Wat is een tandheelkundige fistel en hoe kan hij behandeld worden?

Een tandheelkundige fistel is een aandoening die ontstaat als er een infectie in de mond zit. We vertellen je wat het is, wat de symptomen zijn, en hoe het behandeld wordt.

Als je een rode plek of een knobbel in het tandvlees ziet waar pus uit komt, heb je hoogstwaarschijnlijk een tandheelkundige fistel. Deze aandoening is besmettelijk van oorsprong en vereist onmiddellijke tandheelkundige behandeling.

Een tandheelkundige fistel is een vrij veelvoorkomende aandoening. Maar soms kan het onopgemerkt blijven. In dit artikel vertellen we je wat deze orale aandoening is en waarom het voorkomt. We geven ook details over de behandelingen die beschikbaar zijn om het probleem op te lossen. Lees verder en kom meer te weten.

Wat is een tandheelkundige fistel?

Een tandheelkundige fistel is een abnormale afvoerweg die het lichaam creëert om de inhoud van een inwendige infectie naar buiten af te voeren. Het is meestal een klein kanaaltje dat door het bot gaat en zich een weg baant over het oppervlak van het tandvlees of het gehemelte.

De aanwezigheid van een tandheelkundige fistel in de mond is dus een aanwijzing voor een infectieus proces. Het is een kanaal dat een tandabces met de buitenwereld verbindt.

Het is de moeite waard te verduidelijken dat een tandabces een verzameling pus in de buurt van een tand is. Dit proces ontstaat als gevolg van een bacteriële infectie in de tand- of parodontale weefsels. De meest voorkomende plaats is in de buurt van de wortels of aan de zijkanten van de tanden.

Tandheelkundige fistels proberen de verrotte inhoud van de abcessen naar buiten te verplaatsen. En zo voorkomen ze dat het besmettelijke materiaal zich in de kaken blijft ophopen.

Het uitstromen van pus in de mond is dan ook een van de kenmerkende tekenen van dit verschijnsel. Het is echter niet het enige. We leggen het hieronder nader uit.

Symptomen van een tandheelkundige fistel

Als een tandheelkundige fistel in de mond verschijnt, kan dat gepaard gaan met pijn. Het is een scherp en doordringend ongemak in het getroffen gebied.

Het uitstromen van pus kan echter juist een opluchting voor de patiënt worden. Door de drainage komt de inwendige druk vrij en dit kan de pijn die met abcessen gepaard gaat verminderen. En er zijn zelfs gevallen waarin de persoon niets voelt en het proces onopgemerkt verloopt.

Een andere manifestatie van een tandheelkundige fistel is ontsteking en roodheid van het weefsel waar het zich bevindt. Het verschijnt meestal op het tandvlees, aan de zijkanten van de aangetaste tand of op het gehemelte. Hoewel het in ernstiger gevallen ook op de huid van het gezicht (Spaanse link) kan worden waargenomen.

In sommige gevallen kan de plek in volume toenemen en een knobbel vormen die dan barst en begint te sijpelen. Of er kan een kleine wittige of gelige, puistachtige plek op het tandvlees gezien worden. Er komt dan pus uit.

Meer symptomen

Bovendien komt het vaak voor dat de patiënt een bittere smaak in de mond heeft. Een andere symptomatologie die gepaard kan gaan met tandheelkundige fistels is gevoeligheid of pijn in de aangetaste tand en op andere plaatsen in het gezicht, de hals of het oor.

De lymfeklieren in de hals en de kaak kunnen ook vergroten (adenomegalie), het gezicht kan opzwellen en er kan koorts optreden. En in de ernstigste gevallen kan de patiënt moeite hebben met spreken, slikken en ademhalen.

Bij deze verschijnselen is het belangrijk met spoed een arts te bezoeken. Ze wijzen op de complicatie van de infectie en kunnen het leven van de patiënt in gevaar brengen.

