Wat is het hormoon oxytocine ?

Oxytocine is bekend onder vele namen: het hormoon van zwangerschap, bevalling en orgasme. Maar bij welke processen is dit hormoon betrokken?

Geschreven en geverifieerd door de dokter Grecia Morillo.

Laatste update: 25 september, 2022

Wat is het hormoon oxytocine? 

Oxytocine staat bekend om het inleiden van de bevalling en de rol die het speelt bij borstvoeding. Het bestaat uit 9 aminozuren, waaronder:

• cysteïne
• tyrosine
• isoleucine
• glycine
• proline
• asparagine

Het bevindt zich in de achterste hypofyse en is zeer betrokken bij verschillende fysiologische processen.

De chemische samenstelling is vergelijkbaar met het hormoon vasopressine, dat zich in de voorkwab van de hypofyse bevindt en verschillende functies heeft.

Zoals met elke organische stof, heeft oxytocine verschillende receptoren. Deze worden voornamelijk gevonden in de:

• Baarmoeder
• Nieren
• Botten
• Hart
• Hersenen
• Ovarieel weefsel
• Borstklier

Oxytocine heeft vooral functionele kenmerken waardoor het het zwangerschapshormoon is geworden. Dit komt namelijk door de werking bij verschillende processen op een fysiologisch niveau.

Wat reguleert oxytocine?

Voortplanting

Allereerst heeft dit hormoon een duidelijke functie in het vrouwelijke voortplantingssysteem. Een daarvan is dat het zorgt voor het inleiden van de bevalling. Het verhoogt ook de snelheid ervan.

Normaal gesproken geeft het lichaam grote hoeveelheden oxytocine af naarmate de bevalling vordert. Bovendien zijn de niveaus nog hoger als er sprake is van tepelstimulatie van de vrouw die aan het bevallen is. Hoge oxytocineniveaus genereren contracties van de baarmoederspierwand (myometrium). Dit vergemakkelijkt de geboorte van de foetus.

Aan de andere kant werkt dit hormoon direct op het erectiele weefsel, in zowel het corpus cavernosum als het corpus spongiosum van het mannelijke voortplantingsstelsel. Dit hormoon wordt dus ook geassocieerd met ejaculatie via het ejaculatoire kanaal en de urinebuis.

Borstklier

Het hormoon oxytocine induceert ook contracties in de myo-epitheliale cellen van de borstklier. Zo is het dus betrokken bij de melkproductie via de klieren van Montgomery. Over het algemeen vergemakkelijkt dit het borstvoedingsproces tijdens stimulatie van de tepelhof door de pasgeboren.

Niersysteem

Urineretentie veroorzaakt door dit hormoon hangt nauw samen met moleculaire gebeurtenissen in de basolaterale kanalen van de nier.

Deze verminderde productie van urine met symptomatische hyponatriëmie wordt het vaakst gezien bij zwangere vrouwen bij tijdens de bevalling met oxytocine zijn ingeleid.

Bevalling

Van nature zijn oxytocine-receptoren in de baarmoeder tijdens de bevalling direct afhankelijk van de niveaus van dit hormoon in het lichaam. In de vroege stadia van de bevalling is de beste startdosering tussen 1 tot 6 mU/min. Daarna neemt het toe per 15 tot 60 minuten.

Vanaf dat moment zullen de receptoren een grotere hormonale binding hebben met oxytocine. Het verbetert dus de weeën om de bevalling te vergemakkelijken.

Moeder-kind relatie

Van nature begint de moeder-kindrelatie meteen na de geboorte. Geloof het of niet, maar zowel de natuurlijke als kunstmatige samenstelling van oxytocine zorgt hiervoor.

Over het algemeen versterkt het hormoon de moeder-kindrelatie. Een interessant feit is dat dezelfde stof ervoor zorgt dat vrouwen de pijn van een bevalling vergeten. Hierdoor zullen ze niet bang zijn om in de toekomst meer kinderen te krijgen.

Bijwerkingen van het hormoon

Zoals alle synthetische hormonen is oxytocine niet onschadelijk en kan het nadelige effecten veroorzaken tijdens de toediening. Denk bijvoorbeeld aan:

• Arteriële hypertensie
• Abrupte stemmingswisselingen
• Tachycardie bij moeder en foetus
• Abnormale postpartum krampen

De bijwerkingen die gepaard gaan met matige tot hoge oxytocine niveaus in het lichaam zijn bij opgemerkt bij patiënten die het toegediend kregen. Maar ondanks deze bijwerkingen vergemakkelijkt het wel de weeën tijdens de bevalling.