De diagnose en behandeling van diabetes insipidus

De belangrijkste symptomen van diabetes insipidus zijn frequent urineren en constante dorst. Degenen die aan deze aandoening lijden, verdrijven tussen de 3 en 15 liter water per dag via hun urine.

Diabetes insipidus is een aandoening die optreedt als gevolg van een geheel of gedeeltelijk tekort aan de stof vasopressine. Het komt ook voor wanneer het lichaam de opname van deze component dwarsboomt.

Het meest typische symptoom van deze aandoening is dat het polyurie of, met andere woorden, meer urine dan normaal produceert. Hieronder gaan we dieper in op de symptomen, diagnose en behandeling van diabetes insipidus.

Er zijn twee soorten diabetes insipidus (DI): centraal en nefrogeen. In beide gevallen kan het primair of secundair zijn. Primaire diabetes insipidus is een genetische aandoening terwijl de secundaire vorm wordt verworven.

Centrale DI vindt zijn oorsprong in de hypothalamus en is de meestvoorkomende vorm. Nefrogene DI daarentegen vindt zijn oorsprong in de nieren.

De belangrijkste symptomen van diabetes insipidus zijn, zoals we al zeiden, polyurie, evenals polydipsie en overmatige dorst. Patiënten die aan deze ziekte lijden, kunnen een urinegehalte hebben tussen de 3-15 liter per dag. Als ze deze vloeistof niet aanvullen, kan dit leiden tot uitdroging en/of hypovolemie.

De oorzaken van diabetes insipidus

Deze aandoening treedt op wanneer het lichaam lichaamsvloeistoffen niet kan reguleren. Onder normale omstandigheden is er een evenwicht tussen de hoeveelheid vloeistof die iemand binnenkrijgt en de hoeveelheid die de nieren uitscheiden. Als het om diabetes insipidus gaat, kan het lichaam dit belangrijke evenwicht niet behouden.

De uitscheidingsfunctie van de nieren wordt voor een groot deel bepaald door de aanmaak van een antidiuretisch hormoon. De productie van dit hormoon, vasopressine (ADH) genaamd, vindt plaats in de hypothalamus. Vervolgens wordt het hormoon opgeslagen in de hypofyse. Als het lichaam begint uit te drogen, geeft het dit hormoon af aan de bloedbaan.

Wat daarna gebeurt, is dat de vasopressine de nier-tubuli activeert. Dit veroorzaakt op zijn beurt de concentratie van urine en zorgt er ook voor dat de tubuli een bepaalde hoeveelheid water in de bloedbaan afgeven. Het doel van deze actie is om te voorkomen dat het water via de urine verloren gaat.

In het geval van centrale diabetes insipidus is er schade aan de hypothalamus of hypofyse. Deze schade beperkt de productie, opslag of afgifte van vasopressine. Bij nefrogene diabetes insipidus treedt de storing op in de nier-tubuli. Deze reageren niet op de manier waarop ze zouden moeten reageren op het vasopressinehormoon.

Diagnose

Over het algemeen zijn er verschillende tests nodig om diabetes insipidus te diagnosticeren. Dat komt omdat de symptomen van deze ziekte vergelijkbaar zijn met die van veel andere ziekten. De diagnose moet ook bepalen welk type DI de patiënt ervaart, wat het proces nog complexer maakt.

De artsen zullen in het algemeen de volgende basistests uitvoeren:

• De watertekorttest is de meest gebruikelijk test. Hier moeten patiënten, onder toezicht van een arts, een tijdje stoppen met het innemen van vloeistoffen. De specialist controleert de effecten van watergebrek op het bloed, het lichaamsgewicht, de urineproductie en de urineconcentratie.
• Urineanalyse. Dit onderzoek bepaalt de concentraties van urine. Het bepaalt hoeveel water het bevat in verhouding tot andere stoffen die het lichaam uitscheidt.
• MRI-scan. Dit type onderzoek levert gedetailleerde beelden op van het weefsel in de hersenen. Hierdoor kunnen specialisten detecteren of er een afwijking bestaat in de hypothalamus of de omliggende gebieden.

De behandeling

De behandeling van DI hangt af van het type DI dat een patiënt treft. In het algemeen omvat de behandeling van centrale diabetes insipidus hormonale herpositionering en het juiste beheer van de corrigeerbare oorzaken. Een onjuiste behandeling kan leiden tot blijvende nierbeschadiging.

Normaal gesproken schrijven artsen het gebruik van desmopressine voor, een synthetisch analoog van het hormoon vasopressine.

Het heeft vasoconstrictieve en antidiuretische eigenschappen die een langdurig effect hebben. Meestal komt het in de vorm van een nasale oplossing. Het kan echter ook onder de huid worden geïnjecteerd. Dit mag echter alleen gebeuren in noodsituaties.

In sommige gevallen kan de behandeling niet-hormonale geneesmiddelen omvatten. In dit geval zijn er drie verschillende groepen medicijnen. Dit zijn prostaglandineremmers, thiazidediuretica en geneesmiddelen die vasopressine afgeven. De combinatie van deze medicijnen levert meestal positieve resultaten op.

De behandeling van diabetes insipidus is echter anders als het gaat om nefrogene DI. In dit geval gaat het meestal om voeding en medicijnen om de hoeveelheid urine te verminderen.

Gewoonlijk schrijven artsen niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en thiazidediuretica voor. Bovendien raden specialisten een dieet aan dat weinig zout en eiwitten bevat. Daarnaast houdt de behandeling van DI natuurlijk altijd het voorkomen van uitdroging in, ongeacht het type.