Wat je over hematologische aandoeningen moet weten

Er zijn verschillende soorten hematologische aandoeningen. Ze kunnen allemaal ernstig zijn en moeten bestudeerd worden. Wetenschappelijke vooruitgang heeft tot nieuwe behandelingen geleid.

Er zijn veel verschillende hematologische aandoeningen. Een aantal van hen komen relatief vaak voor, terwijl andere zeer zeldzaam zijn. Het probleem wordt veroorzaakt door een afwijking in de productie van het bloed of een aantal componenten ervan.

De meeste kunnen op elke leeftijd verschijnen en bijna allemaal kunnen ze ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken als je ze onbehandeld laat. Hieronder vind je de belangrijkste hematologische aandoeningen volgens de meest conventionele classificatie.

Diverse hematologische aandoeningen

Bloedarmoede

Dit is een van de meest voorkomende hematologische aandoeningen. We zouden ze echter eigenlijk anemieën moeten noemen, omdat er verschillende soorten zijn. Ze worden allemaal door lage hemoglobinewaarden gekenmerkt. De belangrijkste soorten en oorzaken van bloedarmoede zijn onder andere:

• IJzertekort. Het is een vorm van bloedarmoede die als gevolg van ijzertekort optreedt, dat het lichaam nodig heeft om hemoglobine te produceren. Het is het meest voorkomende type.
• Megaloblastische anemie. Ook bekend als ‘bloedarmoede door vitaminetekort’. Het is een ziekte die zich door vervormde of vergrote rode bloedcellen kenmerkt. Lage niveaus van een aantal vitamines veroorzaken dit.
• Hemolytische bloedarmoede. Het is een groep aandoeningen waarbij rode bloedcellen sneller worden vernietigd dan dat ze worden aangemaakt.
• Aplasie. Dit is een zeldzame hematologische ziekte, waarbij het lichaam niet in staat is om alle rode bloedcellen te produceren die het lichaam in het beenmerg nodig heeft.
• Fanconi anemie. Dit is een zeldzame erfelijke ziekte die zowel door beenmergfalen, aangeboren misvormingen als de neiging om tumoren  of bloedkanker te ontwikkelen wordt gekenmerkt.

Leukemie

Leukemie is een van de ernstigste hematologische aandoeningen (Spaanse link). Dit is een vorm van bloedkanker. Het verschijnt in het beenmerg en veroorzaakt vervolgens een snelle groei van abnormale witte bloedcellen. Kankercellen verminderen de productie van rode bloedcellen, bloedplaatjes en ook witte bloedcellen. De belangrijkste soorten leukemie zijn:

• Acute lymfatische leukemie (ALL). Dit type leukemie vordert snel en wordt door de proliferatie van een type witte bloedcel gekenmerkt die lymfocyten of lymfoblasten worden genoemd. Het is ook het meest voorkomende type bij kinderen.
• Acute myeloïde leukemie (AML), een snel progressieve leukemie die myeloïde cellen aantast. Dit is een type witte bloedcel dat zich normaal gesproken tot verschillende soorten rijpe witte bloedcellen, rode bloedcellen of bloedplaatjes ontwikkelt.
• Chronische lymfatische leukemie CLL. Het is in principe hetzelfde als acute lymfatische leukemie, maar het vordert langzaam. Het komt vaker voor bij ouderen.
• Chronische myeloïde leukemie (CML). Hoewel het op acute myeloïde leukemie lijkt, vordert het langzaam. Dit is het type leukemie met de beste prognose.
• Haarcelleukemie. Dit type wordt door een overmatige productie van B-cellen gekenmerkt, die onder een microscoop ‘harig’ lijken.

Lymfomen

Lymfomen zijn een vorm van kanker waarbij er een willekeurige proliferatie van lymfocyten is. Met andere woorden, ze verhogen de afweercellen van het immuunsysteem. Het ontstaat ook als de lymfocyten niet sterven wanneer ze zouden moeten.

Hoewel dit meestal in de lymfeklieren gebeurt, kan het ook in de lever of milt voorkomen. Er zijn van dit type hematologische ziekte meer dan 60 variëteiten. Voor praktische doeleinden zijn ze echter hoofdzakelijk in twee groepen ingedeeld:

• Hodgkin lymfoom. Een vorm van kanker in het lymfestelsel waarbij er een abnormale groei en verspreiding van cellen is. Het is goed voor 22% van de totale gevallen van lymfomen en komt vaker bij mensen van 20 tot 40 jaar oud voor.
• Non-Hodgkin lymfoom. Dit is een vorm van kanker in het lymfestelsel waarbij tumoren uit lymfocyten worden gevormd, een soort witte bloedcel. Het is ook het meest voorkomende type lymfoom.

Multipel myeloom

Dit is een type tumor van het lymfestelsel dat door de proliferatie van plasmacellen is gekenmerkt. Deze cellen produceren de antilichamen die het lichaam vervolgens tegen infecties en vreemde lichamen beschermen.

Plasmacellen kun je in het beenmerg vinden. Ze moeten zich vermenigvuldigen om een vreemde stof te bestrijden. Wanneer het verdwijnt, stopt de proliferatie. Deze aandoening zorgt ervoor dat de cellen blijven groeien en zich vervolgens ophopen. Daardoor worden overmatig vaak hetzelfde antilichaam geproduceerd.

De ziekte kan symptomatisch of asymptomatisch verlopen. Hoewel het vooral oudere volwassenen treft, kan het vanaf de leeftijd van 40 jaar verschijnen. Experts weten echter nog niet wat hiervan de oorzaak is.

Andere hematologische aandoeningen

We moeten ook andere hematologische aandoeningen noemen met een lagere prevalentie dan degene die we hierboven hebben uitgelegd. Andere hematologische ziekten zijn onder andere:

• Hemochromatose of ijzerstapeling. Een overmatige opname van ijzer die leidt tot verschillende ernstige aandoeningen.
• Protrombische stollingsstoornissen. Een bloedplaatjesaandoening die vervolgens overmatige stolling veroorzaakt.
• Bloedingsstoornissen. Stollingsproblemen die tot continue bloedingen kunnen leiden.
• Chronische myeloproliferatieve syndromen. Een groep van verschillende aandoeningen die door een ongecontroleerde productie van beenmergcellen wordt gekenmerkt.
• Myelodysplastische syndromen. Een groep kankerssoorten waarbij beenmergbloedcellen niet rijpen of geen gezonde bloedcellen produceren.
• Porfyrie. Een groep ziekten die door een opeenhoping van verschillende stoffen wordt gekenmerkt die porfyrine produceren.

Hoe een hematologische ziekte te detecteren

Hematologische aandoeningen zijn detecteerbaar. Ga daarom naar je arts als je verdachte symptomen of een familiegeschiedenis van deze ziekten hebt. Het is ook essentieel voor kinderen en volwassenen om routinematige controles te krijgen, omdat dit helpt om vroege detectie te garanderen.