Alles over het Lazarus-effect: weer tot leven komen

Slechts 100 tot 200 gevallen van het Lazarus-effect zijn gedocumenteerd en de meeste zijn met de dood van de persoon geëindigd.

Beoordeeld en goedgekeurd door de arts Leonardo Biolatto.

Geschreven door Leonardo Biolatto

Laatste update: 05 november, 2022

Het Lazarus-effect is een zeldzaam en werkelijk verbazingwekkend fenomeen dat in series, films en zelfs boeken is verschenen. Het is ook als het Lazarus syndroom of zelfreanimatie bekend.

Dit effect bestaat uit het ‘reanimeren’ van iemand nadat de poging tot cardiopulmonale reanimatie is mislukt. Dat wil zeggen, iemand die is overleden en die tevergeefs is gereanimeerd, na een tijdje weer tot leven komt.

Het Lazarus-effect is zo zeldzaam dat het altijd als een mythe of fictie is beschouwd. Tegenwoordig zijn er echter veel gedocumenteerde en onderzochte gevallen. In dit artikel leggen we je uit waar het allemaal om draait.

Waar komt het Lazarus-effect vandaan?

De naam van het Lazarus-effect komt uit de christelijke religie. Het Nieuwe Testament van de Bijbel vertelt het verhaal van Lazarus (Engelse link), een vriend van Jezus Christus. Lazarus was ziek en stierf, maar volgens het verhaal slaagde Jezus erin om hem uit de dood op te wekken.

Dit verhaal bevat de beroemde uitdrukking “Lazarus, kom naar buiten”. Dit effect is door de geschiedenis heen vele malen in de literatuur gebruikt. Het was echter pas in de 20e eeuw dat echt onderzoek en documentatie van deze gevallen begon.

Het Lazarus-effect droeg deze naam totdat een arts in Wales het in 1982 als zelfreanimatie beschreef. Deze man begon het te onderzoeken en ontdekte dat er 38 gedocumenteerde gevallen van dit voorval waren.

Wat in de meeste gevallen was gebeurd, was dat de patiënten ongeveer 7-8 minuten nadat de reanimatiepoging was gestopt, weer tot leven kwamen. Er waren echter ook andere gevallen waarin de ‘sterftijd’ meer dan een half uur was.

Wat is het Lazarus-effect?

Zoals we al zeiden, is het Lazarus-effect eigenlijk een medisch fenomeen dat zelfreanimatie wordt genoemd. Volgens de geneeskunde bestaat het uit de reactivering van de hersenen nadat enige tijd is verstreken sinds de poging tot cardiopulmonale reanimatie gestopt is.

Alle gevallen die over dit onderwerp zijn gemeld, hebben dit gemeen: alle patiënten hadden reanimatie ondergaan. Cardiopulmonale reanimatie bestaat uit het uitvoeren van hartmassage en het blazen van lucht in iemand’s longen die een hartstilstand heeft gehad.

De waarheid is dat wetenschappers nog steeds niet weten waarom dit effect optreedt. Een hypothese is dat het hart stopt met kloppen, omdat er te veel druk in de borstkas wordt opgebouwd. Het idee is dat, na het stoppen van de reanimatie, deze druk wegvalt en het hart opnieuw wordt geactiveerd.

Een andere hypothese heeft met de hoeveelheid kalium in het bloed te maken, die na de dood afneemt en het hart weer laat functioneren. De realiteit is dat de meeste mensen bij wie het Lazarus-effect optreedt kort daarna definitief overlijden of een hersenbeschadiging hebben.

Wat bedoelen ze met het Lazarus-teken?

Het laatste onderzoek naar dit onderwerp legt uit (Engelse link) dat het Lazarus-teken een motorische reactie van de spieren na hersendood is. Hersendood treedt op wanneer het centrale zenuwstelsel onomkeerbaar zijn functies verliest.

Bij hersendood heeft iemand geen reflexen en is er geen ademhaling. In een aantal gevallen zijn er echter mensen in deze toestand die spontane spiersamentrekkingen vertonen. Deze samentrekkingen noemen we het Lazarus-teken.

In de praktijk veroorzaakt het Lazarus-effect grote verwarring bij artsen en familieleden. De dood onder ogen zien is een gecompliceerde situatie en als dit gebeurt, dan is er een neiging om te denken dat er hoop is.

Wat we moeten onthouden is dat het Lazarus-effect zeer zeldzaam is. Zoals we eerder vermeldden, zijn de meeste mensen die het hebben meegemaakt bovendien kort daarna alsnog overleden.