Depressie bij ouderen: hoe je het bijtijds herkent

Mensen die ouder zijn dan zestig, kunnen vanwege een hoop verschillende redenen regelmatig last krijgen van aanvallen van depressie.
Depressie bij ouderen: hoe je het bijtijds herkent

Geschreven door Yamila Papa Pintor

Laatste update: 25 mei, 2022

Nadat ze een bepaalde leeftijd bereiken en met pensioen gaan, kunnen sommige ouderen symptomen van depressie gaan vertonen omdat ze het gevoel hebben alsof ze geen nut meer hebben in de maatschappij.

In dit soort gevallen is het belangrijk dat de dierbaren van deze mensen hen helpen inzien dat hun leven nog niet voorbij is. En hen er juist van overtuigen dat er ook voor hun nog genoeg te ervaren valt.

Verdriet en frustratie kunnen het dagelijkse leven van ouderen drastisch veranderen. Daarom vertellen we je in dit artikel waaraan je een mentale aandoening als depressie bijtijds kunt herkennen.

Depressie bij ouderen: wat je moet weten

Ouder Vrouw

Nadat ze met pensioen gaan, voelen een hoop mensen zich simpelweg nutteloos. Ze hebben het gevoel alsof hun leven geen betekenis meer heeft.

Dit soort gedachten kunnen ervoor zorgen dat ze depressief worden, waardoor ze absoluut niet kunnen genieten van de jaren die ze nog voor zich hebben. Wat er wel tien, vijftien of soms zelfs meer dan twintig kunnen zijn.

Helaas komt depressie bij ouderen zeer vaak voor. Zelfs ondanks het gegeven dat depressie helemaal niet van nature bij het verouderingsproces hoort.

  • Depressie bij ouderen kan te maken hebben met alle veranderingen die er zich in de laatste jaren van hun leven hebben voorgedaan.
  • Ook kan het te maken hebben met of ze wel of geen erkenning hebben gekregen voor alles wat ze in hun leven voor elkaar hebben gekregen.
  • Het kan echter natuurlijk ook liggen aan het contact dat ze met hun familie hebben en of ze wel of niet genoeg dingen hebben om zich bezig mee te houden.

Veranderingen in de levensstijl

De veranderingen die zich voordoen in de levensstijl van ouderen nadat ze de zestig bereiken, zijn van groot belang.

Zo gingen deze mensen bijvoorbeeld de afgelopen dertig tot veertig jaar week in week uit van maandag tot vrijdag elke dag gewoon naar hun werk. Hun dagen waren gevuld. Vanaf dat ze met pensioen zijn gegaan, worden ze iedere ochtend wakker en weten ze niet wat ze met zichzelf aan moeten.

Sommige situaties kunnen ervoor zorgen dat iemand last krijgt van ernstigere depressie. Situaties als:

  • Hun gezinswoning moeten verlaten (om kleiner te gaan wonen of bij hun kinderen in te trekken)
  • Naar een bejaardentehuis moeten gaan
  • Chronische pijntjes en ernstige ziekten
  • Het overlijden van hun partner, broers/zussen of goede vrienden
  • Het verlies van hun onafhankelijkheid
  • Het gebrek aan verplichtingen
  • Weinig te doen hebben
  • Financiële problemen (anders dan de levensstijl waar ze aan gewend zijn)

Ouderdomsdepressie wordt niet altijd opgemerkt door de dierbaren van deze persoon. Ze onderschatten de symptomen en denken vaak dat ze maar tijdelijk zijn of gewoon horen bij het ouder worden.

Wanneer ouderen echter voor zeer lange tijd last hebben van dit soort negatieve emoties, dan kan er nog een probleem ontstaan. Ze kunnen dan namelijk ook lichamelijke symptomen gaan vertonen. Soms kunnen depressieve ouderen er zelfs voor kiezen om niet meer te eten of een einde aan hun leven te maken.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat ook de diagnose van een nieuwe ziekte reden kan zijn voor ouderen om depressief te worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer ze gediagnosticeerd worden met kanker, Parkinson, dementie etc.

Bovendien kan de toestand van dit soort ziektes verergeren als ze daarnaast ook bepaalde medicijnen innemen, zoals slaappillen.

Ook het drinken van te veel alcohol kan invloed hebben op dit soort ziektes.

Hoe herken je depressie bij ouderen?

Depressieve Oudere

Als volwassenen denken we er vaak over na hoe het zal zijn om met pensioen te gaan en een hoofd vol grijze haren te hebben. Misschien zie je in dit toekomstbeeld een hoop liefde in je leven, een mooi huisje aan het strand of in een klein dorpje ergens.

Misschien zie je jezelf al zitten in die schommelstoel met een krant tussen je vingers en ga je ervan uit dat je kinderen en kleinkinderen regelmatig bij je op bezoek zullen komen.

