Tijdens de zwangerschap antibiotica gebruiken

Het is riskant om tijdens de zwangerschap zonder medisch toezicht antibiotica te gebruiken. Dit komt omdat artsen weten welke medicijnen wel en niet veilig zijn voor zwangere vrouwen, omdat er constant onderzoek naar dit onderwerp gedaan wordt.

Het gebruik van antibiotica tijdens de zwangerschap komt vrij vaak voor. Dit komt omdat er verschillende aandoeningen zijn waarbij een zwangere vrouw een antimicrobiële behandeling nodig heeft en er geen andere manier is om ze te genezen.

Een arts zou bijvoorbeeld een antibioticum moeten voorschrijven aan een zwangere vrouw met een urineweginfectie (bekend als asymptomatische bacteriurie in zijn mildste vorm).

Het punt is echter dat het gebruik van antibiotica tijdens de zwangerschap je baby kan schaden als je niet de juiste kiest. Zoals je weet zijn er altijd bijwerkingen waar je rekening mee moet houden als het om medicijnen gaat. Ze kunnen zelfs zowel een zwangere vrouw als haar foetus beïnvloeden.

Zoals met alles, zijn er mensen die denken dat zwangere vrouwen helemaal geen medicijnen mogen nemen, maar dit is slechts een mythe. De wetenschap heeft al bewezen dat het veilig is om een aantal medicijnen te gebruiken, waaronder sommige antibiotica.

Volledige onthouding tijdens de zwangerschap is echter op bepaalde medicijnen van toepassing. Er kunnen tijdens de zwangerschap bijvoorbeeld bepaalde antimicrobiële stoffen niet worden voorgeschreven of zonder recept worden gebruikt. Dit komt omdat de resultaten dodelijk kunnen zijn.

Hoe antibiotica de zwangerschap beïnvloedt

De impact van dit medicijn op je lichaam is bij zwangere en niet-zwangere mensen vrijwel hetzelfde. Bijna alle antibiotica verlaten je lichaam als je plast. Het volume van de nierstroom en de productie van urine zijn bij zwangere vrouwen verhoogd. Dit elimineert de medicijnen sneller en daarom is hun concentratie in het bloed lager.

Hoewel het sneller het lichaam uitgaat, hebben onderzoekers het vermogen van een antibioticum onderzocht om de placenta binnen te gaan en zo de foetus te bereiken.

Als het medicijn de placenta binnengaat, dan wil de wetenschapper dus weten of het wel of niet teratogeen is. Een teratogeen medicijn is een medicijn dat tot aangeboren misvormingen (Spaanse link) of miskramen kan leiden.

Het grootste teratogene effect van een antibioticum kan in de eerste drie maanden van de zwangerschap optreden. Deze medicijnen hebben niet langer invloed op de vorming van de organen, maar wel op hun functies. Het kan zelfs schadelijk voor een baby zijn, zelfs als hun organen al volledig zijn gevormd.

Daarnaast kan het gebruik van antibiotica tijdens de zwangerschap ook de placenta beïnvloeden. Dit komt, omdat de antibiotica die de placenta-functie veranderen, ook de groei van de foetus beperken. Ze kunnen dus tot een laag geboortegewicht leiden.

Veilige antibiotica

Het gebruik van antibiotica tijdens de zwangerschap is gevaarlijk als je de indicaties en wetenschappelijke kennis hierover niet respecteert. Iedereen die het juiste protocol volgt, kan ze echter veilig gebruiken.

Penicilline en zijn antibioticafamilie zijn het veiligst voor een zwangere vrouw en haar foetus. We weten dit omdat er in geen enkel onderzoek een verband tussen deze geneesmiddelen en teratogenese is gevonden (Spaanse link). Dit is zelfs bij langdurig gebruik het geval.

Dezelfde redenering is van toepassing op de cefalosporinefamilie, ook gerelateerd aan penicilline. Ze zijn veilig te gebruiken. Ze zijn ook erg handig voor het behandelen van urineweginfecties.

Een ander antibioticum dat vanwege de veiligheid vaak voor urineweginfecties bij zwangere vrouwen wordt gebruikt is nitrofurantoïne. Dit antimicrobiële middel is vooral nuttig voor zwangere vrouwen die allergisch voor penicilline zijn.

Het is dus een goede optie. Er is gunstig bewijs voor azithromycine in onderzoeken bij zwangere dieren. Dit is waarom ze tot categorie B-geneesmiddelen voor zwangerschap behoren. Deze medicijnen worden als veilig beschouwd om tijdens de zwangerschap te gebruiken.

Dit komt voornamelijk door de resultaten van onderzoek bij dieren en observaties tijdens hun gebruik in de klinische praktijk, die vrij vaak voorkomt. Zoals je kunt zien, bevestigt al deze ervaring dat ze geen geboorteafwijkingen veroorzaken.

Antibiotica die tijdens de zwangerschap niet veilig zijn

Alle medicijnen die tijdens de zwangerschap worden ingenomen, moeten door een arts worden voorgeschreven. Onder de antibiotica die gevaarlijk zijn en daarom niet tijdens de zwangerschap worden aanbevolen, hebben we:

• Aminoglycosiden. Er is een verband tussen hun consumptie en schade aan de nieren van een foetus en aangeboren doofheid.
• Tetracyclinen. Deze beïnvloeden de groei van botten en kraakbeen in een embryo en ook hun tandstructuur.
• Fluorchinolonen. Ze kunnen kraakbeen veranderen, althans volgens klinische ervaring.

Men moet ook rekening houden met de nefrotoxiciteit van deze antibiotica bij een moeder, niet alleen met de risico’s voor haar foetus. Er kan een nadelig effect zijn op de nierfunctie van de zwangere vrouw, vooral in combinatie met andere soorten antibiotica.

Net als bij geneesmiddelen van categorie B, moeten we hier categorie X vermelden. Deze classificatie, vermeld in bijsluiters, is zeer informatief. Zwangere vrouwen moeten antibiotica van categorie X vermijden.

Dit komt omdat onderzoek bij dieren en mensen, evenals klinische ervaring, erop wijst dat ze teratogeen zijn. Gebruik dus geen medicijnen in klasse X als je zwanger bent. Zelfmedicatie is altijd een slecht idee.

Raadpleeg dus een arts die je iets kan voorschrijven en je tijdens de zwangerschap bij het juiste gebruik van antibiotica kan begeleiden. Op deze manier bescherm je zowel jouw gezondheid als die van je zich ontwikkelende baby.