Hoe antibiotica bij urineweginfecties werken

Antibiotica worden gebruikt om urineweginfecties te behandelen, omdat de veroorzakers meestal bacteriën zijn. In dit artikel vertellen we je over de verschillende therapeutische mogelijkheden.

Het is gebruikelijk dat artsen antibiotica voorschrijven voor urineweginfecties, omdat antibiotica deze kunnen genezen. Na een medisch consult en een diagnose die bacteriële kolonisatie bevestigt, schrijft de professional antibiotica voor die de patiënt gedurende enkele dagen moet innemen. Meestal is dat protocol correct en werkt het.

In feite zijn urineweginfecties een van de meestvoorkomende aandoeningen in de algemene poliklinische praktijk over de hele wereld. Dat gezegd hebbende, zijn antibiotica historisch gezien de meest effectieve manier om deze aandoening onder controle te houden en complicaties te voorkomen.

Infectie van de urinewegen

Deze aandoening komt veel voor, vooral bij vrouwen. Geschat wordt (Spaanse link) dat 20% van de vrouwelijke bevolking minstens één keer in haar leven aan een urineweginfectie zal lijden waarvoor antibiotica nodig is.

Hoewel het bij mannen minder vaak voorkomt, is chronische prostatitis een complicatie die het gevolg is van het niet behandelen ervan. Veel mannen beginnen met plasklachten waar ze niet veel aandacht aan besteden. Als gevolg hiervan migreren de koloniserende bacteriën naar de prostaat en vestigen zich daar, wat een ernstige ontsteking veroorzaakt.

Over het algemeen tonen statistieken aan (Engelse link) dat lagere urineweginfecties de meest voorkomende zijn. Een lagere urineweginfectie komt voor in de blaas en plasbuis, terwijl een bovenste in de nieren en urineleiders zit.

Ouderdom lijkt een risicofactor te zijn. Postmenopauzale vrouwen en oudere mannen die in verpleeghuizen worden opgenomen, lopen een grote kans om besmet te raken.

Hoe antibiotica bij urineweginfecties werken

Hoewel urineweginfecties bij mannen minder vaak voorkomen, kunnen ze de oorzaak van chronische prostatitis zijn. Zoals we hierboven vermeldden, zijn bacteriën de micro-organismen die het meest met urineweginfecties verband houden.

Ze veroorzaken meer gevallen dan virussen en schimmels. Van de bacteriën veroorzaakt Escherichia coli tot 80% van de blaasontstekingen en urethritis (Engelse link).

Deze bacterie leeft regelmatig in het spijsverteringsstelsel, vooral in het laatste darmgedeelte. Iemand geeft het dus aan zichzelf.  Bij vrouwen wordt het met hun kortere plasbuis geassocieerd en hoe dicht hun urinewegen en spijsverteringsstelsel bij elkaar in de buurt zitten.

Dit bevordert de doorgang van Escherichia coli tussen de anus en de urethrale opening, waar het naar boven gaat om te koloniseren. Andere micro-organismen kunnen in mindere mate urineweginfecties veroorzaken, waaronder we het volgende kunnen noemen:

• Proteus mirabilis
• Klebsiella pneumoniae
• Enterococcus faecalis

Al deze bacteriën zijn gevoelig voor een bepaald type antibioticum. Er kan daarom een antibiogram nodig zijn voordat de behandeling wordt gestart. Deze test meet de gevoeligheid van pathogenen voor medicijnen om de juiste voor te schrijven die het micro-organisme kan doden.

De meestvoorkomende antibiotica voor urineweginfecties

Zodra de medische professional de veroorzaker heeft geïdentificeerd en het antibiogram het meest geschikte antibioticum voor die urineweginfectie heeft bepaald, begint het behandelingsprotocol. Geen enkel medicijn is ideaal. In plaats daarvan moet het recept aan elk specifiek geval worden aangepast.

In die zin is het belangrijk om rekening te houden met de leeftijd van de patiënt, mogelijke ziekten, allergieën en het type aandoening dat in het nierstelsel wordt veroorzaakt. Wat zijn de meest gebruikte antibiotica? Hieronder leggen we dit in detail uit.

