Epinefrine: wanneer en hoe het toe te dienen

Epinefrine, of adrenaline, is een medicijn dat op verschillende manieren wordt toegediend, afhankelijk van de symptomen en de situatie van de patiënt. Epinefrine is vooral nuttig voor de behandeling van een hartstilstand en anafylactische reacties.

Epinefrine, beter bekend als adrenaline, is een hormoon en neurotransmitter die men gebruikt in noodsituaties wanneer de patiënt lijdt aan een hartstilstand. Dit medicijn wordt van oudsher gebruikt om bronchospasmen en hypoglykemie te behandelen. Tegenwoordig bestaan er echter andere, meer specifieke medicijnen om deze aandoeningen te behandelen.

Adrenaline is een stof die de hartslag verhoogt, de bloedvaten vernauwt, de luchtwegen verwijdt en in noodgevallen deelneemt aan de vecht- of vluchtreactie van het zenuwstelsel. Om nog wat technischer te worden, adrenaline is een catecholamine. Het is een monoamine gesynthetiseerd in de bijnieren. De voorlopers van deze stof zijn fenylalanine en tyrosine.

Hoe wordt epinefrine toegediend?

Epinefrine wordt bereid als onderdeel van een injecteerbare oplossing. Ook kunnen verschillende soorten injecties dit medicijn toedienen, indien nodig:

• Intramusculair (IM)
• Subcutaan
• Intraveneus (IV)
• Intracardiaal: alleen in gevallen van extreme ernst en als de intraveneuze injectie niet uitvoerbaar is

De laatste twee genoemde soorten injecties moeten in het ziekenhuis worden toegediend, terwijl het hart in de gaten wordt gehouden via de monitor. Daarnaast moet de epinefrine-oplossing vóór injectie worden verdund met een van de volgende stoffen:

• 0,9% natriumchloride-oplossing
• 5% glucose
• 5% glucose in 0,9% natriumchloride-oplossing

Om te voorkomen dat het medicijn inactief wordt door licht of oxidatie, is het het beste om de injectie direct na verdunning te gebruiken. Wat de dosering  en de wijze van toediening betreft, zullen beide parameters afhangen van de diagnose en de toestand van de patiënt. In een noodgeval is echter de snelste toedieningsmethode nodig, zoals bijvoorbeeld via IV.

Gebruik van epinefrine

Zoals je kunt zien, is epinefrine een oplossing die beschikbaar is in verschillende concentraties. De volgende aandoeningen zijn enkele van de meestvoorkomende medische waarbij men epinefrine toedient:

Hartaanval

Naast een hartstilstand is adrenaline ook nuttig voor de behandeling van andere hartproblemen, zoals aritmieën die het gevolg zijn van een verminderd of afwezig hartminuutvolume.

Het doel van het toedienen van epinefrine is om vasoconstrictie te veroorzaken en de hartproductie te verhogen. Met andere woorden, het trekt het hart samen en verhoogt je hartslag om het ‘nieuw leven in te blazen’.

Anafylaxie

Epinefrine is ook een eerstelijnsbehandeling voor anafylaxie. Anafylaxie kan zich ontwikkelen als gevolg van een ernstige allergische reactie en kan zelfs leiden tot de dood, in het geval van extreme bronchoconstrictie. In deze gevallen zullen medische professionals dit medicijn toedienen, omdat het de luchtwegen kan verwijden en de patiënt kan laten ademen.

Gezamenlijke toediening met lokale verdoving

Epinefrine wordt aan een verscheidenheid aan lokale verdovingen toegevoegd en toegediend als injecteerbare middel. De reden voor deze combinatie is dat de vasoconstrictieve effecten van adrenaline het mogelijk maken om de absorptie te vertragen en dus het effect van het verdovingsmiddel te verlengen.

Dat gezegd hebbende, sommige van de bijwerkingen van het gebruik van lokale anesthetica met epinefrine kunnen te wijten zijn aan de effecten van epinefrine en kunnen onder andere zijn:

• Nervositeit/onbehagen
• Tachycardie
• Tremors

Mogelijke bijwerkingen van epinefrine

Het gebruik van deze stof kan mogelijke bijwerkingen en complicaties hebben, vooral bij intraveneuze en intracardiale toediening. Mogelijke bijwerkingen van epinefrine zijn onder andere:

• Hartkloppingen en tremors
• Tachycardie
• Hartritmestoornissen
• Angst en hypertensie
• Hoofdpijn
• Acuut longoedeem

Ook zijn er verschillende contra-indicaties voor epinefrine. In die omstandigheden is epinefrine geen geschikt medicijn. Voor patiënten die worden behandeld met niet-selectieve bètablokkers, is adrenaline bijvoorbeeld geen geschikt medicijn.

Dit komt omdat het kan leiden tot een zeer gevaarlijke interactie tussen medicijnen, die ernstige hypertensie en zelfs een hersenbloeding kan veroorzaken.

Hoewel veel mensen denken dat de toediening van epinefrine hartfalen kan veroorzaken vanwege het sterke vaatvernauwende effect, is dit niet waar. De kransslagaders hebben slechts één type receptor dat vasodilatatie veroorzaakt, geen vasoconstrictie, wanneer het in contact komt met adrenaline.

Conclusie

Epinefrine, of adrenaline, is een medicijn dat wordt toegediend via verschillende kanalen, afhankelijk van de toestand en situatie van de patiënt. Bovendien is het een waardevolle behandeling bij een hartstilstand en anafylactische reacties.

Er zijn soorten epinefrine die je zelf kunt injecteren als je het risico loopt op anafylactische shock. Zoals alle geneesmiddelen is het niet vrij van bijwerkingen, waarmee je dus rekening moet houden bij het toedienen van dit middel.