Wat veroorzaakt oppervlakkige tromboflebitis?

Het doel van de behandeling van oppervlakkige tromboflebitis is om te voorkomen dat het zich tot diepe tromboflebitis ontwikkelt.

Geschreven en geverifieerd door de apotheker Fabiola Marín Aguilar.

Laatste update: 16 september, 2022

Langdurige inactiviteit als gevolg van een verwonding of een operatie kan tot de vorming van bloedstolsels leiden, die vervolgens de normale bloedstroom belemmeren. Deze situatie veroorzaakt dan diepe of oppervlakkige tromboflebitis en heeft een directe invloed op onze gezondheid en kwaliteit van leven.

Wat is tromboflebitis?

Als gevolg van een trombus wordt de bloedstroom geblokkeerd, waardoor ischemie ontstaat. Tromboflebitis is een ontstekingsproces dat het gevolg is van de vorming van een bloedstolsel of trombus in een ader die de bloedstroom belemmert.

In feite verschijnt het meestal op de benen of op de voeten. Afhankelijk van de aangetaste ader kan tromboflebitis dan een van de volgende twee typen zijn:

• Diep
• Oppervlakkig

Over het algemeen komt diepe tromboflebitis voor in het diepe veneuze systeem, dat spieren en weefsels van bloed voorziet en kan tot zeer ernstige complicaties, zoals een longembolie leiden.

Oppervlakkige tromboflebitis treft voornamelijk de grote vena saphena, de grote oppervlakkige ader in de dij en het been. Tot op heden werd oppervlakkige tromboflebitis als zelflimiterend en relatief goedaardig ervaren, maar we moeten opmerken dat het tot de ontwikkeling van diepe veneuze trombose en andere complicaties kan leiden.

Hoewel de incidentie van oppervlakkige trombose niet erg duidelijk is, wordt aangenomen dat deze hoger is dan die van diepe veneuze tromboflebitis, die ongeveer 1 op de 1.000 mensen treft.

Soorten oppervlakkige tromboflebitis

• Steriele oppervlakkige trombose. Dit is het type dat het vaakst voorkomt.
• Oppervlakkige traumatische tromboflebitis. Dit gebeurt na een verwonding aan de ledemaat en veroorzaakt normaal gesproken grote kneuzingen in het omliggende weefsel.
• Infectieuze tromboflebitis. De meeste zijn het gevolg van langdurige intraveneuze canulatie.
• Migrerende tromboflebitis. Dit is een terugkerende oppervlakkige tromboflebitis zonder identificeerbare oorzaak. Het kan met meer ernstige ziekten, zoals carcinoom van de alvleesklier worden geassocieerd.

Symptomen geassocieerd met oppervlakkige veneuze trombose

Nadat de trombus is gevormd, kan als gevolg van het scheuren van het bloedvat een oppervlakkig hematoom optreden. De diagnose is gebaseerd op het optreden van onder andere de volgende symptomen:

• Lokale pijn
• Erythema
• Jeuk
• Gevoeligheid
• Rood worden van de huid
• Verstrakken van aangrenzend weefsel

Wat veroorzaakt oppervlakkige tromboflebitis?

Oppervlakkige tromboflebitis deelt veel risicofactoren met andere trombotische aandoeningen. Van alle risicofactoren die met de ontwikkeling van oppervlakkige tromboflebitis verband houden, zijn de belangrijkste en klinisch identificeerbare spataderen (Engelse link). Oppervlakkige tromboflebitis wordt ook door andere factoren veroorzaakt zoals:

• Langdurige immobiliteit of inactiviteit
• Hypercoagulabiliteit
• Eerdere perioden van oppervlakkige tromboflebitis
• Lange reizen
• Chirurgische ingreep
• Zwangerschap
• Oestrogeenafhankelijke hormoontherapie
• Overgewicht of obesitas

Wat is de behandeling?

De huidige behandeling is gericht op het verlichten van pijn, ontstekingen en vooral het voorkomen van progressie naar diepe veneuze tromboflebitis. Het risico op progressie naar veneuze trombo-embolie is namelijk ongeveer 5%.

Patiënten met trombi boven de knie, dat wil zeggen nabij de sapheno-femorale overgang (Spaanse link), of stolsels groter dan 5 cm, worden bovendien als patiënten met een risico op trombo-embolische complicaties beschouwd.

De behandeling is gebaseerd op het gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen of naproxen, voor lokale pijnverlichting.

In ernstigere gevallen of in situaties waarin de patiënt risicofactoren heeft, gebruiken artsen anticoagulantia met een laag molecuulgewicht, zoals een aantal heparines. Artsen schrijven deze ook vaak voor na een operatie om stolselvorming te voorkomen.

Hoe kun je oppervlakkige tromboflebitis voorkomen?

Onthoud dus dat je risico op tromboflebitis bij langdurige inactiviteit toeneemt. Dit kan gebeuren door een lange reis, een chirurgische ingreep of als gevolg van een ziekte, zoals overgewicht. Om de vorming van een bloedstolsel te voorkomen, kun je onder andere:

• Gaan wandelen
• Je benen regelmatig bewegen
• Losse kleding dragen
• Veel vloeistoffen drinken

Momenteel is er meer medische kennis over oppervlakkige veneuze trombose, waardoor de methoden voor diagnose en behandeling van deze ziekte zijn veranderd. Tot tien jaar geleden beschouwden artsen het als een banale en gemakkelijk te diagnosticeren ziekte, maar er was toch geen duidelijke behandeling voor.

Artsen classificeren oppervlakkige veneuze trombose nu echter als een potentieel ernstige aandoening, omdat het tot diepe trombose kan leiden met mogelijk fatale gevolgen, zoals een longembolie.