6 tips voor assertieve communicatie

Ontdek hoe jij jouw assertieve communicatie in verschillende situaties kunt verbeteren en je vaardigheden kunt versterken om jezelf op een respectabele – en respectvolle – manier uit te drukken.

Assertieve communicatie is een fundamenteel element in ieders dagelijkse interacties. Hierdoor is het mogelijk om onze ideeën, meningen en gevoelens op een duidelijke, respectvolle en eerlijke manier uit te drukken. Tegelijkertijd helpt het ons om de rechten en meningen van anderen te erkennen en te respecteren.

Assertieve communicatie toepassen heeft een relevante impact op zowel onze persoonlijke als professionele relaties. Het maakt open en effectieve communicatie mogelijk en voorkomt misverstanden, onnodige conflicten en wrok. Dus, hoe kun je deze communicatiestijl verbeteren? Hier volgen enkele tips.

Hoe kan ik mijn assertieve communicatie verbeteren? Praktische tips

Volgens de Mayo Clinic (Engelse link) is assertiviteit een fundamentele communicatievaardigheid. Het is gebaseerd op wederzijds respect, wat gezondere interpersoonlijke relaties bevordert. Gelukkig is dit een vorm van communicatie die geleerd en verbeterd kan worden. Laten we eens kijken hoe.

1. Ken jezelf en identificeer je behoeften en verlangens

Een van de eerste stappen om je assertieve communicatie te verbeteren is het ontwikkelen van een groter zelfbewustzijn van je emoties en gedachten. Dit houdt in dat je je bewust bent van hoe je je voelt in verschillende situaties en dat je je eigen emotionele reacties kunt identificeren en begrijpen.

Neem even de tijd om na te denken over je emoties en stel jezelf de volgende vragen:

• “Hoe voel ik me op dit moment?”
• “Welke gedachten gaan er door mijn hoofd?”

Besteed aandacht aan je emotionele reacties, of het nu boosheid, verdriet, frustratie of blijdschap is. Als je dit herkent, kun je effectiever communiceren en impulsieve of ongepaste reacties vermijden.

Daarnaast is het in je eigen belang om je eigen behoeften en verlangens in verschillende communicatiesituaties te identificeren. Dit houdt in dat je begrijpt wat je echt wilt uitdrukken, wat je doelen zijn en wat je hoopt te bereiken door assertief te communiceren.

2. Stel grenzen en zeg “nee” als dat nodig is

Een fundamenteel onderdeel van assertieve communicatie is je bewust zijn van je eigen grenzen en je rechten. Erken dat je het recht hebt om persoonlijke grenzen te stellen en je behoeften kenbaar te maken zonder je schuldig te voelen.

Daarom is “nee” zeggen op een respectvolle en stevige manier essentieel om je grenzen te bewaren en goed voor jezelf te zorgen. In de publicatie van de Mayo Clinic (Engelse link) leggen ze uit dat “nee” in feite een complete zin is.

Je hoeft dus niet te aarzelen om het te zeggen en je hoeft jezelf ook niet uit te leggen. Maar als je denkt dat uitleg nodig is, communiceer het dan, maar eenvoudig en direct.

3. Bedenk vooraf scenario’s en oefen wat je assertief zou zeggen

Het mentaal oefenen van verschillende scenario’s waarin je assertief spreekt is een uitstekende manier om je communicatievaardigheden te versterken. In een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Annales Universitatis Apulensis Serie s Oeconomica (Engelse link) een aantal richtlijnen die je hierbij in gedachten moet houden:

• Houd je focus op het onderwerp en maak het niet onnodig ingewikkeld.
• Blijf altijd kalm. Als je je emoties onder controle hebt, kun je op een redelijke manier reageren.
• Wees beleefd maar vastberaden in de omgang met de ander. Wederzijds respect is essentieel in alle assertieve communicatie.
• Maak oogcontact dat niet intimiderend is. Wissel hiervoor je blik af tussen zijn of haar linkeroog, rechteroog en andere delen van het gezicht.
• Houd je toon vriendelijk en kalm.
• Onthoud dat als je niets verkeerd hebt gedaan, je je niet hoeft te verontschuldigen.

