Waar wordt levodopa voor gebruikt?

Levodopa is een medicijn dat behoort tot de anti-parkinsonmiddelen. Het oefent de werking uit in het centrale zenuwstelsel door in de hersenen te veranderen in dopamine.

Levodopa is de belangrijkste behandeling voor de ziekte van Parkinson. Artsen schrijven het echter vaak voor in combinatie met andere decarboxylaseremmende middelen zoals carbidopa en benserazide.

Om te beginnen behoort levodopa tot de familie van de anti-parkinsonmiddelen. Het oefent de werking uit in het centrale zenuwstelsel. Het doet dat door te veranderen in dopamine als het de hersenen heeft bereikt.

De eerste persoon die de ziekte van Parkinson in verband bracht met een dopaminetekort was de biochemicus Oleh Hornykiewicz. Hij onderzocht de autopsies van mensen die waren overleden aan Parkinson en suggereerde dat er een verband bestond. Later begon hij patiënten te behandelen met een racemisch mengsel van DOPA. De resultaten waren positief.

Niet lang daarna liet Curt Porter, een andere wetenschapper, zien dat de L-DOPA-stereo-isomeer actief was. Deze bevinding betekende dus dat slechts de helft van de dosis effectief was.

Later begon men verschillende moleculen te synthetiseren, zoals benserazide en carbidopa. Deze verbeterden de resultaten van de behandeling. Bovendien verminderden ze door het gebruik ervan ook de hoeveelheid die nodig was om het gewenste effect te verkrijgen.

Kenmerken van de ziekte van Parkinson

Parkinson is een ziekte van het centrale zenuwstelsel, die wordt veroorzaakt door een tekort aan dopamine. Dit is een neurotransmitter in gestreepte neuronen. Het treedt op door de dood van nigrostriatale neuronen. De oorsprong van deze ziekte is multifactorieel en komt vrij vaak voor.

De oudere bevolking is de zwaarst getroffen groep. Het treft echter slechts ongeveer 2% van de 65-plussers. De ziekte kan echter ook bij jongeren voorkomen.

Het meestvoorkomende symptoom van Parkinson zijn trillingen en deze komen voor bij meer dan 60% van de mensen bij wie deze ziekte is vastgesteld. Er kunnen echter ook andere motorische symptomen zijn, zoals:

• stijfheid
• trage bewegingen (dit staat bekend als bradykinesie)
• veranderingen in reflexen
• valpartijen

Andere symptomen die kunnen optreden bij het verloop van de ziekte zijn:

• dementie en geheugenverlies
• hallucinaties
• depressie
• dysfagie
• spierpijn
• neuropathische pijn

Ook weten we dat er een verband bestaat tussen deze ziekte en een toename van het alfa-synucleïne-eiwit. Er is ook een verband tussen deze stof en Alzheimer.

De therapeutische manier die momenteel wordt onderzocht is dus het toedienen van remmers van alfa-synucleïne aggregatie of immunisatie voor deze eiwitderivaten. Ook is er een onderzoek met nilotinib dat dit soort therapie bestudeert.

Algemene kenmerken van levodopa

De behandeling van Parkinson bestaat uit het proberen te verhogen van de dopamineniveaus door direct in te werken op de receptoren. Het remt de afbraak van de neurotransmitter of de aromatisch-aminozuur-decarboxylase, het enzym dat DOPA omzet in dopamine.

In die zin kun je je afvragen waarom dopamine niet direct aan een patiënt wordt toegediend. Het probleem is de hoge heropname en metabolisatie hiervan, omdat het de absorptie verhindert. Ook is dopamine een in water oplosbare molecule. Daarom is het niet in staat om de bloed-hersenbarrière die de hersenen beschermt te doorkruisen.

Om al deze redenen is de huidige behandeling voor de ziekte van Parkinson dus levodopa, een dopamine precursor. Deze stof doorkruist de bloed-hersenbarrière en verandert in dopamine zodra het het centrale en perifere zenuwstelsel bereikt.

Hoewel levodopa efficiënt de bloed-hersenbarrière kan doorkruisen, is er ook een sterke vorm van metabolisme op het perifere niveau. De hoeveelheid die de hersenen bereikt is dus erg klein.

Om dit probleem op te lossen, dienen artsen het toe samen met andere medicijnen die het decarboxylase-enzym remmen. Hiermee is het mogelijk om de transformatie van levodopa naar dopamine op perifeer niveau te remmen en uiteindelijk bereikt meer dopamine de hersenen.

De voordelen van het toedienen van levodopa samen met decarboxylaseremmers

Het gecombineerd toedienen van decarboxylaseremmers vermindert de benodigde hoeveelheid levodopa met 75%. Dit komt omdat ze de halveringstijd van het geneesmiddel verlengen en bijdragen aan het behoud van stabiele niveaus in de hersenen.

De toediening is dus efficiënter, omdat het zich manifesteert in een snellere werking. Door de hoeveelheid dopamine in de perifere weefsels te verminderen, nemen cardiovasculaire en gastro-intestinale effecten af. Daarom is de toediening van levodopa in combinatie met benserazide of carbidopa vrij gebruikelijk.

Conclusie

Levodopa is de eerste lijn van de behandeling tegen de ziekte van Parkinson. Artsen schrijven het voor in combinatie met andere geneesmiddelen om de effectiviteit ervan te vergroten.

Raadpleeg je arts of apotheker met eventuele vragen over deze ziekte en de behandeling ervan. Zorg er ook voor dat je hem of haar vraagt naar de nieuwste ontwikkelingen en klinische onderzoeken die op dit moment beschikbaar zijn.