Helaas komt de werkelijkheid niet altijd overeen met dit fantasiebeeld.

Het kan zijn dat je na je pensioen naar een bejaardentehuis moet, omdat je familie niet voor je kan zorgen. Wellicht is je partner al overleden of is die gediagnosticeerd met een ernstige ziekte. Daarnaast kan het zijn dat je lichamelijk zo veel pijn ervaart, dat je amper de deur uit kunt, laat staan allerlei dingen kunt ondernemen.

De laatste fasen van het verouderingsproces zijn voor velen de ergste fasen in hun leven.

Er doen zich in deze fasen allerlei zware veranderingen voor die voor velen moeilijk te accepteren zijn. Dit zijn veranderingen als het verlies van een dierbare, het gevoel minderwaardig of onbeschermd te zijn en zelfs het plotselinge onvermogen om bij te dragen aan de maatschappij.

Daarom komt depressie bij ouderen ook zo vaak voor.

De kinderen, kleinkinderen en neven van deze mensen zijn echter de personen die de eerste symptomen van deze mentale aandoening het beste zouden kunnen herkennen. Ook kunnen ze hun dierbare helpen inzien dat zijn leven nog lang niet voorbij is. En dat er nog van alles te ervaren valt.

Eerste symptomen

depressieve oudere vrouw

In de beginfase van depressie bij ouderen doen zich allerlei symptomen voor. Enkele daarvan zijn:

  • Verdriet
  • Gebrek aan lichaamsbeweging die minstens een poosje aanhoudt (soms zelfs weken)
  • Geen interesse in dingen waar ze voorheen van hielden
  • Gebrek aan bevrediging of genot bij het uitvoeren van dagelijkse bezigheden

Deze persoon kan daarentegen ook symptomen ervaren als:

  • Vermoeidheid, meer dan normaal. Dit wordt zelfs ervaren als hij zich lichamelijk niet heeft ingespannen.
  • Gebrek aan eetlust (en als gevolg gewichtsverlies).
  • De drang om zichzelf te isoleren van de mensen om zich heen.
  • Slaapproblemen (ouderen slapen minder dan volwassenen: gemiddeld vier tot zes uur per nacht).

Daarnaast kunnen zich ook andere symptomen voordoen:

  • Minderwaardigheidscomplex
  • Schuldgevoel
  • Gebrek aan zelfvertrouwen
  • Gedachten over zelfmoord
  • Vreemd gedrag (gedrag dat hij voorheen niet vertoonde)

Wat je kunt doen om deze mensen te helpen

Steun

Allereerst is het belangrijk om te onthouden dat ouder worden nu eenmaal een deel is van het leven waar we niet omheen kunnen.

Jezelf geruïneerd voelen, zou echter geen deel moeten uitmaken van deze periode. Net als andere perioden in het leven, heeft ook ouderdom zowel goede als slechte kanten.

De lichamelijke en financiële beperkingen zijn twee van de voornaamste redenen waarom mensen in deze fase van hun leven vaak depressief worden. Gelukkig bestaan er ook genoeg manieren om deze mensen te helpen om er het beste van te maken.

  • Als eerste kun je ze helpen om activiteiten te kiezen die bij hun situatie passen.
  • Ten tweede kun je ze eraan herinneren dat het absoluut niet erg is om de mensen om hen heen om hulp te vragen. Dit is juist een geweldige manier voor deze mensen om hun ouder of grootouder iets terug te geven.

Daarnaast kunnen dierbaren echter niet verwachten dat hun ouder of grootouder dingen doet die hij eigenlijk helemaal niet wil doen.

Diplomatie werkt in dit soort gevallen doorgaans zeer goed. Tenzij hun leven in gevaar is of ze allerlei problemen hebben, kan het een zeer gezonde aanbeveling zijn om hen gewoon hun leven te laten leiden.

En natuurlijk is het zeer belangrijk om zelf ook dingen met ze te ondernemen. Ze dus niet te lang alleen te laten zijn. Het is bijvoorbeeld een zeer goed idee om allemaal op een andere dag één keer per week even op bezoek te gaan. 


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Yesavage, J. A., Brink, T. L., Rose, T. L., Lum, O., Huang, V., Adey, M., & Leirer, V. O. (1982). Development and validation of a geriatric depression screening scale: A preliminary report. Journal of Psychiatric Research. https://doi.org/10.1016/0022-3956(82)90033-4
  • Brodaty, H., Peters, K., Boyce, P., Hickie, I., Parker, G., Mitchell, P., & Wilhelm, K. (1991). Age and depression. Journal of Affective Disorders. https://doi.org/10.1016/0165-0327(91)90026-O
  • Cole, M. G., & Dendukuri, N. (2003). Risk factors for depression among elderly community subjects: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Psychiatry. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.160.6.1147

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.