Aandoeningen van de stembanden

De meesten van ons hebben wel eens geleden aan een of meer van de meestvoorkomende aandoeningen van de stembanden. We zijn allemaal onze stem wel eens kwijt of we kennen wel iemand die onlangs dysfonie heeft gehad. Wil je er meer over weten?

De stembanden zijn het lichaamsdeel waar de trillingen vandaan komen die ons in staat stellen te communiceren door middel van spraak. Sommige aandoeningen van de stembanden komen vaak voor, maar andere minder. Ze hebben echter allemaal invloed op de stem.

De stembanden bevinden zich in het strottenhoofd. Het zijn in feite kleine spieren die aan het bovenste deel van deze structuur zijn bevestigd. Erboven vinden we plooien die niet uit spieren bestaan, die de ‘valse stembanden’ worden genoemd. Ze vervullen niet dezelfde functie, maar ze beïnvloeden wel de spraak.

In dit artikel gaan we kijken naar de meestvoorkomende aandoeningen die de stembanden kunnen beïnvloeden.

Wat zijn de meestvoorkomende aandoeningen van de stembanden?

De meestvoorkomende aandoeningen van de stembanden zijn op de vingers van één hand te tellen. Het zijn de belangrijkste stemstoornissen waar mensen last van hebben.

Een aantal mensen loopt meer risico op het ontwikkelen van aandoeningen van de stembanden. Leraren bijvoorbeeld (Spaanse link) staan vanwege hun beroep in een constante staat van vocale belasting. Aan de andere kant zijn degenen die buiten werken in koude klimaten vatbaar voor dysfonie.

Sommige aandoeningen hebben een besmettelijke oorsprong, terwijl andere te wijten zijn aan overmatig gebruik. Dit is wanneer er anatomische veranderingen zijn als gevolg van wrijving tussen beide stembanden. Soms is het in het begin vrij moeilijk om de aandoening te diagnosticeren, wanneer de symptomen zich net beginnen te ontwikkelen.

De meestvoorkomende ziekten van de stembanden zijn de volgende drie:

• Knobbeltjes
• Laryngitis
• Poliepen

Laten we ze allemaal eens nader bekijken.

1. Knobbeltjes op de stembanden

Knobbeltjes op de stembanden zijn goedaardige, omvangrijke formaties. Ze bevinden zich aan de uiteinden en sluiten de ruimte af waar de lucht moet passeren. Dat is de reden waarom de stem wordt beïnvloed.

Meestal is het eerste teken een verandering in de toon van je stem. De persoon in kwestie merkt meestal dat hij of zij niet meer kan praten zoals daarvoor, of met dezelfde intensiteit en toon van vóór de aandoening.

De belangrijkste oorzaak van knobbeltjes op de stembanden is het overmatig gebruik van de stem. Om deze reden beschouwen experts het als een beroepsziekte, typisch voor leraren of zangers die hun stem gedurende lange tijd gebruiken.

Andere mensen kunnen hier echter ook last van hebben. Bepaalde risicofactoren kunnen het optreden van de aandoening bevorderen. Rokers hebben een grote kans op het ontwikkelen van knobbeltjes omdat nicotine irriterend werkt op de stembanden.

Ook is gastro-oesofageale reflux een ziekte die hetzelfde deel van het strottenhoofd kan beschadigen. Het zuur in de maag verplaatst zich naar de luchtwegen en erodeert de daar aanwezige slijmvliezen.

Gelukkig zijn deze knobbeltjes altijd goedaardig. Dit betekent dat het niet kan uitgroeien tot een kwaadaardige ziekte zoals strottenhoofdkanker. Dit maakt een conservatieve benadering in het begin mogelijk, met ontstekingsremmende medicijnen en heropvoeding van de stem. Logopedisten voeren deze therapie doorgaans uit.

Als de knobbel vrij groot is en niet goed reageert op conservatieve maatregelen, of als er niet al te veel mogelijkheden voor verbetering lijken te zijn, kunnen artsen ervoor kiezen om een operatie uit te voeren (Spaanse link). Daarna heeft de patiënt revalidatie nodig.

2. Laryngitis

De ontsteking van het strottenhoofd door verschillende oorzaken staat bekend als laryngitis. Hoewel de term verwijst naar een opeenhoping van ontstekingsvloeistof door de structuur van het orgaan, heeft dit altijd de meeste invloed op de stembanden.

Om die reden is het meestvoorkomende symptoom dysfonie, waarbij de stem hees wordt of volledig verdwijnt. Als de stem helemaal verdwijnt, noemen we he afonie. Het is vrij hardnekkig, erger nog dan faryngitis. Het kan in totaal wel tot drie weken aanhouden.

Samen met de verandering van stem is er meestal een droge, irriterende hoest die wordt veroorzaakt door het ontbreken van klieren in het strottenhoofd. Omdat het niet kan worden gesmeerd, produceert het lichaam niet het benodigde slijm om de irriterende stof te verdrijven, of het nu een micro-organisme is of een inerte vreemde stof.

De oorzaken zijn bijna altijd besmettelijk en virussen zijn meestal de boosdoeners (Spaanse link). Het winterseizoen is het klimaat dat vatbaar is voor de meeste aandoeningen van de bovenste luchtwegen.

Omdat het virale infecties zijn, raden artsen over het algemeen geen antibiotica aan, tenzij er sprake is van een bacteriële superinfectie of als de oorzaak een microbe is die gevoelig is voor deze medicijnen. De behandeling is dan louter symptomatisch.

Meestal raden artsen je aan om je stem te laten rusten en ontstekingsremmers te nemen om de opgehoopte vloeistof in de weefsels van het strottenhoofd te verminderen en vernevelaars om het slijm vloeibaarder te maken. Artsen nemen geen kweekmonster tenzij ze vermoeden dat de oorzaak bacterieel is.

3. Poliepen op de stembanden

Tot slot hebben we nog de poliepen. Deze lijken erg op knobbeltjes, maar ze zijn niet helemaal hetzelfde. Over het algemeen zijn het uitsteeksels op de stembanden die de ruimte blokkeren waar lucht moet passeren.

Het is een veelvoorkomende aandoening van de stembanden en artsen zullen een diagnose stellen wanneer een patiënt bij hen komt met stemproblemen. Verlies van stem en een verandering in toon (Spaanse link) zijn specifieke tekenen die erop wijzen dat er een diagnose gesteld moet worden.

Ze kunnen ook ontstaan door overmatig gebruik van de stem, wat verklaart waarom ze vaak de naam ‘gedegenereerde polyposis’ dragen. Dit toont aan dat het onderliggende proces een verandering in het weefsel van de stembanden is, aangezien deze de neiging hebben buiten hun corresponderende grenzen uit te steken.

Naast het lichamelijk onderzoek kan de specialist een aanvullende methode uitvoeren om de aanwezigheid van poliepen te bevestigen. Dit onderzoek is de laryngoscopie, uitgevoerd met een flexibel apparaat dat via de neus wordt ingebracht. Met behulp van zijn zeer kleine lampje en camera kan de specialist de huidige toestand van de stembanden vastleggen.

Wat moe je doen als je een van bovenstaande aandoeningen hebt?

Als je vermoedt dat je een knobbel of poliep op je stembanden hebt, kun je het beste een KNO-arts raadplegen. Deze specialist heeft alle nodige kennis om de complementaire methoden uit te voeren die deze aandoeningen vereisen.

In het geval van laryngitis in het winterseizoen met aanhoudende dysfonie, kan een reguliere arts ook helpen. Hoe het ook zij, het is altijd het beste om een professionele evaluatie te ondergaan voordat je begint met zelfmedicatie.