Bloed bij hoesten of spugen: wanneer moet je hulp zoeken?

De aanwezigheid van bloed bij hoesten of spugen is een frequente medische consultatie, omdat het de neiging heeft alarm te slaan. Ontdek hier de belangrijkste oorzaken.

Geschreven en geverifieerd door de dokter Maryel Alvarado Nieto.

Laatste update: 16 september, 2022

Bloed dat bij hoesten of spugen door de mond naar buiten komt, kan bij mensen een visuele impact teweegbrengen, die hen in veel gevallen dwingt om vroegtijdig een arts te raadplegen.

Er zijn veel verschillende oorzaken van dit symptoom, en ze kunnen variëren van triviale en gemakkelijk te behandelen problemen tot echte noodgevallen. Daarom moet bloed bij hoesten of spugen zorgvuldig beoordeeld worden.

De prioriteit ligt bij het onderscheiden van de herkomst van het bloed, want het kan uit het ademhalingskanaal of zelfs uit het maagdarmkanaal komen. Dit vereist een grondige medische ondervraging, gevolgd door een grondig lichamelijk onderzoek om de bevindingen in elk geval te herkennen.

Bovendien is het kunnen tonen van bewijsmateriaal van het bloed een heel nuttig extra hulpmiddel, omdat de artsen zo onderscheidende kenmerken kunnen waarnemen, zoals de aanwezigheid van luchtbelletjes of voedselresten.

Hemoptoëse: bloed uit de onderste luchtwegen

De uitstroom van bloed via de mond die gepaard gaat met hoesten wordt hemoptoë genoemd. Het bloed dat zo naar buiten komt ziet er vaak schuimig uit, zonder voedselresten.

Het is belangrijk om de intensiteit van hemoptoë te bepalen. Daartoe moeten het volume van de bloeding en de snelheid waarmee die zich ontwikkelt beoordeeld worden.

De ernst kan als volgt ingedeeld worden:

• Mild, bekend als hemoptotische expectoratie. In deze gevallen verschijnt bloed in de vorm van strepen die het sputum bevlekken.
• Matig, dat matig ernstige hemoptoë vormt.
• Dreigend, wat wijst op een ernstige toestand waarin actieve bloedingen de ademhaling of de hemodynamische stabiliteit van de patiënt in gevaar brengen.

De oorzaken van bloed bij hoesten of spugen

Er zijn verschillende oorzaken van hemoptoë, die variëren in frequentie in verschillende geografische bevolkingsgroepen. Ook leeftijd, roken en sociale status zijn belangrijke factoren bij het zoeken naar de bron van hoestend bloed. De belangrijkste oorzaken van hemoptoë zijn de volgende:

• Bronchiëctasie
• Bronchogeen carcinoom
• Chronische bronchitis
• Tuberculose
• Pulmonale infecties en abcessen
• Mycose: aspergillose, histoplasmose, paracoccidiomycose, coccidiomycose
• Thoracaal trauma
• Vreemd voorwerp in de luchtweg
• Arteriële misvormingen
• Gebruik van anticoagulantia
• Cryptogene hemoptoë: gevallen zonder duidelijke oorzaak

Diagnose van hemoptoë

Een gedetailleerde anamnese is nuttig om de diagnose te sturen. Maar het is ook nodig aanvullend onderzoek te doen om de oorzaak te bepalen en een effectieve behandeling vast te stellen.

Deze onderzoeken hangen af van elk geval:

• Hemogram en bloedstollingstesten.
• Een pulsoximetrie.
• Een arterieel gas.
• Een elektrocardiogram en een cocardiogram.
• Een sputumonderzoek.
• Een röntgenfoto van de borstkas of een tomografie van de borstkas.
• Een bronchoscopie.

Behandeling van hemoptoë

De therapeutische aanpak van het ophoesten van bloed hangt onder andere af van de ernst van het klinische beeld. Bij milde hemoptoë is poliklinische behandeling met controle om 24 tot 48 uur het meest geïndiceerd.

In ernstiger gevallen is ziekenhuisopname nodig met een gecontroleerd dieet om bronchoaspiratie van voedsel te voorkomen. Antitussieve medicijnen en bedrust eventueel in zijdelingse decubitus positie aan de kant van de aangedane long kunnen in deze gevallen ook geïndiceerd zijn.

Evenzo moet de luchtweg beschermd worden, waardoor zuurstoftoevoer verzekerd is. Het gebruik van antibiotica is aangewezen bij een vermoeden van infectie en als profylactische maatregel bij bepaalde aandoeningen.

