slapen?

Hoewel het het meest bekende symptoom van de ziekte is, toont de ziekte van Alzheimer zich niet alleen in geheugenverlies. Deze aandoening kent enorm veel symptomen, en ze kunnen zich bij elke patiënt anders laten zien.

Zoals altijd is het uiterst belangrijk voor elke persoon om een goede diagnose te krijgen, naar hun controles te gaan en hun arts te vertellen over alle symptomen die ze ervaren.

Voor ieder geval moet een specialist beslissen wat de beste behandeling is. Bij dit soort ziekten kan het zijn dat ze de behandeling meerdere keren moeten aanpassen om het beste effect te hebben.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Carvalho DZ, St Louis EK, Knopman DS, Boeve BF, Lowe VJ, Roberts RO, et al. Association of excessive daytime sleepiness with longitudinal β-Amyloid accumulation in elderly persons without dementia. JAMA Neurol. 2018 Jun 1;75(6):672–80.
  • Alzheimer y sueño – Adsalutem Institute [Internet]. [cited 2020 Mar 10]. Available from: http://www.adsalutem.institute/salud-y-sueno/alzheimer-y-sueno/
  • Mander BA, Winer JR, Walker MP. Sleep and Human Aging. Vol. 94, Neuron. Cell Press; 2017. p. 19–36.
  • Custodio N. Alteraciones del sueño, envejecimiento anormal y enfermedad de Alzheimer. Rev Neuropsiquiatr [Internet]. 2017 Dec 21 [cited 2020 Mar 10];80(4):223. Available from: http://www.upch.edu.pe/vrinve/dugic/revistas/index.php/RNP/article/view/3236
  • Trastornos del sueño en el anciano y en las demencias [Internet]. [cited 2020 Mar 10]. Available from: http://scielo.isciii.es/scielo.php?pid=S1137-66272007000200014&script=sci_arttext&tlng=pt
  • Niu, Hao, et al. “Prevalencia e incidencia de la enfermedad de Alzheimer en Europa: metaanálisis.” Neurología 32.8 (2017): 523-532.
  • Echávarri, C., and M. E. Erro. “Trastornos del sueño en el anciano y en las demencias.” Anales del Sistema Sanitario de Navarra. Vol. 30. Gobierno de Navarra. Departamento de Salud, 2007.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.