Waarom vinden we het moeilijk om oogcontact te houden bij het praten?

Moeite met het onderhouden van oogcontact kan het vermogen om een effectief gesprek te voeren belemmeren. Waarom? Leer hier het antwoord!

De meeste mensen vinden het moeilijk om oogcontact te houden als ze praten. Er zijn echter dingen die er in een gesprek meer toe doen dan woorden: gebaren, stiltes, houding, en, natuurlijk, de blik.

In feite is dit niet alleen in persoonlijke omgevingen van belang. Op professioneel niveau speelt oogcontact een belangrijke rol voor elke spreker. Hier is waarom je het niet moet negeren en de redenen waarom het moeilijk kan zijn.

Het belang van oogcontact bij het praten

Zoals we al zeiden, is oogcontact niet zomaar een simpele toevoeging tijdens een gesprek. Het is een essentieel onderdeel van de communicatie, want we gebruiken onze blik om contact te maken met een andere persoon.

In feite bepaalt onze blik de belangstelling die de ander al dan niet kan ervaren voor wat we zeggen. Het is een manier om haar dichterbij te brengen of juist afstand te nemen van de interactie. Als die ontbreekt, kan dat onzekerheid weerspiegelen en wordt het moeilijk om een verbinding tot stand te brengen.

Enkele redenen waarom het moeilijk is oogcontact te houden bij het praten

Moeite hebben oogcontact te houden bij het spreken kan door verschillende factoren verklaard worden. Hoewel een verlegen persoonlijkheid een van de meestvoorkomende redenen is, zijn er eigenlijk ook andere redenen. Laten we ze eens bekijken.

Intimidatie en verlegenheid

We kunnen bijvoorbeeld voor een trotse en onbeleefde persoon staan, wiens gebaren erg sterk zijn. Soms ontleen je daaraan het gevoel dat hij of zij onze gedachten kan lezen. Vandaar de moeilijkheid om dat oogcontact te hebben.

Evenzo is er het geval waarin het ongemak zijn oorsprong vindt in het aardig vinden van de gesprekspartner. Dit wekt een gevoel van verlegenheid of verlegenheid op dat ons verhindert onze blik vast te houden.

Het onderwerp van gesprek is niet erg interessant

Dat wil zeggen, terwijl we met de ander praten, hapert onze aandacht. Het is moeilijk om ons op het “hier en nu” te concentreren en we worden afgeleid door verschillende prikkels, zodat we het oogcontact verliezen.

Eigenwaarde speelt een rol

Sommige mensen hebben het gevoel dat ze in een minderwaardige positie verkeren ten opzichte van hun gesprekspartner. Daarom “ontwijken” ze zijn of haar blik.

Moeilijkheden door sociale angst

Sommigen ervaren intense afwijzing en aanhoudend ongemak bij sociale interacties. Als gevolg daarvan heeft een van de vaardigheden die aangetast worden te maken met het vasthouden van je blik bij het spreken.

We willen expliciet zijn met een boodschap van afwijzing

Of dit nu is omdat we boos zijn of omdat we de ander willen ergeren, vaak wordt iemands blik niet volgehouden met het doel die situatie te bewijzen. In deze zin zien we hoe de blik zijn louter zintuiglijk karakter overstijgt om met een groter doel begiftigd te worden.

Oogcontact is een complex proces

Tenslotte blijkt uit sommige studies (Engelse link) dat oogcontact moeilijk vol te houden is omdat dit natuurlijke proces een zekere mate van complexiteit heeft. Een gesprek voeren tijdens het staren “dwingt” ons om een paar seconden weg te kijken als een manier om onze cognitieve hulpbronnen te sparen.

In een experiment zat een groep mensen voor een beeldscherm met een gezicht dat hen aankeek. De instructie was dat ze oogcontact moesten houden terwijl ze een verbale test oplosten. Aanvankelijk keek het gezicht op het scherm de deelnemer aan, maar keek ook wel eens weg.

In de resultaten werden de prestaties niet beïnvloed. De uitdaging werd daarna echter ingewikkelder gemaakt, met een verbale test van grotere moeilijkheidsgraad. In dit geval werden de prestaties wel gestoord.

Als onderdeel van de conclusie van het experiment (Engelse link) werd opgemerkt dat mensen “een beetje lucht” nodig hebben voor hun geest. Daarom kijken ze weg van een gesprek.

Het is alsof de twee handelingen – redeneren en kijken – met elkaar in strijd zijn. In die zin kunnen we ook zeggen dat individuen wegkijken om na te denken over de inhoud van wat er gezegd wordt.

Culturele factoren beïnvloeden ook oogcontact

Oogcontact heeft ook te maken met sociale en communicatieve vaardigheden. In feite zijn we in staat om urenlang een toespraak te repeteren, maar we vergeten vaak hoe we met onze lichaamstaal en oogcontact moeten omgaan.

We moeten ons er echter van bewust zijn dat oogcontact een bepalende factor is bij het maken van een andere lezing van wat we beluisteren. We kunnen ons bijvoorbeeld inleven in de ander, beseffen of hij of zij zich ongemakkelijk voelt. Ook kunnen we zien of hij of zij ons begrijpt, en of we te hard praten, naast andere dingen.

Het is echter heel belangrijk rekening te houden met de cultuur en de samenleving waarin we met elkaar omgaan. Er zijn nog steeds plaatsen waar iemand recht in de ogen kijken – bijvoorbeeld een gezagsdrager – een teken van slechte manieren is.

Tegelijk zijn er gevallen waarin de maatschappij in het algemeen erg onderdanig is, zodat wie in een minderwaardige positie verkeert afstand moet houden van zijn meerdere. Een van de manieren om dat te doen is via de blik.

Kortom, bij oogcontact komt veel meer kijken dan het stel oogzenuwen. Mensen zijn in staat oogcontact op verschillende manieren te gebruiken. Met andere woorden, we communiceren er altijd iets mee.