Het verbazingwekkende proces van peristaltiek

Het proces van peristaltiek is een functie van het menselijk lichaam die bepaalde stoffen in buisvormige organen verplaatst. In dit artikel vertellen we je hoe het werkt.

Het proces van peristaltiek zijn spiercontracties die in de buisachtige organen van het menselijk lichaam optreden. Dit omvat het maag-darmkanaal en ook de urinewegen, waar buisvormige structuren stoffen transporteren.

Peristaltische contracties zijn georganiseerd en ritmisch. Ze komen voor met een frequentie die als normaal wordt beschouwd en ontstaan in de gladde spieren die in de wanden van buisachtige organen aanwezig zijn.

De gladde spier is autonoom. Met andere woorden, het is onvrijwillig. Je kunt deze spier geen bewuste opdrachten geven om samen te trekken. Het hangt dus alleen af van opdrachten van de hersenen waar je geen controle over hebt.

Wanneer de hersenen zich bewust worden van de aanwezigheid van voedsel in het spijsverteringskanaal, dan stuurt het de opdracht naar de gladde spieren van het lichaam om bepaalde bewegingen uit te voeren. Deze bewegingen genereren het transport van voedsel van de mond naar de anus.

Hetzelfde mechanisme is ook op het urinesysteem van toepassing. Wanneer de hersenen de aanwezigheid van door de nieren geproduceerde urine detecteren, dan stuurt het informatie zodat de urineleiders het door de peristaltiek naar de blaas transporteren. We zouden dus kunnen zeggen dat het proces van peristaltiek drie hoofdfuncties heeft:

• Voedsel door het spijsverteringskanaal verplaatsen.
• Circuleren van gal in de lever, die deel uitmaakt van het spijsverteringsstelsel.
• Urine naar de urinewegen brengen.

De stappen van het proces van peristaltiek

Peristaltiek verplaatst de bolus door het spijsverteringsstelsel. Bovendien gebeurt het ritmisch en georganiseerd. Zodra er voedsel in de mond komt en na het fijnmaken wordt doorgeslikt bereikt het de slokdarm.

Daar is peristaltiek verantwoordelijk voor het verplaatsen van de bolus (zie diagram) die is gemaakt naar de maag. Deze zelfde bewegingen voorkomen dat de bolus weer omhoog gaat.

Wanneer de maag maagzuur afscheidt en de juiste acties op de bolus uitvoert, dan is de volgende fase van de reis het transport door de dunne darm. Vervolgens brengt peristaltiek de stoffen over naar de twaalfvingerige darm, jejunum en ileum. Daar worden galzuren uit de galblaas toegevoegd.

In de dunne darm hangt de opname van voedingsstoffen van een goede peristaltiek af, terwijl goed uitgevoerde bewegingen de verplaatsing van kleine bestanddelen door de darmwanden mogelijk maken.

Uiteindelijk wordt het verteerde voedsel in de dikke darm ingedroogd. Hier spelen de gecoördineerde bewegingen een sleutelrol bij fecale uitzetting. Zowel het rectum als de anus zijn van deze bewegingen afhankelijk om de laatste stap in het proces uit te voeren.

Oorzaken van verminderde peristaltiek

Om verschillende redenen die we hieronder zullen uitleggen, kunnen de peristaltische bewegingen langzamer zijn dan normaal. Dit kan tot verstopping in het spijsverteringskanaal leiden. Obstipatie kan vervolgens tot gezondheidsproblemen leiden. Een van de meest voorkomende oorzaken van verminderde peristaltiek zijn onder andere:

• De leeftijd. Zowel ouderen als hele jonge kinderen hebben meer kans op constipatie (Spaanse/Engelse link), omdat hun leeftijd tekortkomingen in de gladde spier veroorzaakt.
• Diabetes. Deze ziekte beïnvloedt neurologische transmissies in veel gebieden in het lichaam, waaronder het spijsverteringsstelsel.
• Ziekte van Parkinson. Patiënten die aan deze aandoening lijden, kunnen ook vaker last hebben van obstipatie.
• Auto-immuunziekte. Patiënten met bijvoorbeeld sclerodermie of polymyositis hebben een verminderde peristaltiek.
• Medicijnen. Sommige medicijnen hebben bijwerkingen zoals obstipatie en verminderde peristaltische activiteit (Engelse link). Het is dus belangrijk om die mogelijkheid te kennen voordat je ze inneemt en je arts die je ze voor heeft geschreven raadpleegt, zodat je niet bang wordt als het je overkomt.

Oorzaken van verhoogde peristaltiek

Net zoals je aan verminderde peristaltiek kunt lijden, kunnen de bewegingen ook meer toenemen dan nodig is, wat het uiteindelijke effect van diarree veroorzaakt. Dit zijn de meest voorkomende oorzaken:

• Bacteriële infecties. De meest voorkomende bacteriën die diarree veroorzaken, zijn Escherichia coli, Salmonella en ook Shigella. De patiënt heeft ze misschien opgelopen door het consumeren van besmet voedsel of water.
• Virusinfecties. Bij kinderen treedt een verhoogde peristaltiek als gevolg van veel voorkomende virussen op. In deze gevallen is medische controle essentieel om uitdroging te voorkomen.
• Medicijnen. Net zoals bepaalde medicijnen nadelige effecten hebben, waaronder obstipatie, kunnen andere diarree veroorzaken.
• Chronische aandoeningen. Sommige veel voorkomende ziekten van de algemene bevolking hebben een symptoom dat met een verhoogde peristaltiek verband houdt. We kunnen bijvoorbeeld disfunctie van de schildklier noemen.
• Psychologische oorsprong. De darm reageert op stressvolle situaties. Dit lijkt nu misschien logisch, omdat je nu weet dat de bewegingen afhangen van het zenuwstelsel dat de gladde spier stimuleert.
• Eerdere operaties aan het spijsverteringsstelsel. Mensen die om verschillende redenen een maag- of darmoperatie hebben ondergaan, kunnen in de toekomst last hebben van peristaltische ritmeveranderingen, hetzij door de vernietiging van de tussenliggende zenuwvezels, hetzij door een verkorting van het spijsverteringskanaal.

Conclusie

Samenvattend is het proces van peristaltiek een normale en vitale lichaamsfunctie. Zonder dat zou je niet normaal kunnen leven. Het is verantwoordelijk voor het transport van voedsel door het spijsverteringskanaal en de urine in de urinewegen.

De normale functie kan echter (tijdelijk) veranderen. Als je merkt dat je meer of minder stoelgang hebt, moet je je arts raadplegen. Je arts zal weten of het een tijdelijke verandering is of dat het iets is dat een specifieke behandeling vereist.