Manieren waarop depressie je hersenen beïnvloedt

Veel dingen veranderen als gevolg van depressie. Hoewel je het misschien niet opmerkt, zijn er verschillende manieren waarop depressie je hersenen beïnvloedt. De veranderingen die je lichaam doormaakt komen door chemische onevenwichtigheden.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Bernardo Peña.

Geschreven door Equipo Editorial

Laatste update: 22 december, 2022

Soms lijkt het alsof een depressie een puur emotionele aandoening is die alleen je humeur en gevoelens beïnvloedt. Degenen die er aan lijden kunnen echter ook fysieke en chemische veranderingen in de hersenen ondergaan. Het heeft niet alleen invloed op hun geestelijke gezondheid, maar ook op de rest van hun lichaam. Hoe een depressie je hersenen beïnvloedt lees je hier.

Dit is een groter wereldwijd probleem dan veel mensen denken. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie lijden wereldwijd meer dan 300 miljoen mensen aan depressies.

Gemiddeld plegen jaarlijks ongeveer 800.00 mensen zelfmoord vanwege een depressie. Dit is dan ook de belangrijkste doodsoorzaak bij mensen van 15 tot 29 jaar.

Depressie is niet slechts een tijdelijke emotionele verandering. De veranderingen die het in de hersenen veroorzaakt maken het erg moeilijk om het onder controle te houden.

Om die reden is het erg belangrijk om het te herkennen en te behandelen samen met een specialist in plaats van te denken dat het een slecht humeur is dat vanzelf wel weer verdwijnt.

Hoe depressie je hersenen fysiek beïnvloedt

Depressie beïnvloedt op een directe manier drie delen van je hersenen:

• de hippocampus
• amygdala of de cerebellaire tonsillen
• de prefrontale cortex

1. Krimpen van de hippocampus

De hippocampus bevindt zich in het centrale deel van de hersenen. Het is verantwoordelijk voor het opslaan van herinneringen en het reguleren van de productie van cortisol, het stress- en gelukshormoon.

Wanneer je last hebt van lichamelijke of mentale stress, zoals een depressie, geeft je lichaam cortisol vrij om de effecten van stress te verzachten. Wanneer de cortisolspiegels echter zeer hoog zijn, veroorzaakt dit een chemische onbalans. Vervolgens neemt de productie van neuronen af en krimpt de hippocampus.

2. Krimpen van de prefrontale cortex

De prefrontale cortex bevindt zich in het voorste deel van de hersenen en is verantwoordelijk voor het reguleren van emoties en het creëren van herinneringen.

De prefrontale cortex kan ook krimpen vanwege de aanwezigheid van te veel cortisol. Specialisten denken zelfs dat dit bij sommige vrouwen postnatale depressie veroorzaakt.

3. Ontsteking van de amygdala

De amygdala bevindt zich in de temporale kwab, het onderste deel van de hersenen. Het regelt onder meer emoties zoals:

• plezier
• geluk
• angst

Te veel cortisol kan hier voor ontsteking zorgen, waardoor ontstekingen actiever worden. Vervolgens veroorzaakt het slaapproblemen en abnormale gedragspatronen. 

Dit zorgt er vervolgens ook voor dat andere delen van het lichaam meer hormonen afgeven dan normaal, wat op zijn beurt weer andere gezondheidsproblemen kan veroorzaken.

4. Gebrek aan zuurstof

Naast de manieren waarop depressie je hersenen fysiek beïnvloedt, veroorzaakt het ook indirect veranderingen. Onderzoeken tonen namelijk aan dat het lichaam zich van minder zuurstof voorziet tijdens periodes van depressie. We weten echter niet of dit gebeurt vanwege veranderingen in ademhalingspatronen of iets anders.

Deze vermindering van zuurstof kan cellen in je hele lichaam beïnvloeden. In het bijzonder geldt dit voor hersencellen. Deze kunnen schade oplopen of zelfs afsterven.

Hoe beïnvloedt dit alles je algehele gezondheid?

Deze veranderingen in je hersenen gebeuren niet onmiddellijk. Ze zijn een neveneffect van de depressie. Studies suggereren dat het ongeveer 8 tot 10 maanden duurt voordat de hypothalamus en de prefrontale cortex krimpen.

Dr. Thomas Frodl, een onderzoeker in het Magdeburg-ziekenhuis in Duitsland, volgde gedurende drie jaar patiënten met depressie. Bij deze patiënten zag hij fysieke veranderingen in de hersenen in de loop van tijd toenemen.

De fysieke en chemische veranderingen in de hersenen veroorzaakt door depressie kunnen onder andere leiden tot klachten die de kwaliteit van leven verminderen zoals:

• concentratieproblemen
• slaapstoornissen
• cognitieve problemen
• vermoeidheid

Een aantal van de gevolgen van de veranderingen in je hersenen die door een depressie veroorzaakt kunnen worden zijn:

• geheugenverlies
• verminderde functie van de neurotransmitters
• stagnatie van de hersenontwikkeling
• verminderd leervermogen
• cognitieve problemen
• concentratieproblemen
• stemmingswisselingen
• gebrek aan empathie voor anderen
• moeite met slapen
• vermoeidheid

Hoe kun je de manieren waarop depressie je hersenen beïnvloedt behandelen?

Wetenschappelijke onderzoeken suggereren dat de chemische onbalans van teveel cortisol en andere chemicaliën de belangrijkste oorzaak is van zowel emotionele problemen als fysieke veranderingen in de hersenen.

Daarom is het doel van behandelingen om de productie van hormonen te reguleren. Het helpt bijvoorbeeld om de spiegels van cortisol en serotonine te reguleren. Je kunt dit doen met medicijnen en/of therapie. Therapie wordt sterk aanbevolen, zelfs als je al medicijnen gebruikt.

Onderzoek toont aan dat therapie de structuur van de hersenen helpt veranderen. Bovendien helpt het de symptomen van depressie te bestrijden. Daarom is het belangrijk om professionele hulp te zoeken als je denkt dat je aan een depressie lijdt.

Er zijn ook dingen die mensen met een depressie zelf kunnen doen om hun hersenfunctie te verbeteren en depressie te bestrijden. Denk hierbij aan leefstijlregels zoals:

• Beheers je stressniveaus.
• Doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
• Eet gezond eten.
• Slaap goed.
• Vermijd zowel alcohol als drugs.

Kortom, depressie is een aandoening die verder gaat dan alleen stemmingswisselingen. Hoewel je het niet met het blote oog kunt zien, ondergaat het brein fysieke veranderingen die het algemene welzijn van een persoon verstoren.