Andere behandelingsmogelijkheden zijn therapeutische bronchoscopie, embolisatie van pathologische slagaders, en chirurgie. Bovendien moeten er globulaire concentraten beschikbaar zijn voor eventuele transfusie.

Bloed uit het spijsverteringskanaal: hematemesis

Uitvloeiing van bloed uit de mond bij braken wordt hematemesis genoemd en is een veelvoorkomende oorzaak van consultatie op de spoedeisende hulp. De plaatsen van oorsprong van bloedingen in het bovenste deel van het maag-darmkanaal (UGH) zijn de slokdarm, de maag en het duodenum.

Bovenste gastro-intestinale bloedingen worden ingedeeld in variceale en niet-variceale aandoeningen, waarbij de laatste het meest voorkomen. Niet-variceale oorzaken zijn onder andere de volgende:

• Oesophagitis
• Maag- en duodenale zweren
• Mallory Weiss-syndroom

Risicofactoren voor HDA

Artsen kunnen de oorsprong van de bloeding vaststellen door vragen te stellen, maar dit moet geverifieerd worden door een endoscopie van de bovenste GI. Toch zijn er aandoeningen die predisponeren voor verwonding van het spijsverteringsslijmvlies en daaropvolgende bloedingen. Risicofactoren voor bloedingen in het bovenste deel van het maag-darmkanaal zijn onder andere:

• Gebruik van medicijnen met niet-steroïde ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s).
• Een geschiedenis van gastro-oesofageale reflux.
• Helicobacter pylori-infectie.
• Het gebruik van anticoagulantia en antiplateletmiddelen.
• Een recente geschiedenis van overvloedig braken.
• Alcoholisme.

Behandeling en complicaties van hematemesis

Een gedetailleerde klinische anamnese is altijd erg nuttig als het gaat om de diagnose en behandeling van hematemesis. Daarnaast moet de intensiteit van de bloeding worden ingeschat door te letten op de hemodynamische toestand van de patiënt.

Verschillende studies adviseren het toedienen van intraveneuze vloeistoffen en de indicatie van protonpompremmers. Ook de mogelijkheid van bloedtransfusie moet geëvalueerd worden.

Men beschouwt momenteel een vroege endoscopie als de techniek van keuze, omdat de arts daarmee zowel de plaats van de laesie als de ernst ervan kan vaststellen. Dit wordt soms ook als therapeutische techniek gebruikt.

De belangrijkste complicaties van een bloeding in het bovenste deel van het maag-darmkanaal zijn het risico van een nieuwe bloeding en perforatie van een holle viscus. Daarom moeten artsen elk geval individueel onderzoeken en daarbij rekening houden met de leeftijd van de persoon en andere bestaande aandoeningen. Endoscopie is geïndiceerd als een vroege aanpak van bovenste GI bloedingen.

Epistaxis en gingivorragie: veel voorkomende oorzaken van bloed bij hoesten of spugen

Daarnaast moeten ook verwondingen aan de neus en de orofarynx uitgesloten worden. Epistaxis (Spaanse link), dat is bloeden via de neus, en gingivorragie, dat via het tandvlees optreedt, maken ook deel uit van de differentiële diagnose.

Dit zijn veel voorkomende oorzaken van bloed dat bij hoesten of spugen naar buiten komt. Onderzoek van de neusgangen zal de stigmata van de bloeding aan het licht brengen, terwijl observatie van het mondslijmvlies de zichtbaarheid van ontstekingsplekken in het tandvlees mogelijk maakt.

Deze evaluatie is essentieel, want als epistaxis of gingivorragie tijdens de slaap optreedt, kan het door de persoon onopgemerkt blijven. Dit schept verwarring, want de volgende ochtend verschijnt er bloed bij hoesten of spugen en het lijkt geen bekende oorsprong te hebben.

Wanneer medische hulp zoeken

Bij overvloedige bloedingen is het van essentieel belang naar de dichtstbijzijnde eerste hulp te gaan. Evenzo is het nodig, wanneer de aanwezigheid van bloed bij hoesten of spugen gewoonte is, tijdig een medische evaluatie te vragen.

Dit is vooral het geval als het bloed duidelijk niet uit het tandvlees of de neus komt. Maar als epistaxis en gingivorragie bloedingen zijn die je vaak ervaart, is het ook belangrijk een arts te bezoeken.