Oorzaken en behandeling van neutropene koorts

Neutropene koorts is een zeer ernstige en gevaarlijke gezondheidstoestand. Het is belangrijk om de oorzaken en behandelingen voor deze koorts te kennen en te weten wat je moet doen.

Voor we we dieper op neutropene koorts kunnen ingaan, moeten we eerst definiëren wat we bedoelen met koorts en wat neutropenie betekent. Als we deze begrippen hebben afgebakend, kunnen we verder gaan en meer te weten komen over de oorzaken en behandelingen van neutropene koorts.

Koorts wordt in de volksmond aangeduid als een verhoging van de lichaamstemperatuur boven wat als normaal wordt beschouwd. Medische verenigingen en organisaties over de hele wereld zijn het erover eens dat iemand koorts heeft als zijn lichaamstemperatuur boven de 38 graden Celsius ligt.

Lichaamstemperaturen worden als normaal beschouwd tot ongeveer 37 graden Celsius. Vanaf daar tot 38 graden staat men bekend als verhoging of laaggradige koorts. Dit kan een waarschuwing zijn voor een komende koorts.

Neutropenie is een afname van het aantal witte bloedcellen, neutrofielen genoemd. Ook zijn alle medische verenigingen en organisaties het eens geworden over de definitie van neutropenie. Het gaat om een toestand waarbij een patiënt over minder dan vijfhonderd neutrofielen per één milliliter bloed beschikt.

Als er dus sprake is van een verhoogde temperatuur die gepaard gaat met een heel laag aantal neutrofielen, hebben we te maken met neutropene koorts. Deze toestand is ernstig omdat het lage aantal witte bloedcellen het moeilijk maakt voor je lichaam om de oorzaak van de koorts te bestrijden.

Deze situatie vereist onmiddellijke evaluatie en diagnose van de achterliggende oorzaak. Dat zal iedereen begrijpen die weet dat neutropene koorts vaak voorkomt bij mensen met immunosuppressie en kankerpatiënten. Het is belangrijk om snel te handelen om te zorgen dat de neutropene koorts niet overgaat in sepsis.

Sepsis is een infectie die zich door het bloed verspreidt en daarbij verschillende organen tegelijk bereikt. Het is een zeer ernstig klinisch probleem dat ziekenhuisopname en behandeling met krachtige antibiotica vereist.

Wie kan neutropene koorts krijgen?

Neutropene koorts treft vaak mensen met een gecompromitteerd immuunsysteem. Goede voorbeelden van deze gevallen zijn onder andere oncologische bloed- en beenmergaandoeningen.

Oncohematologische ziekten zoals leukemie zijn verantwoordelijk voor de feitelijke afname van neutrofielen in het bloed van de patiënt. Als dat gebeurt, komen infecties vaker voor. Vervolgens kan de patiënt neutropene koorts krijgen.

Soms is het niet een oncologische beenmergziekte die neutropenie veroorzaakt. In plaats daarvan kan het ook veroorzaakt worden door een tumor in een orgaan. Als deze tumor bepaalde giftige stoffen produceert, zal dat de vorming van witte bloedcellen in het beenmerg negatief beïnvloeden.

Ook bepaalde kankerbehandelingen kunnen neutropenie veroorzaken. Chemotherapie die gedaan wordt met geneesmiddelen zoals cisplatine of docetaxel hebben als bijwerking dat ze ook het beenmerg vernietigen.

Als iemand chemotherapie ondergaat, kan hij daarom gemakkelijk neutropene koorts ontwikkelen. Ook al worden patiënten  die chemotherapie ondergaan vaak gecontroleerd, toch is deze bijwerking moeilijk te vermijden.

Een bijzondere vorm van neutropene koorts kan voorkomen bij kinderen (Engelse link) die niet aan oncologische ziekten lijden. In deze atypische gevallen verloopt het proces precies omgekeerd. Hierbij veroorzaakt een infectie een afname van de neutrofielen in plaats van een afname van de neutrofielen die de infectie veroorzaakt.

Hoe worden patiënten met neutropene koorts ingedeeld?

De medische wetenschap moest een manier ontwikkelen om patiënten met neutropene koorts in te delen om hun risiconiveau vast te stellen. Een scoretabel die MASCC genoemd wordt is daarvoor tegenwoordig het meest gebruikte hulpmiddel.

Via MASCC kan de arts punten toekennen aan bepaalde aandoeningen die de patiënt heeft om te bepalen of hij een laag of een hoog risico heeft. In de MASCC tabel wijst een score hoger dan 21 op een laag risico en is de prognose voor de toekomst veel beter.

Over het algemeen loopt een patiënt met neutropene koorts een hoog risico als hij al meer dan zeven dagen koorts heeft en het bloed  minder dan 100 neutrofielen per milliliter bevat. Hun toestand kan verergerd worden door:

• Ademhalingssymptomen zoals longontsteking.
• Neurologische symptomen.
• Arteriële hypotensie.

Volgens de MASCC schaal of wat betreft algemene conditie moet een hoog-risico patiënt direct naar het ziekenhuis. Eenmaal daar moeten de artsen hen onmiddellijk en zonder uitstel antibiotica geven.

Bij patiënten met een laag risico is een poliklinische behandeling mogelijk. Met andere woorden, het kan zijn dat ze niet naar het ziekenhuis hoeven te komen. Ze kunnen de antibiotica oraal innemen in combinatie met regelmatige controles, zonder dat een ziekenhuisbezoek nodig is.

Behandelingen voor neutropene koorts

De behandeling van neutropene koorts bestaat meestal uit het geven van antibiotica. In het begin kan de arts bepaalde generieke medicijnen voorschrijven, totdat ze het specifieke micro-organisme dat de infectie veroorzaakt gevonden hebben.

Dit staat bekend als empirische behandeling. Er zijn hiervoor twee mogelijkheden: behandelen met een enkel antibioticum of met twee tegelijk (Spaanse link).

Het gaat daarbij om het toedienen van een breed-spectrum antibioticum dat artsen voorschrijven zonder de bevestiging van de oorsprong van de infectie af te wachten. Artsen zullen regelmatig micro-organismes op kweek zetten om het effect van het antibioticum te bevestigen. Hiermee gaat men door totdat deze negatief zijn.

De behandeling met antibiotica wordt beëindigd als de patiënt 48 uur koortsvrij is en het aantal witte bloedcellen in het bloed hersteld is tot een aanvaardbaar niveau.

Onthoud dat als iemand die een aandoening heeft die het immuunsysteem aantast, en koorts heeft, je onmiddellijk medische hulp moet inschakelen. Waarschijnlijk zal het noodzakelijk zijn om naar een arts te gaan. Neutropene koorts is levensbedreigend en moet zo snel mogelijk behandeld worden.