Kan coeliakie onvruchtbaarheid veroorzaken?
Coeliakie is een veelvoorkomende aandoening bij de algemene bevolking die zonder een goed dieet vaak tot meerdere complicaties in verschillende organen leidt. En wat velen niet weten, is het feit dat coeliakie onvruchtbaarheid kan veroorzaken.
Dit komt door meerdere factoren, vooral de effecten van intestinale malabsorptie, placenta-insufficiëntie en hormonale stoornissen. Hoewel het meestal bij vrouwen voorkomt, kunnen mannen er ook last van hebben.
Als je wat meer over het onderwerp wilt weten, dan vind je hieronder nuttige informatie waarin de belangrijkste redenen worden uitgelegd waarom deze twee aandoeningen gewoonlijk samen voorkomen. Lees dus verder!
Wanneer veroorzaakt coeliakie onvruchtbaarheid?
Coeliakie veroorzaakt alleen onvruchtbaarheid wanneer mensen met deze ziekte langdurig gluten consumeren. Dit kan verschillende redenen hebben, zoals de volgende:
- Een verlangen om voedingsaanbevelingen niet te volgen of een onvermogen om ze te respecteren.
- Onwetendheid over de diagnose omdat de symptomen mild en sporadisch zijn.
Om deze reden is het onwaarschijnlijk dat een vrouw die de ziekte gedurende een langere periode voldoende onder controle heeft, aan onvruchtbaarheid lijdt. Als de patiënt ondanks strikte controle deze aandoening heeft, dan kan de arts kunstmatige voortplantingstechnieken voorstellen, zoals we hieronder zullen bespreken.
Waarom komt coeliakie voor?
Dit is een auto-immuunziekte waarbij ontstekingsreacties als gevolg van blootstelling aan gluten op het niveau van het spijsverteringskanaal optreden. Deze stof komt in grote hoeveelheden in voedingsmiddelen zoals meel en tarwe voor.
Door de grote commerciële exploitatie van deze producten kan het, vanuit sociaal en economisch oogpunt, moeilijk zijn voor patiënten om een glutenvrij dieet te volgen. De symptomen die kunnen optreden zijn onder andere de volgende:
- Diarree
- Gezwollen buik
- Gewichtsverlies
- Gevarieerde gastro-intestinale manifestaties
Er is wetenschappelijk bewijs (Engelse link) dat coeliakie bij meerdere gelegenheden met onvruchtbaarheid in verband brengt, vooral bij vrouwen. We zullen hieronder de veranderingen in het organisme benoemen die dit fenomeen verklaren.
Coeliakie en onvruchtbaarheid: gerelateerde factoren
Ontstekingsreacties veroorzaken niet alleen lokale effecten in het spijsverteringskanaal, maar kunnen ook verschillende systemen veranderen. Coeliakie kan dus onvruchtbaarheid veroorzaken.
Intestinale malabsorptie
Een van de meest directe gevolgen van blootstelling aan gluten bij deze patiënten is schade aan het slijmvlies van de darm. Dit kan het vermogen van dit orgaan om micro- en macronutriënten te absorberen aanzienlijk in gevaar brengen. De tekenen en symptomen die door dit probleem worden veroorzaakt, staan als intestinaal malabsorptiesyndroom bekend.
Helaas zijn een aantal essentiële micronutriënten voor het lichaam, zoals ijzer en vitamine B12, onmisbaar voor het embryo om zich in de wanden van het baarmoederslijmvlies te implanteren en zich beetje bij beetje te ontwikkelen. Dit verklaart gedeeltelijk de oorsprong van onvruchtbaarheid.
Placenta insufficiëntie
De placenta is een zeer belangrijk orgaan dat de doorgang van voedingsstoffen van de moeder naar het embryo of de foetus mogelijk maakt. Aangezien het immuunsysteem alle organen omvat, kunnen de antilichamen die tegen gluten worden geproduceerd, dit weefsel soms beschadigen en placenta-insufficiëntie veroorzaken (Engelse link).
Dit betekent dat de placenta zijn functies niet naar behoren vervult. Het meest directe gevolg is dat het embryo zich niet goed kan ontwikkelen, met een miskraam tot gevolg. Zo’n gebeurtenis kan meerdere keren voorkomen en het is moeilijk om een diagnose te stellen als de moeder geen andere duidelijke symptomen van coeliakie heeft.
Hormonale problemen
Dit aspect helpt bij het verklaren van mannelijke onvruchtbaarheid. Hetzelfde gebrek aan micronutriënten kan aanzienlijke hormonale onevenwichtigheden veroorzaken, vooral wanneer ze testosteron beïnvloeden. Testosteron is het mannelijke geslachtshormoon en speelt een belangrijke rol bij de spermatogenese.
Dit proces is bedoeld om spermatozoa te vormen, de mannelijke geslachtscellen die samen met de vrouwelijke eicellen bevruchting uitvoeren. Chronische uitputting van testosteron kan de spermatogenese negatief beïnvloeden.
Wat zijn de behandelingsopties?
Beheersing van de onderliggende ziekte is essentieel om onvruchtbaarheid te voorkomen of dit nu het gevolg is van problemen met de implantatie van het embryo of herhaalde miskramen. Deze controle bestaat uit een strikt glutenvrij dieet. Gelukkig zijn veel van deze producten tegenwoordig in supermarkten te vinden.
Hoewel dit voldoende zou moeten zijn, is onvruchtbaarheid niet altijd omkeerbaar of te voorkomen. Een geldige optie voor deze patiënten is geassisteerde voortplanting in al zijn modaliteiten. De bekendste zijn de volgende:
- Kunstmatige inseminatie
- In vitro fertilisatie
- Intracytoplasmatische sperma-injectie
In een aantal landen maken deze behandelingen deel uit van het volksgezondheidssysteem, hoewel deze behandelingen op veel plaatsen alleen via privéklinieken toegankelijk zijn.
Kan coeliakie onvruchtbaarheid veroorzaken? Een passend dieet is vaak de oplossing
Een patiënt met coeliakie kan normaal leven zolang ze de voedingsaanbevelingen volgen die hun worden gegeven. Dit gaat verder dan spijsverteringsproblemen, aangezien langdurige blootstelling aan gluten ook aandoeningen van het zenuwstelsel, het cardiovasculaire systeem en natuurlijk onvruchtbaarheid kan veroorzaken.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Ivarsson A. The Swedish epidemic of coeliac disease explored using an epidemiological approach –some lessons to be learnt. Best Pract Res Clin Gastroenterol 2005;19:425-40.
- Martos I, et al. Influencia de la enfermedad celíaca en los trastornos de la fertilidad y del embarazo. Paraninfo Digital 2018;XII(28):e105.
- Polanco I, et al. Enfermedad celíaca. Protocolos diagnóstico-terapéuticos de Gastroenterología, Hepatología y Nutrición Pediátrica SEGHNP-AEP.
- Sheiner E, Peleg R, Levy A. Pregnancy outcome of patients with known celiac disease. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2007;129(1):41-45.
- Zugna D, Richiardi L, Akre O, Stephansson O, Ludvigsson JF. A nationwide population based study to determine whether coeliac disease is associated with infertility. Gut. 2010:59(11):1471-1475.