Wat is barotitis media en hoe kun je het behandelen?

Barotitis media verwijst naar een probleem in het middenoor veroorzaakt door drukveranderingen, meestal in het vliegtuig. In de meeste gevallen is het niet al te ernstig en verdwijnt het vanzelf nadat je uit het vliegtuig bent gestapt.

Geschreven en geverifieerd door de dokter Karina Valeria Atchian.

Laatste update: 16 september, 2022

De luchtdruk in vliegtuigen is lager dan wat we op zeeniveau ervaren. Als gevolg daarvan kan het een situatie veroorzaken die bekend staat als barotitis media.

Door de toename van internationale vliegreizen in de laatste decennia krijgen steeds meer mensen te maken met de veranderende luchtdruk in een vliegtuigcabine.

Een groot aantal passagiers ervaart ongemak in het middenoor, dat ontstaat wanneer het vliegtuig snel stijgt om de goede hoogte te bereiken, of tijdens het dalen.

In de meeste gevallen is dit ongemak tijdelijk, maar sommige mensen zijn niet in staat de druk in het middenoor te compenseren. Dit wordt barotitis media genoemd. Lees verder om erachter te komen wat het is en hoe je het moet behandelen.

Wat is barotitis media precies?

Deze aandoening wordt ook wel barotrauma genoemd. Zoals we al zeiden, is het een onbalans van de druk in het middenoor die pijn en mogelijk zelfs schade in het oor veroorzaakt. Dit komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen.

Om dit probleem beter te begrijpen moeten we enkele algemene concepten over het oor bespreken. Dat zal ons helpen om te weten hoe we deze aandoening kunnen voorkomen en behandelen.

Hoe werkt het middenoor?

Het middenoor is een met lucht gevulde ruimte, van de buitenkanten afgesloten wordt door twee verschillen de structuren. Aan de ene kant hebben we het trommelvlies en aan de andere kant de buis van Eustachius. De laatste scheidt het middenoor van de keelholte.

De druk in het middenoor moet hetzelfde zijn als die van de omgeving. Alleen dan kan het trommelvlies trillen en zijn functie bij het horen kunnen vervullen.

Als we gapen of slikken gaat de buis van Eustachius even open, wat een kleine luchtstroom veroorzaakt die de druk in evenwicht brengt.

Als de buis van Eustachius niet goed functioneert ontstaan er drukverschillen tussen het middenoor en de buitenomgeving. Dit kan tot barotitis media leiden.

De meestvoorkomende oorzaak van barotrauma is het vliegen in een vliegtuig. Er zijn echter ook andere oorzaken. Denk daarbij onder meer aan activiteiten zoals:

• diepzee duiken
• bergbeklimmen
• het gebruik van decompressiekamer

Wat gebeurt er in een vliegtuig?

Commerciële vliegtuigen hebben drukcabines, met dezelfde druk die bestaat op de hoogtes tussen 2.100 en 3.000 meter. Dit is een lagere druk dan de druk die op zeeniveau bestaat.

Terwijl het vliegtuig stijgt en daalt, verandert de atmosferische druk en als gevolg daarvan moet ook de druk in het middenoor veranderen.

Deze verandering zou geleidelijk en evenwichtig moeten zijn als we normaal slikken. De lucht zal dan spontaan in of uit het middenoor bewegen door de buis van Eustachius.

Gebeurt dit echter niet, dan veroorzaakt dit druk en het uitrekking in het trommelvlies, met pijn en tijdelijk gehoorverlies tot gevolg.

In zeer ernstige gevallen kunnen er blauwe plekken of en bloeding optreden van het trommelvlies. Er kan zich ook vocht vormen in het middenoor en in het ergste geval kan het trommelvlies scheuren. Er is een gevoel van spanning in het oor en de persoon in kwestie kan tinnitusklachten ervaren.

Wat te doen als barotitis media optreedt?

De meeste milde oorproblemen zullen na verloop van tijd vanzelf genezen, inclusief het scheuren van het trommelvlies. Dit hangt er echter van af of de buis van Eustachius weer normaal functioneert. Het gehoor herstelt meestal ook.

In sommige gevallen kan een arts orale decongestiva, antihistaminica en zelfs antibiotica voorschrijven. Dit alles helpt de buis van Eustachius vrij te houden. Het gebruik van pijnstillers zal ook helpen om de pijn te verminderen.

In enkele gevallen kan een fistel ontstaan. Dit is een abnormale opening tussen het midden- en binnenoor en veroorzaakt duizeligheid. In zo’n noodgeval moet een KNO-arts geraadpleegd worden om de noodzaak van chirurgisch herstel te beoordelen.

Myringotomie (een kleine chirurgische incisie gemaakt in het trommelvlies) en tympanostomie (een buisje in het trommelvlies plaatsen) kunnen helpen barotitis media te voorkomen en de druk in het middenoor in balans te houden. Ze worden ook gebruikt als behandeling, omdat ze helpen het exsudaat af te voeren.

Welke voorzorgsmaatregelen kunnen we nemen als we per vliegtuig reizen?

Als we met het vliegtuig reizen, kunnen we onze oren helpen om de druk tijdens het opstijgen en dalen in evenwicht te brengen, om ongemak of schade te beperken. Dit is mogelijk door een van de volgende methoden te gebruiken:

• Geeuwen of een milde Valsalva-manoeuvre uitvoeren. Dit is doen alsof je uitademt terwijl je de mond dichthoudt en je neus dichtknijpt. Het wordt ook wel ’klaren’ genoemd.
• Kauwgom kauwen en vaak slikken.
• Zuurtjes eten.
• Baby’s kun je een fles of fopspeen aanbieden zodat ze zuigen.
• Soms kunnen orale decongestiva, antihistaminica en neussprays worden gebruikt voordat je gaat vliegen, zolang ze maar zijn voorgeschreven door een arts.
• Deskundigen hebben oordopjes ontworpen om drukveranderingen te verminderen, maar hun werking is nog niet bewezen.

Als je moet vliegen, is het raadzaam om voor advies langs te gaan bij je kinderarts of KNO-arts. Het voorkomen van barotitis media, vooral in het geval van mensen met allergieën of die een of andere infectie hebben, is de sleutel tot het verbeteren van je welzijn tijdens de reis.