Oorzaken

Zoals we al gezegd hebben, is de oorzaak van een tandfistel een infectieus proces in de tand dat begint met een tandabces. Deze bacteriële kolonisatie kan echter het gevolg zijn van verschillende toestanden:

• Diepe cariës. Dit is de meestvoorkomende oorzaak. De bacteriën die gaatjes veroorzaken en de tand vernietigen, bereiken de pulpa. Dit veroorzaakt het afsterven en de infectie van de zenuw.
• Parodontale ziekte. Niet tijdig behandelde parodontitis kan een tandabces op de steunweefsels van de tand veroorzaken.
• Slecht uitgevoerde wortelkanalen of gebrekkige vullingen. Als een gaatje niet goed behandeld is of een wortelkanaal mislukt is, kunnen bacteriën hun gang gaan en een tandheelkundige fistel veroorzaken.
• Verstandskiezen. Verstandskiezen zijn de laatste tanden die uitbarsten en dat doen ze op volwassen leeftijd. Vaak gaat hun uitbarsten gepaard met complicaties, zoals moeilijkheden om ze schoon te maken, slechte stand, gebrek aan ruimte en het vasthouden van de tand. Bij deze problemen komen infecties vaak voor en daardoor ook het ontstaan van fistels.
• Trauma. Klappen op de tanden kunnen scheuren of breuken veroorzaken waardoor bacteriën kunnen binnendringen. Traumatismen kunnen ook de scheuring van de vaatzenuwbundel van de tand veroorzaken, waardoor hij van irrigatie verstoken blijft. Daarmee sterft de pulpa af en raakt gemakkelijk geïnfecteerd.

Diagnose van een tandheelkundige fistel

De diagnose van een tandheelkundige fistel wordt meestal gesteld door een oraal onderzoek en orale röntgenfoto’s. Bij het onderzoek kunnen in de mond erytheem en zwelling van het tandvlees worden waargenomen, en de aanwezigheid van een punt dat pus uitscheidt.

Soms heeft de patiënt pijn bij het aanraken van de plek. Bovendien komt er bij persen meestal meer pus in de mond naar buiten.

Er kunnen röntgenfoto’s genomen worden om het gebied van de geabcesseerde tand, de grootte ervan en de nabijgelegen betrokken structuren in beeld te brengen.

Vaak zal een tandarts, als de oorzaak van de infectie twijfelachtig is, een test gebruiken die een fistulografie (Engelse link) heet. Hiermee kan men nagaan waar de tandheelkundige fistel vandaan komt.

De proef bestaat uit sonderen en een radiopaak materiaal in het kanaal brengen tot het ophoudt. Dan wordt een röntgenfoto gemaakt om de plaats waar het terechtkomt te observeren en zo de oorsprong van het probleem vast te stellen.

Uit de uitvoerige bestudering van het geval kan de tandarts tot een precieze diagnose komen. Op basis daarvan zal hij/zij de meest geschikte behandeling plannen.

Behandeling van een tandheelkundige fistel

Om een probleem met een tandheelkundige fistel op te lossen, is het nodig de infectie die het veroorzaakt te elimineren. Om dit te doen is het, zoals we al gezegd hebben, belangrijk een juiste diagnose te stellen die ons in staat stelt de omvang en ernst van de zaak te kennen.

Naar de tandarts gaan is van fundamenteel belang. Zonder behandeling zal de fistel niet vanzelf genezen. Bovendien neemt het risico toe dat de infectie die de fistel veroorzaakt zich verspreidt naar de kaken en andere delen van de mond en het lichaam.

Om de infectie te behandelen, schrijft de tandarts antibiotica voor die systemisch op de kiemen inwerken. Maar daarnaast is een plaatselijke behandeling binnen in de mond nodig. Met deze ingrepen wordt de oorzaak van het probleem verholpen.

Verschillende behandelopties

De keuze van de aanpak hangt af van de grootte van de infectie, de betrokken delen van de mond, de mate van tandvernietiging, en de prognose op lange termijn. Dit zijn de gebruikelijke procedures om een tandheelkundige fistel te behandelen:

• Endodontie of wortelkanaalbehandeling. Dit is de meest conservatieve behandeling en de eerste keus (Spaanse link) als het geval het toelaat. De binnenkant van de tanden wordt schoongemaakt, het geïnfecteerde materiaal wordt verwijderd en het element wordt verzegeld, zonder dat het verwijderd hoeft te worden.
• Parodontale behandeling. Als de oorzaak van de tandfistel parodontitis is, zal een wortel curettage nodig zijn om het probleem op te heffen en te behandelen.
• Exodontie. Als de schade aan het gebit erg groot is, of het abces zich tot belangrijke plaatsen heeft uitgebreid, dan kan tandextractie de oplossing zijn. Als de problematische tand verwijderd is, wordt ook een curettage en een diepe reiniging van het gebied uitgevoerd om al het aanwezige geïnfecteerde materiaal te verwijderen. Rehabilitatie met een kunstgebit of implantaten is dan nodig om de mond weer functioneel en esthetisch te maken.

