Wat zijn neusamandelen en wat doen ze?

Neusamandelen maken deel uit van het immuunsysteem van het menselijk lichaam. Hoewel ze soms de oorzaak zijn van een chirurgische ingreep, is hun primaire functie om te voorkomen dat we ziek worden. In dit artikel leggen we uit wat neusamandelen precies zijn en wat hun doel is.

Neusamandelen maken deel uit van het menselijke immuunsysteem. Dit betekent dat hun functie is om het lichaam te beschermen tegen mogelijke micro-organismen of stoffen die van buitenaf willen binnendringen.

Dit weefsel bevindt zich achter de neus, in wat het dak van de luchtwegen zou zijn, voordat het via de nek naar de thorax afdaalt. Samen met de keelamandelen vormen ze een ring die het gebied van de mond- en neusholten scheidt van de keelholte zelf.

De belangrijkste functie van de amandelen is het filteren en vasthouden van potentieel schadelijke stoffen of exogene micro-organismen die kunnen proberen binnen te komen. Ze kunnen bacteriën, virussen of zelfs stof met ziekteverwekkers vasthouden.

Neusamandelen zijn het actiefst tijdens de kindertijd. Tot de leeftijd van vijf jaar wordt hun functie geregistreerd als duidelijk actief. Vanaf die leeftijd beginnen ze in omvang af te nemen om tijdens de adolescentie te verdwijnen. Dat komt omdat het menselijk lichaam tegen die tijd andere, efficiëntere manieren heeft om zichzelf te verdedigen.

Vergrote neusamandelen

Zoals we al eerder zeiden, zijn neusamandelen berucht vanwege de noodzaak om ze in bepaalde gevallen te opereren. De aandoening die de noodzaak van een operatie veroorzaakt, staat bekend als adenoïde hypertrofie, in de volksmond meestal vergrote neusamandelen genoemd.

Adenoïde hypertrofie is een toename van de grootte van het immuunweefsel dat zich daar bevindt. Deze vergroting veroorzaakt bij kinderen en volwassenen ongewenste symptomen en verhindert dat het weefsel de functie vervult waarvoor het bestaat.

Symptomen

De meestvoorkomende leeftijd waarop adenoïde hypertrofie optreedt, is tussen de drie en zes jaar oud. Kinderen die eraan lijden, hebben meestal enkele van de volgende symptomen:

• Mondademhaling: wanneer er een obstructie van de neusholte is, komt er lucht door de mond.
• Droge mond: doordat er steeds lucht door de mond komt, wordt de holte droog. Dit komt doordat de mond niet gemaakt is om zichzelf te bevochtigen bij een continue mondademhaling.
• Nasale klank van de stem: de obstructie genereert veranderingen in het klankbord die de stem zijn timbre geven. Daarom hebben kinderen met hypertrofie de neiging om een andere stem te hebben, met een karakteristieke toon.
• Snurken: Over het algemeen zijn dit kinderen die ‘s nachts snurken. Ze kunnen zelfs tijdens het wakker zijn zelfs met een intens geluid ademen, een soort van snurken overdag.
• Halitosis: mondademhaling die de mond uitdroogt, leidt vaak tot een slechte adem, zelfs bij goede hygiëne. Bepaalde bacteriën gedijen het beste in een droge omgeving.
• Herhaalde infecties: dit is misschien wel de meest voorkomende rode vlag voor adenoïde hypertrofie is wanneer een kind herhaalde oor-, neus- en keelinfecties heeft. Meer dan acht of negen aanvallen van faryngitis, otitis of sinusitis per jaar vereist onderzoek om hypertrofie uit te sluiten.

Wanneer worden vergrote neusamandelen geopereerd?

Normaal gesproken mogen de neusamandelen niet worden verwijderd. Het is een fysiologisch weefsel van de mens en het bestaat omdat het een functie heeft, vooral bij kinderen. In feite zijn niet alle professionals het eens over de voordelen van chirurgische therapie.

Over het algemeen, wanneer het verwijderen van de neusamandelen nodig is, vindt dit plaats samen met tonsillectomie – het verwijderen van de keelamandelen. Tot op de dag van vandaag zijn het nog steeds de meest voorkomende kinderoperaties. Kinderen hebben deze operatie nodig als:

• de ademhalingsmoeilijkheden constant aanwezig zijn en hun fysieke prestaties veranderen, zowel bij het sporten als bij dagelijkse activiteiten.
• tijdens de slaap ademhalingsmoeilijkheden optreden, die apneu veroorzaken – een tijdelijke onderbreking van de ademhaling.
• de infecties vaker voor komen in de kindertijd en andere complicaties veroorzaken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vertraagde groei, gehoorverlies of leerproblemen.

Vergrote neusamandelen bij volwassenen

Vanaf de leeftijd van vijf jaar en doorgaand tijdens de adolescentie, beginnen adenoïden aan een proces van atrofie. In de meeste gevallen krimpen ze geleidelijk en verdwijnen ze. Het lichaam heeft ze niet meer zo hard nodig als tijdens de kindertijd, dus het elimineert ze op natuurlijke wijze.

Hun verdwijning is geen groot verlies. Integendeel, atrofie geeft aan dat het lichaam in staat is geweest om te evolueren en andere verdedigingsmiddelen tegen externe factoren te ontwikkelen. De aanwezigheid van vergrote neusamandelen op volwassen leeftijd vormt echter een probleem.

Volwassenen met vergrote neusamandelen kunnen last hebben van obstructief slaapapneusyndroom. Dit bestaat uit nachtelijke periodes waarbij je tijdens de slaap een paar seconden niet kunt ademen. Dit is een gecompliceerde situatie die vaak gepaard gaat met een verhoogde bloeddruk en een verhoogd hartrisico.

Net zoals kinderen die een operatie nodig kunnen hebben, hebben volwassenen met deze ontsteking mogelijk ook chirurgische interventie nodig om hun luchtwegen te verbeteren en episodes van nachtelijke apneu te verminderen. Het lost het syndroom misschien niet volledig op, maar het helpt de kans op een hartproblemen te verkleinen.