Wat zijn intra-abdominale abcessen?

Intra-abdominale abcessen ontstaan voornamelijk na een operatie, trauma's of ziekten die een infectie of zwelling veroorzaken. Lees er meer over in dit artikel.

Intra-abdominale abcessen zijn ophopingen van pus, die zich in de buikholte bevinden. Ze kunnen zich overal in de buik bevinden. Ze ontstaan vooral na een operatie, trauma’s of ziekten die een infectie of zwelling van de buik veroorzaken, en dan met name buikvliesontsteking.

Oorzaken van intra-abdominale abcessen

Enkele oorzaken van intra-abdominale abcessen kunnen zijn:

• infecties veroorzaakt door de ontsteking van organen, zoals de galblaas of blindedarm
• een maag- en darmperforatie
• ernstig abdominaal trauma
• postoperatieve buikoperatie-infecties

Symptomen

De meestvoorkomende symptomen van intra-abdominale abcessen zijn onder andere:

• algehele malaise
• koorts
• buikpijn

Een arts die een lichamelijk onderzoek uitvoert, kan soms ook knobbels in de buik voelen.

Intra-abdominale abcessen kunnen binnen een week na een maag- of buikvliesontsteking ontstaan. Postoperatieve abcessen kunnen echter ook pas twee tot drie weken na de operatie optreden, en in enkele gevallen zelfs pas enkele maanden later.

Hoewel de symptomen variëren, veroorzaken de meeste abcessen koorts en buikpijn. De symptomen kunnen mild of ernstig zijn. Misselijkheid, waardoor verlies van eetlust ontstaat en gewichtsverlies komen vaak voor. Andere abcessen kunnen echter diarree veroorzaken, als deze zich bijvoorbeeld in de holte van Douglas bevinden.

Als het abces zich in de buurt van de blaas bevindt, kan dit ervoor zorgen dat je constant het gevoel hebt dat je moet plassen. Subfrenische abcessen liggen onder het middenrif en kunnen ook borstklachten veroorzaken, zoals:

• droge hoest
• pijn op de borst
• benauwdheid

Meestal is de plaats waar het abces zich bevindt gevoelig voor aanraking of druk. Grote abcessen kunnen aanvoelen als knobbels.

Soorten intra-abdominale abcessen

Intra-abdominale abcessen worden als volgt geclassificeerd:

• intraperitoneel
• retroperitonaal
• visceraal

Veel intra-abdominale abcessen ontstaan na maag- of darmkanker. Anderen ontstaan door de verspreiding van een infectie of secundaire ontstekingen als gevolg van aandoeningen, zoals:

• blindedarmontsteking
• diverticulitis
• ziekte van Crohn
• alvleesklierontsteking
• bekkenontsteking
• elke andere aandoening die gegeneraliseerde buikvliesontsteking veroorzaakt

Abdominale chirurgie, met name een vorm die het spijsverteringsstelsel beïnvloedt, is een andere belangrijke risicofactor. Het buikvlies kan tijdens of na een operatie besmet raken.

Intra-abdominale abcessen die niet gedraineerd worden, kunnen aangrenzende structuren en vaten beschadigen, wat kan leiden tot bloedingen of trombose. Ze kunnen ook in de darm of het buikvlies breken en zelfs een cutane of urogenitale fistel vormen. Een abces dat zich laag in de buik bevindt, kan echter tot aan de dij dalen.

Diagnose

Medische deskundigen nemen doorgaans hun toevlucht tot computertomografie voor de diagnose. Door deze techniek kunnen ze snel de beste manier kiezen om de infectie te draineren en te behandelen.

Magnetic Resonance Imaging (MRI) is een andere zeer nauwkeurige test die in bepaalde situaties wordt uitgevoerd. Er zijn andere, eenvoudigere tests, zoals abdominale echografie. De kwaliteit van de beelden is echter niet zo goed als die van een MRI.

Behandeling

De behandeling bestaat uit antibiotica en percutane of chirurgische drainage. Bijna alle intra-abdominale abcessen moeten worden gedraineerd, soms door middel van een operatie, of anders door middel van percutane katheters.

Medische deskundigen kunnen het abces door de huid laten draineren door percutane drainage, geleid door beeldvormende technieken zoals echografie. In ernstige gevallen kan een chirurgische drainage nodig zijn, waarvoor een operatie in een operatiekamer nodig is.

Drainage door middel van katheters kan nodig zijn wanneer de abcesholtes groot zijn en de drain niet door niet-geïnfecteerde organen gaat. Verder kan drainage met katheters gebruikt worden wanneer de oorsprong van de infectie onder controle is en het pus vloeibaar genoeg is om door de katheter te stromen.

Daarnaast kunnen antibiotica de verspreiding van de infectie via het bloed beperken. Deze moeten dan voor en na de ingreep worden toegediend. Voor de behandeling zijn vaak medicijnen nodig die de genezing van de darmflora bevorderen, zoals gentamicine en metronidazol.