Penicillines en derivaten

Aangezien het een van de oudste groepen in de strijd tegen bacteriën is, zijn penicillines geëvolueerd (Engelse link). Amoxicilline en ampicilline behoren tot deze familie en zijn tegen veel verschillende micro-organismen effectief. Daarnaast zijn er cefalosporines, zoals:

• Cephalexine
• Cefalotine
• Ceftriaxon

De meeste Escherichia coli en Proteus zijn voor deze antibiotica gevoelig. Ze zijn een geweldige optie voor zwangere vrouwen, omdat studies geen effecten op de foetus hebben geregistreerd. Ze zijn dus behoorlijk veilig tijdens de zwangerschap.

Aminoglycosiden

Deze familie, wiens vertegenwoordiger gentamicine is, kan gramnegatieve bacteriën bestrijden. Dit betekent dat ze de bacteriegroei niet stoppen, maar gramnegatieve micro-organismen doden. Om deze reden schrijven artsen ze voor bij enterokokken.

Ze hebben echter veel nadelige effecten (Engelse link) die het gebruik ervan beperken. Ze mogen niet worden voorgeschreven aan zwangere vrouwen en baby’s die hun weefsels nog aan het ontwikkelen zijn vanwege de mogelijkheid om de cellulaire vormingsprocessen te verstoren.

Fluorchinolon

Met het verstrijken van de tijd en de ontdekking van nieuwe medicijnen, wonnen een aantal nieuwe medicijnen terrein en werden ze de antibiotica bij uitstek tegen urineweginfecties. Dit is het geval bij fluorchinolon, die amoxicilline en penicilline verdrongen.

Hoewel dit niet altijd op wetenschappelijk bewijs is gebaseerd (Engelse link), is het mogelijk opgetreden vanwege het gebruiksgemak van deze medicijnen, omdat ze minder doses nodig hebben voor minder dagen. Enkele van de leden van deze familie zijn bijvoorbeeld:

• Norfloxacine
• Ciprofloxacine (Engelse link)
• Pefloxacine
• Gatifloxacine

De eerste twee zijn vanwege hun bacteriedodende werking het meest aangewezen voor deze aandoening. Een voordeel van deze groep is dat fluorchinolon sterk geconcentreerd zijn in de weefsels waar ze moeten aanvallen.

Bij mannen bijvoorbeeld maakt hun vermogen om de prostaat binnen te dringen hen de eerstelijnsbehandeling om te voorkomen dat de aandoening chronisch wordt (Engelse link).  Norfloxacine wordt in hoge concentraties in de urine aangetroffen nadat het is ingenomen.

Co-trimoxazol

Deze medicijncombinatie wordt op zichzelf als een antibioticum beschouwd. Het kan echter niet altijd worden gebruikt, omdat het actievermogen beperkt is tot de bacteriën die het vaakst bij urineweginfecties worden gedetecteerd. Als het antibiogram het toelaat, is het echter geen slechte optie.

Dit medicijn heeft een goed effect op de prostaat, daarom is het na norfloxacine de tweede keuze voor mannen (Spaanse link). De lage bijwerkingen geeft het ook een veiligheidsprofiel dat voor bijna elke leeftijd en conditie geschikt is.

Veilig gebruik van antibiotica bij urineweginfecties

De keuze van een arts tussen het ene of het andere type antibioticum varieert afhankelijk van het micro-organisme dat de infectie veroorzaakt en de ernst ervan.

Ongeacht het type infectie is veilig gebruik van antibiotica essentieel. Wanneer ze klakkeloos zonder voorschrift worden ingenomen, dan worden bacteriestammen resistent en wordt hun behandeling steeds moeilijker.

Het is daarom essentieel om een arts te raadplegen en een antibiogram te krijgen als de urgentie van de zaak dit toelaat. De keuze van het antibioticum is dus gebaseerd op bewijs van de doeltreffendheid ervan bij het doden van bacteriën en het verminderen van het verschijnen van resistente stammen.