Ontdek de zeven meest voorkomende vormen van angst

Is het een algemene angststoornis, een fobie of een dwangstoornis? Leer meer over de verschillende vormen van angst en hoe je ze van elkaar kunt onderscheiden.

Psychologen onderscheiden diverse vormen van angst. Angst is zonder twijfel een woest beest dat velen van ons regelmatig om genade doet smeken.

Wanneer we het hebben over deze dimensie binnen de psychologie, denken we vaak maar aan één probleem. In werkelijkheid bestaan er echter verschillende gradaties, oorsprongen en  situaties die bijdragen aan de angst die mensen ervaren.

Binnen het veld van de psychologie maken deskundigen onderscheid tussen zeven verschillende vormen van angst.

Allereerst willen we verduidelijken dat angst een volledig normale emotie is. Normaliter zorgt het ervoor dat er psychologische mechanismen in werking worden gezet die ons juist helpen. Enerzijds helpt het ons om te gaan met bepaalde onzekere situaties. Anderzijds zorgt het ervoor dat we onszelf een beetje onder druk zetten als de situatie daarom vraagt.

Vaak genoeg krijgen onze angsten echter de overhand. Daarmee zorgen ze ervoor dat onze hersenen een reeks processen in werking zetten met als resultaat dat we de controle volledig verliezen.

In dit geval zal het zeker helpen om iets meer te weten over de zeven verschillende vormen van angst. Toch blijft het belangrijk om te onthouden dat je, wanneer je de controle volledig kwijt bent en je totaal hulpeloos voelt, misschien de hulp van een specialist nodig hebt. Realiseer je daarbij dat dit niet ongewoon is. Een groot percentage van bezoeken afgelegd aan medisch specialisten zijn angst gerelateerd.

1. Gegeneraliseerde angststoornis

Gegeneraliseerde angststoornis is de meest voorkomende vorm van angst. Miljoenen mensen hebben er last van en we ervaren allemaal weleens die mentale spanning of zenuwachtigheid die in eerste instantie helemaal geen specifieke oorsprong heeft. Dit gevoel van angst maakt ons onzeker en veroorzaakt een verontrustend gevoel van leegte.

Deze vorm van angst kan door meerdere factoren op worden gewekt: een sollicitatiegesprek, een presentatie voor een grote groep mensen, een conflict, veranderingen in je routine, het proberen van iets nieuws…

Het wordt echter niet altijd veroorzaakt door een bepaalde situatie. Gegeneraliseerde  angststoornis kan ook een andere oorzaak kennen: voortdurend in een bezorgde staat verkeren.

Dit zijn enkele symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis:

• Continue rusteloosheid, prikkelbaarheid, zenuwachtigheid, controleverlies
• Vermoeidheid, regelmatig gebrek aan energie
• Gespannen spieren, met name in de rug, nek en schouders
• Je vindt het lastig om je op bepaalde taken en activiteiten te concentreren
• Obsessie met negatieve gedachten, doemdenken

2. Sociale fobie

In het geval van de tweede angstsoort die we belichten in de serie vormen van angst kunnen sociale omstandigheden voortdurend ongemak, rusteloosheid en zorgen veroorzaken.

Tot deze categorie behoren mensen die er niet van houden om zich te bevinden in een ruimte vol met mensen, vooral als ze zelf in het openbaar voor deze mensen moeten spreken, een debat moeten voeren of een presentatie moeten houden. Maar het kan zich ook al voordoen in simpele situaties waarin je bijvoorbeeld een kledingstuk terug wilt brengen.

De symptomen van sociale fobie zijn:

• Bang of hulpeloos gevoel in het bijzijn van vreemden of situaties waarin veel mensen zijn.
• Obsessie met het gevoel geobserveerd of beoordeeld te worden.
• Koud zweten, stotteren, een zwaar gevoel in je buik wanneer je aan een onbekende wordt voorgesteld of wanneer je je in een situatie bevindt waarin je geen controle hebt.

3. Paniekstoornis

Een paniekstoornis is een van de vormen van angst die de mensen die eraan lijden erg kan beperken in hun doen en laten. Deze stoornis veroorzaakt momenten waarop je er bijvoorbeeld van overtuigd bent dat je dood zult gaan, een hartaanval zult krijgen, een ongeluk zult meemaken of dat iemand het op je gemunt heeft.

Doordat je al wat meer weet over angst- en paniekaanvallen, ben je bang om dit soort aanvallen weer opnieuw te moeten ervaren.

Paniekaanvallen zijn intense lichamelijke en mentale sensaties die opgewekt worden door stress. Het kan ook zijn dat er helemaal geen duidelijke oorzaak is, hoe vreemd dit ook mag lijken.

Dit is een zeer ingewikkelde stoornis, die alleen volledig begrepen kan worden door iemand die het ervaren heeft.

