Ogen die van kleur veranderen: waarheden en mythen
De oogkleur is, net als huid- en haarkleur, aan de melanine-productie van een individu gerelateerd. Een aantal mensen ervaren dat hun ogen tijdens hun leven om verschillende redenen van kleur veranderen. In dit artikel zullen we enkele van de mythes rond dit onderwerp ontkrachten.
Er zijn meer dan 150 genen bij de productie, het transport en de opslag van melanine betrokken. Melanine geeft pigment en bepaalt uiteindelijk onder andere de kleur van iemands ogen.
Mensen met lichte ogen in het blauwgroene bereik produceren of bewaren geen grote hoeveelheden melanine. Aan de andere kant doen mensen met donkere ogen, variërend van donkerbruin tot zwart, dat wel.
Hoe wordt de oogkleur bepaald?
Volgens een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Missouri Medicine (Engelse link) wordt de kleur van de menselijke ogen door de dichtheid en grootte van melanocyten bepaald. Dit zijn de celstructuren die melanine maken. Melanocyten bevinden zich overal in het stroma van de iris en beïnvloeden de kleur en schaduw van de ogen.
In het hierboven genoemde artikel wordt ook uitgelegd dat het gen OCA2 op het 15e chromosoom het eiwit produceert dat voor het aanmaken en verwerken van melanine verantwoordelijk is.
Hoe actiever dit gen is, hoe meer melanine het produceert, wat in donkerdere oogkleuren resulteert. Er zijn echter andere genen die de kleur van de ogen kunnen beïnvloeden en een aantal daarvan heeft betrekking op lichtere kleuren zoals blauw en groen.
Misschien ook interessant om te lezen:
Vijf dingen die je ogen over je gezondheid vertellen
Wat doet de iris?
De iris is een plat, ringvormig membraan gemaakt van bindweefsel en spiervezels. Het bevindt zich achter het hoornvlies en omringt de pupil. De iris is het deel van het oog dat kleur heeft en samen met de pupil bepaalt hoeveel licht het oog binnenkomt.
De spiervezels in de iris helpen de pupil uit te zetten en te verkleinen zodat er licht in het oog kan komen. Bij goed functioneren gebeurt deze functie op natuurlijke wijze als reactie op de hoeveelheid licht in de omgeving.
Volgens de American Academy of Ophthalmology (Engelse link) kan het soms lijken alsof je ogen van kleur veranderen, maar over het algemeen is het gewoon een gezichtsbedrog door veranderend licht.
Veranderingen in het licht zorgen ervoor dat de pupillen verwijden, waardoor het ook lijkt alsof je ogen een andere kleur hebben. Dat is echter slechts tijdelijk.
Als je echter een duidelijke verandering in je oogkleur opmerkt, in een of beide ogen, dan moet je onmiddellijk contact met een optometrist opnemen. Ogen die van kleur veranderen zijn vrij zeldzaam en kan een teken zijn van ziekte zoals:
- uveïtis.
- hepatitis.
- aniridie door medicatie of oogtrauma.
Algemene opvattingen over ogen die van kleur veranderen
Er zijn veel overtuigingen over hoe en waarom ogen van kleur kunnen veranderen. We zijn er om je te helpen identificeren welke overtuigingen waar zijn en welke mythen er rondgaan.
We worden met een andere oogkleur geboren
Waar. Tijdens de eerste paar maanden van het leven zijn de melanocyten nog maar net begonnen en hebben ze niet alle melanine van je lichaam aangemaakt. De oogkleur van een pasgeborene zal daarom in de loop van de tijd waarschijnlijk veranderen.
Een artikel gepubliceerd in de American Academy of Pediatrics wijst erop (Engelse link) dat het ongeveer een jaar duurt voordat melanocyten optimaal melanine in je lichaam produceren. Met andere woorden, de grijze of blauwe ogen van een baby kunnen tijdens het eerste levensjaar nog een donkerdere tint krijgen.
Het is mogelijk dat een aantal baby’s met aandoeningen worden geboren die hun pigmentatie beïnvloeden, zoals albinisme of heterochromie. In dat geval kan het ene oog anders gekleurd zijn dan het andere of kan het ene oog veel verschillende kleuren bevatten. Deze aandoening kunnen worden veroorzaakt door onder andere:
- foutjes
- genetische factoren
- ziekte
Groene ogen zijn het resultaat van een genetische mutatie
Niet waar. Groene ogen zijn niet het resultaat van een genetische mutatie, maar eerder het resultaat van een matige melanineproductie en een gemiddelde dichtheid van melanocyten, zoals gesuggereerd door dit artikel in Genetics of Eye Color (Engelse link).
Een ander artikel, gepubliceerd in het International Journal of Molecular Sciences (Engelse link) stelde dat de kleur van de ogen niet door het aantal melanocyten wordt bepaald.
In plaats daarvan is het volgens de studie de melaninesamenstelling die de oogkleur beïnvloedt. Er zijn drie soorten melanine: eumelanine, pheomelanine en neuromelanine. Alleen feomelanine heeft invloed op de oogkleur.
Ontdek ook:
Wat kan de kleur van je ogen je vertellen?