4. Leer je lichaamstaal te gebruiken

De informatie van de Mayo Clinic over dit onderwerp legt uit dat communicatie verder gaat dan woorden. Daarom is het nodig om zelfverzekerd te handelen. Dit wordt weerspiegeld in je lichaamstaal. Enkele suggesties om dit te doen zijn als volgt:

• Houd een rechte houding aan, maar leun een beetje naar voren om interesse en openheid te tonen.
• Let op je gezichtsuitdrukking. Houd een neutrale of positieve uitdrukking die je bereidheid tot constructieve interactie weerspiegelt.
• Kruis je armen of benen niet, want dit kan een barrière of defensiviteit uitstralen.
• Besteed tijd aan oefenen voor de spiegel of met een vertrouwde vriend.

Het belangrijkste is dat je erin slaagt om congruentie te behouden tussen je verbale en non-verbale boodschappen om coherente communicatie te creëren.

5. Schrijf op wat je wilt zeggen

Opschrijven wat je wilt uitdrukken is een waardevol hulpmiddel om ervoor te zorgen dat je je gevoelens effectief overbrengt. Neem de tijd om na te denken over wat je wilt communiceren en zet het dan op papier of op een scherm.

Deze oefening geeft je de mogelijkheid om je gedachten te ordenen, de juiste woorden te kiezen en je boodschap op een coherente en duidelijke manier te structureren.

6. Praat over de feiten

Het Center for Clinical Interventions (Engelse link) legt uit dat het bij assertieve communicatie cruciaal is om je te richten op concrete, verifieerbare feiten in plaats van aannames te doen of subjectieve oordelen te vellen.

Dit houdt in dat je specifieke situaties, gedragingen of gebeurtenissen objectief beschrijft, zonder persoonlijke beoordelingen of vooringenomen interpretaties toe te voegen.

Voorbeelden van assertieve communicatie

In het dagelijks leven zijn er verschillende situaties waarin je je, door toedoen van iemand anders, gefrustreerd, ongehoord of op wat voor manier dan ook aangetast kunt voelen. Of het nu in de werk- of persoonlijke omgeving is, je moet weten hoe je op een assertieve manier op deze situaties kunt reageren .

Hieronder geven we je enkele voorbeelden van alledaagse situaties waarin het nodig is om assertieve communicatie toe te passen.

Ze onderbreken je interventies en laten je je ideeën niet uiten op het werk

Dit kan voor velen een veel voorkomende situatie zijn. Om assertieve communicatie toe te passen, kun je dus iets zeggen als:

“Ik wil graag de kans krijgen om mijn ideeën te delen zonder onderbrekingen om bij te dragen aan de discussie. Kunnen we afspreken dat we om de beurt spreken of op een andere manier om ervoor te zorgen dat we allemaal de kans krijgen om onszelf te uiten zonder onderbrekingen?”

Een vriend heeft op het laatste moment voor de derde keer afgezegd

Als dit je overkomt, kun je op de volgende manier communiceren hoe je je hierover voelt:

“Het is me opgevallen dat je de laatste drie keer onze plannen op korte termijn hebt afgezegd. Ik begrijp dat onvoorziene omstandigheden zich kunnen voordoen, maar ik zou graag willen dat we een manier vinden om onszelf beter te organiseren, rekening houdend met onze verplichtingen, zodat we kunnen voorkomen dat we op het laatste moment afzeggen.

Je huisgenoot wast de vuile vaat niet af en dat maakt het voor jou moeilijk om de keuken te gebruiken

Om hem of haar te laten weten wat hij of zij verkeerd doet, zou je het als volgt kunnen communiceren:

“Ik heb gemerkt dat de vuile vaat zich opstapelt in de gootsteen en niet regelmatig wordt afgewassen. Is er een manier waarop we een systeem kunnen afspreken waarbij we elk verantwoordelijk zijn voor het gebruikte kookgerei, zodat het na gebruik wordt afgewassen? Op die manier kunnen we de keuken schoon houden.”

Het draait allemaal om oefening

Door oefening kun je zelfvertrouwen opbouwen, je actieve luistervaardigheden verbeteren en je aanpassen aan verschillende situaties en persoonlijkheden. Als je ernaar streeft om assertiever te zijn in je dagelijkse interacties, zul je zien dat relaties sterker worden, misverstanden afnemen en samenwerkingsoplossingen vaker voorkomen.