Botmetastasen: symptomen en behandelingen

Botmetastasen zijn een complicatie van vergevorderde kankers. Het is een ernstig probleem en we zullen je vertellen welke mogelijkheden er zijn als dit probleem zich voordoet.

Botmetastasen ontstaan bij in bepaalde gevallen bij de progressie van bepaalde soorten kanker. Uiteindelijk zal dit een ernstige complicatie zijn die de botten aantast. Het wordt veroorzaakt doordat neoplastische cellen van een tumor in het lichaam zich verplaatsen naar een bot.

We moeten benadrukken dat botmetastasen niet hetzelfde zijn als de aanwezigheid van primaire botkanker. Met andere woorden, de ziekte is niet in het botweefsel ontstaan, maar in een ander orgaan, zoals de borst of de longen.

We kunnen zeggen dat metastasen in alle botten kunnen ontstaan. Ze worden echter vaker in de wervelkolom en in lange botten geregistreerd. Dit heeft te maken met de manier waarop zowel de bloed- als de  lymfecirculatie de vloeistoffen uit het lichaam afvoeren.

Zodra een neoplastische cel van een andere oorsprong in een bot is aangekomen, begint deze zich te vermenigvuldigen. Botmetastasen produceren meestal stoffen die botweefselcellen stimuleren: osteoblasten en osteoclasten. Deze stimulatie is echter excessief en het weefsel lijdt onder de gevolgen.

Rond de botmetastasen kan het botweefsel verzwakken door de werking van osteoclasten, of juist verharden door de overmatige werking van osteoblasten. Beide processen zijn zeer schadelijk.

De meeste soorten kanker kunnen metastaseren, maar het komt vaker voor bij borst- en prostaatkanker. Als het eenmaal gebeurt, hebben patiënten zowel symptomen die door de primaire tumor worden veroorzaakt als door de nieuwe tumor die is ontstaan.

Symptomen van botmetastasen

Botmetastasen hebben gemeenschappelijke symptomen, buiten de verschillende primaire tumor die ze veroorzaakt. Enkele van de meestvoorkomende symptomen zijn onder andere:

Pijn

Dit is het belangrijkste kenmerk. Het kan echter intermitterende of aanhoudende pijn zijn. Bij sommige patiënten kan de pijn verergeren bij beweging. Bij anderen is de pijn altijd aanwezig is, zelfs tijdens rust. Dat kan de behandeling van deze klacht zeer moeilijk maken.

Breuken

Zoals we al zeiden, kunnen metastasen het bot verzwakken. Een zwak bot breekt sneller, soms zelfs bij een minimale belasting. Het is belangrijk dat patiënten met botmetasasen heel voorzichtig zijn om fracturen te voorkomen.

Hypercalciëmie

De beschadiging van het botweefsel die door de uitzaaiing is veroorzaakt, bevordert de afgifte van calcium aan het bloed. Naarmate deze afgifte toeneemt, ontstaan er meer klachten. Patiënten ervaren bijvoorbeeld constipatie, gebrek aan eetlust en polyurie (vaak plassen). Door de combinatie van gebrek aan eetlust en veel plassen, kan de patiënt uitgedroogd raken.

Compressies

Een van de meestvoorkomende plaatsen om botmetastasen aan te treffen, is in de wervelkolom. Beschadigde wervels kunnen kleiner worden, inzakken en van positie veranderen. Dan kunnen de zenuwen of het ruggenmerg bekneld raken.

Behandelingen voor botmetastasen

Er zijn twee manieren om de behandeling van botmetasasen te benaderen. De ene vorm is een lokale aanpak, de andere een systemische benadering van het probleem.

De keuze hangt onder andere af van de primaire vorm van kanker, de klinische toestand van de patiënt en de beschikbaarheid van de behandeling. Laten we de opties eens nader bekijken.

Systemische behandelopties

• Chemotherapie: dit is het gebruik van medicijnen die bepaalde processen van de tumorcellen onderbreken. Het is over het algemeen de meest gebruikte optie bij botmetastasen.
• Radiotherapie: door het lichaam bloot te stellen aan straling die wordt uitgezonden door speciale apparatuur worden de kankercellen vernietigen. Het aantal sessies en de dosis bestralingstherapie varieert van patiënt tot patiënt. Meestal is het zeer effectief bij het bestrijden van de pijn die wordt veroorzaakt door botmetastasen.
• Hormoontherapie: hierbij worden medicijnen gebruikt die bepaalde hormonen blokkeren. Het is een therapie die veel voorkomt bij borstkanker en prostaatkanker.
• Immunotherapie: bij deze behandeling maakt men ook gebruik van medicijnen. Deze bootsen echter de functies van het immuunsysteem na.
• Radiofarmaca: in dit geval wordt straling van binnenuit het lichaam uitgezonden en niet door apparatuur van buitenaf. Radiofarmaca worden eerst in het lichaam van de patiënt geïnjecteerd. Ze gaan via het bloed naar de botmetastasen en vallen daar vervolgens de tumorcellen aan.

Aanvullende en plaatselijke opties

• Bifosfonaten: Bifosfonaten blokkeren de werking van osteoclasten om te voorkomen dat ze gezond botweefsel nog verder aantasten en vervolgens vernietigen.
• Denosumab: net als bifosfonaten blokkeert denosumab ook de werking van osteoclasten. Het werkt een beetje anders dan bifoffonaten, maar het levert een vergelijkbaar eindresultaat op.
• Vertebroplastiek: wanneer botmetastasen in de wervelkolom zitten, is er de mogelijkheid van het toedienen van een directe injectie met snelwerkende botlijm. Dit noemt men een vertebroplastiek. De effectiviteit van deze ingreep is vrij goed voor het verlichten van pijn.
• Chirurgie: Ten slotte is er een chirurgische behandeling beschikbaar als de patiënt aan bepaalde voorwaarden voldoet. Als de metastase van buitenaf toegankelijk is, kan een chirurg kiezen om t e opereren en (zo veel mogelijk van) de tumor verwijderen.

Conclusie over botmetastasen

Het ontstaan van botmetastasen is een ernstige complicatie bij kanker. Het is belangrijk dat de patiënt naast voldoende steun van zijn naasten een team van ervaren artsen heeft die hem de best beschikbare opties kunnen bieden.

Met de nieuwe beschikbare therapeutische opties is het mogelijk om de kwaliteit van leven van mensen die aan deze ziekte lijden aanzienlijk te verbeteren.