De oogkleur kan met je humeur veranderen
Niet waar. Je humeur verandert je oogkleur niet of er zijn tenminste geen studies om deze bewering te ondersteunen. Zoals we eerder vermeldden, zorgen veranderingen in het licht ervoor dat de pupillen verwijden om zich aan de lichtere of donkerdere omgeving aan te passen.
Wanneer dit gebeurt, dan is er meer of minder van de iris zichtbaar. Je zou dan kunnen denken dat je oog een andere kleur heeft. Je ogen kunnen zelfs de kleur van een object in de buurt weerspiegelen, wat verder aan deze misvatting bijdraagt.
De kleur van je ogen kan door een operatie verandert worden
Dit is waar, maar we raden het niet aan. Naast het gebruik van kleurcontactlenzen zijn er twee operaties die het uiterlijk van de iris kunnen veranderen. We zullen ze hieronder toelichten.
De eerste operatie is een prothetisch irisimplantaat, dat in 2018 door de Food and Drug Administration (Engelse link) werd goedgekeurd. Dit type operatie begon als een manier om geboorteafwijkingen te behandelen en om het oog na een ongeval te herstellen. Het werd echter al snel een populaire cosmetische procedure om de oogkleur te veranderen.
De meeste medische professionals raden af om gezonde ogen aan deze operatie te onderwerpen. Het kan namelijk de oogfunctie in gevaar brengen als er iets misgaat. Enkele van de risico’s van deze operatie (Engelse link) zijn:
- een toename van de intraoculaire druk.
- intraoculaire zwelling.
- cornea-oedeem.
- verlies van gezichtsvermogen.
- glaucoom.
Het tweede type operatie is kerato-pigmentatie van het hoornvlies (Engelse link), beter bekend als het tatoeëren van het hoornvlies. Deze procedure is voor patiënten met verschillende gradaties van blindheid die ondoorzichtige vlekken op het oog veroorzaken.
Het tatoeëren van het hoornvlies helpt het afwijkende uiterlijk van het aangedane oog te verminderen. Het brengt weinig risico’s met zich mee, waardoor het een goede optie voor behandeling is en om de afwijking te verbergen.
Voor mensen die deze techniek voor cosmetische doeleinden willen gebruiken bleek uit een klinische studie waarin de effecten op middellange tot lange termijn van de procedure werden beoordeeld (Engelse link), dat het diverse problemen kan veroorzaken zoals:
- (over)gevoeligheid voor licht.
- verkleuring van de ogen.
- keratitis.
Zorg voor je ogen
Onze ogen helpen ons de wereld om ons heen in ons op te nemen en met gemak dagelijkse bezigheden uit te voeren. In feite wordt het gezichtsvermogen als de meest dominante van de vijf zintuigen beschouwd.
Hoewel je je oogkleur misschien niet mooi vindt, is het belangrijk om te onthouden dat deze procedures onherstelbare schade aan je ogen en gezichtsvermogen kunnen veroorzaken.
Na het eerste levensjaar blijven je ogen meestal dezelfde kleur. Als je veranderingen in je oogkleur opmerkt, ga dan naar je optometrist. Ze zullen je helpen begrijpen waarom de veranderingen zich hebben voorgedaan. Ze vertellen ook wat je kunt doen om je ogen gezond te houden.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Eissenberg JC. More than Meets the Eye: Eye Color and Alcoholism. Mo Med. 2016;113(2):98-103.
- Rauch K. Why Are My Eyes Changing Color?. American Academy of Ophthalmology [Internet]. 2019 Feb, 28. Disponible en: https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/why-are-my-eyes-changing-color
- Hill D. Newborn Eye Color. American Academy of Pediatrics [Internet]. 2020 Aug, 06. Disponible en: https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/Pages/Newborn-Eye-Color.aspx
- Houtzagers LE, Wierenga APA, Ruys AAM, Luyten GPM, Jager MJ. Iris Colour and the Risk of Developing Uveal Melanoma. Int J Mol Sci. 2020 Sep 28;21(19):E7172. doi: 10.3390/ijms21197172. PMID: 32998469.
- El Chehab H, Gatinel D, Baudouin C, Muraine M, Hoffart L, Rozot P, Mehanna C, Bonnet C, Nordmann JP, Santiago PY, Burillon C, Baillif S, Pisella PJ, Weber M, Robinet-Perrin A, Deidier D, Hay A, Villain M, Baïkoff G, Gauthier AS, Mathis T, Dot C. Complications of cosmetic iris implants: French series of 87 eyes. J Cataract Refract Surg. 2020 Jan;46(1):34-39. doi: 10.1097/j.jcrs.0000000000000032. PMID: 32050230.
- Hasani H, Es’haghi A, Rafatnia S, Alilou S, Abolmaali M. Keratopigmentation: a comprehensive review. Eye (Lond). 2020 Jun;34(6):1039-1046. doi: 10.1038/s41433-019-0750-2. Epub 2020 Jan 2. PMID: 31896801; PMCID: PMC7253443.
- DʼOria F, Alio JL, Rodriguez AE, Amesty MA, Abu-Mustafa SK. Cosmetic Keratopigmentation in Sighted Eyes: Medium- and Long-term Clinical Evaluation. Cornea. 2020 Jul 29. doi: 10.1097/ICO.0000000000002417. Epub ahead of print. PMID: 32740012.