Enkele symptomen van deze stoornis zijn:

• Verhoogde hartslag
• Overmatig zweten
• Gevoelloosheid en zwakte
• Het gevoel je buiten je lichaam te begeven
• Moeite met ademen
• Licht gevoel in je hoofd of duizeligheid
• Borst- of buikpijn
• Moeite met de spijsvertering

4. Agorafobie

Bijna iedereen heeft wel gehoord van agorafobie, de angst voor grote ruimtes, over de drempel van je eigen grenzen heen gaan of een onbekende ruimte betreden.

We moeten duidelijk maken dat agorafobie niet inhoudt dat je te bang bent om het huis uit te gaan. De meeste mensen die last hebben van deze fobie gaan gewoon de deur uit, hoewel ze zich dan wel houden aan hun normale routes: van huis naar werk, de supermarkt etc.

Daarnaast is het belangrijk om aan te geven dat agorafobie verbonden is aan paniekstoornis. Wanneer iemand die last heeft van deze stoornis zich in een openbare ruimte bevindt, dan zorgt dit ervoor dat hij last krijgt van de symptomen die iemand ook ervaart wanneer hij last heeft van paniekstoornis.

5. Specifieke fobieën

Eigenlijk hebben we bijna allemaal last van een bepaalde fobie: de angst voor spinnen, clowns, harde geluiden, donder, messen… Deze angsten zijn normaal en worden pas echt een probleem wanneer je er geobsedeerd door raakt, tot het punt waarop het je levenskwaliteit beïnvloedt.

Wanneer je angst voor spinnen, regen en bliksem, hondenbeten etc. ervoor zorgt dat je niet meer de deur uit durft te gaan, dan kun je zeggen dat je last hebt van een ernstige fobie.

De symptomen van dit soort fobieën zijn:

• Overmatige en voortdurende angst voor iets.
• Een onmiddellijk gevoel van bedreiging of aangevallen te worden.
• Niet in staat om je angst onder controle te houden, ondanks dat je weet dat het irrationeel is.
• Volledige beperking op je normale routine.

6. Posttraumatische stressstoornis

Helaas ben je in het leven nooit helemaal veilig, net als dat je niet altijd beschermd, gerespecteerd of geliefd hoeft te zijn.

Traumatische gebeurtenissen laten sporen achter. Ongelukken, ruzies en verlies zijn gebeurtenissen die je kunnen veranderen en je van binnenuit pijn kunnen doen.

De symptomen van posttraumatische stressstoornis zijn:

• Herbeleven van trauma’s: het meest voorkomende symptoom van posttraumatische stressstoornis is dat je hetzelfde trauma voortdurend opnieuw beleeft. Vaak is één trigger al voldoende om die vervelende gebeurtenis uit je verleden opnieuw te beleven en ook alle pijn die ermee gepaard ging.
• Ook terugkerende angst is een factor. Het trauma van de gebeurtenis kan na verloop van tijd misschien vervagen, maar het heeft je wel op een bepaalde manier veranderd.
• Angst zal op verschillende manieren aanwezig blijven in dagelijkse situaties: slapeloosheid, vermoeidheid, concentratieproblemen etc.

7. Obsessieve-compulsieve stoornis

Tot slot kan obsessieve-compulsieve stoornis, ook wel dwangstoornis, ook een destructieve angststoornis zijn.

Buitenstaanders kunnen nooit begrijpen waarom iemand zich aan een hele reeks rituelen en herhalende handelingen houdt. Toch is het belangrijk om het verschil te weten tussen dwanghandelingen en obsessies, aangezien deze twee niet hetzelfde zijn. Dit zijn een paar manieren hoe je deze twee van elkaar kunt onderscheiden. Het is het waard om dit te weten.

Obsessies zijn bezorgdheden die zich richten op een specifieke (en bijna altijd negatieve) gedachte die een persoon maar niet los kan laten (iemand gaat me pijn doen of verlaten).

Dwanghandelingen daarentegen zijn handelingen die een persoon verricht om met zijn obsessies om te kunnen gaan. Bijvoorbeeld: de deur vijf keer open en dicht draaien om jezelf veiliger te kunnen voelen, je handen twintig keer opnieuw wassen om er zeker van te zijn dat je geen infectie oploopt.

Onthoud: we hebben allemaal weleens last van een of meer vormen van angst

Ter conclusie: de vormen van angst die we in dit artikel hebben besproken, zijn de voornaamste klinische categorieën die afhankelijk van hun oorsprong verschillende behandelingen kunnen vereisen.

Wanneer de angst echter geen extreme hoogtes bereikt, is het niets meer dan een normale emotie die komt en gaat. In dit geval moet je gewoon leren om er op een geschikte manier mee om te kunnen gaan.