Als de infectie is opgeheven met een van de procedures die we noemden, regenereren en herstellen de weefsels. Zo zal na een paar dagen het tandvlees weer normaal zijn en de fistel niet meer bestaan.

Wel zullen enkele afspraken nodig zijn om te controleren hoe de situatie zich ontwikkelt. De tandarts zal beslissen of het nodig is een verdere behandeling te plannen.

Huismiddeltjes

Er zijn enkele maatregelen die thuis kunnen worden beoefend om de symptomen van tandfistels te helpen verminderen. Vooral als er ongemak is. Dit vervangt echter geen definitieve behandeling. Het zal altijd nodig zijn naar de tandarts te gaan om de oorzaak van de aandoening op te lossen.

Dit zijn enkele van de methoden die je thuis kunt toepassen tot je de bijbehorende tandheelkundige zorg krijgt, en ook nadat de behandeling is uitgevoerd:

• Breng een koud kompres aan op de wang in de buurt van het abces, vooral als er pijn is. Dit is ook nuttig als de bijbehorende behandeling achter de rug is om de ontsteking te verminderen en het herstel te bevorderen.
• Raadpleeg de tandarts om een pijnstiller zonder recept te nemen.
• Spoel je mond met warm water en zout.
• Vermijd tabak, alcohol en heet, zuur of gekruid voedsel om irritatie van het gebied te voorkomen.
• Spoel met een antiseptisch mondwater als de tandarts dat aanbeveelt.
• Neem de door de tandarts voorgeschreven medicijnen, waarbij je de schema’s in acht neemt en het hele medicatieplan afwerkt.

Zelfs als de tandheelkundige fistel veroorzaakt wordt door een bacteriële infectie, mag je nooit antibiotica nemen zonder recept. Je moet weten dat de tandarts, afhankelijk van de situatie, het geneesmiddel zal kiezen dat het beste bij je past.

Voorkom het probleem

Het hebben van een tandheelkundige fistel in de mond is een aanwijzing voor een infectie ergens dieper. En hoewel het lichaam zich zal inspannen om ernstiger complicaties te bestrijden, zijn die nog steeds een mogelijkheid.

Zoals we je al vertelden is het bij dit probleem van essentieel belang dat je zo snel mogelijk tandheelkundige behandeling krijgt. Het is ook belangrijk te beseffen dat tandheelkundige fistels voorkomen kunnen worden. En, door bepaalde voorzorgsmaatregelen te nemen, voorkom je het ongemak en de risico’s van deze aandoening en de noodzaak om ongemakkelijke en dure behandelingen te ondergaan.

De beste manier om abcessen en tandheelkundige fistels te voorkomen is op verantwoorde wijze voor je mondgezondheid te zorgen. Mondhygiëne door tanden, tandvlees en je tong na elke maaltijd minstens 2 minuten te poetsen is een van de gewoonten om vol te houden. Het is ook van het grootste belang dagelijks te flossen en het poetsen aan te vullen met fluoride tandpasta’s en mondspoelingen.

Door je voeding te verzorgen en erg zoet voedsel, ultrabewerkte voedingsmiddelen en koolzuurhoudende dranken te vermijden, kun je schadelijke bacteriën onder controle houden. Gezond en gevarieerd eten brengt gezondheid in de weefsels van de mond en de rest van je lichaam.

Bovendien maak je met een bezoek aan de tandarts om de 6 maanden je mondverzorging compleet. De tandarts is een bondgenoot als het gaat om de verzorging van je mondgezondheid.

Nu je weet wat een tandheelkundige fistel is, waarom hij verschijnt en hoe hij behandeld wordt, wil je dit probleem vast en zeker voorkomen. Met eenvoudige, consequente verzorging zul je infecties in je mond kunnen vergeten!