Slaapinertie: wakker worden met een slecht humeur

Onhandigheid en een slecht humeur bij het opstaan komen vaak voor bij mensen die last hebben van slaapinertie. Dit is een aandoening waarbij je direct na het ontwaken last hebt van een vermindering van verschillende cognitieve en emotionele vermogens.

Veel mensen voelen zich moe bij het opstaan, ondanks dat ze het aantal uren hebben geslapen dat specialisten aanraden. Hun geest denkt niet helder en hun lichaam is onhandig. Het lijkt alsof ze plotseling door onhandigheid en een slecht humeur bezeten zijn.

Wat ze meemaken, is echter verre van een vreemd fenomeen. Dit is een probleem dat als slaapinertie bekend staat. De wetenschap begon in de jaren ’60 gegevens over slaapinertie te verspreiden.

Ze ontdekten dat dit een tijdelijke toestand is van verminderd cognitief vermogen en alertheid die doorgaans ongeveer een uur aanhoudt, nadat de persoon wakker is geworden.

Deze periode verschilt echter van geval tot geval. Een aantal mensen ervaren het gedurende een kwartier en anderen een uur of zelfs langer. Specialisten geloven dat de duur gerelateerd is aan de slaapfase (Engelse link) die werd onderbroken toen de persoon wakker werd.

Kenmerken van slaapinertie

Deze periode van onhandigheid en een slecht humeur na het slapen wordt gekenmerkt door een duidelijke vermindering van de typische alertheid van de wakkere persoon. Er is een grote toename van slaperigheid en slechte hersenprestaties.

Op dezelfde manier kun je prikkelbaarheid, onverdraagzaamheid, een slecht humeur en zelfs depressies ervaren. Slaapinertie kan met algemene desoriëntatie of verwarring gepaard gaan.

Het is een fenomeen dat normale mentale of fysieke taken verstoort en een afname van de responstijd, een slecht kortetermijngeheugen en een lage denksnelheid veroorzaakt. Het is bijna een jetlag.

Onhandigheid en een slecht humeur bij het ontwaken: een medische kwestie

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het ervaren van onhandigheid en een slecht humeur bij het opstaan een medische kwestie en niet van een karakter of persoonlijkheid. In feite heeft de American Academy of Sleep Medicine slaapinertie in de lijst van parasomnieën of slaapstoornissen opgenomen.

Slaapinertie treft zonder onderscheid volwassenen en adolescenten. Leeftijd is daarom niet de reden waarom mensen er last van hebben. Het zou eerder een vraag kunnen zijn die verband houdt met het moderne leven, dat afstand heeft genomen van natuurlijke cycli en het circadiane slaapritme (Spaanse link) niet respecteert.

Circadiane ritmes zijn de fysieke, mentale en gedragsveranderingen die een dagelijkse cyclus volgen die dan weer in een directe relatie tot licht en duisternis staat.

Een aantal theorieën stelt dat het doorbreken van de natuurlijke cyclus van wakker worden met de zonsopgang en slapen in het gezelschap van kunstlicht (Spaanse link), zoals televisie of andere schermen, onze slaap heeft beïnvloed.

Tijdens slaapinertie voeren de hersenen activiteiten uit die kenmerkend zijn voor de fasen van diepe slaap. Een aantal studies stellen daarom een verband voor tussen circadiane ritmes en slaapinertie. Dit zou slaapinertie verklaren nadat de hersenen, volgens je biologische klok, tijdens de herstellende slaapfase ontwaken.

Informatie om in gedachten te houden

Hoewel slaapinertie onschadelijk lijkt, omdat het alleen degenen die samenleven blootstelt aan de onhandigheid en het slechte humeur van degenen die eraan lijden, kan het meer zijn dan dat. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat als de slaap tijdens een diepe fase wordt onderbroken, de hersenprestaties dramatisch kunnen afnemen.

Deze slechte hersenprestaties, trage reacties op alledaagse situaties en moeite met het overwinnen van slaperigheid kunnen bij bepaalde beroepen een risico vormen. Werknemers die dutjes doen tijdens het werk, stellen zichzelf bloot aan een plotselinge onderbreking van hun slaap. Ze ervaren dan slaapinertie, wat een risico voor anderen kan vormen.

Hoewel onderzoekers geen effectieve manieren hebben gevonden om slaapinertie te voorkomen en dus deze onhandigheid en een slecht humeur bij het wakker worden te vermijden, raden ze je aan om een strikte slaaphygiëne te handhaven.

Een dergelijke hygiëne omvat onder andere maatregelen om zonder onderbreking zeven tot acht uur per dag te slapen. Het omvat ook niet met televisies of computers in de kamer te slapen. Tot slot is het belangrijk om een routine vast te stellen. Je moet voordat je gaat slapen geen stimulerende middelen (zoals koffie) gebruiken.