Alles wat je over heupfracturen moet weten

Heupfracturen hebben een hoog sterftecijfer, aangezien de meeste patiënten die aan dit letsel lijden, bejaard zijn en vaak al in een slechte gezondheid verkeren.

Heupfracturen (HF) zijn ernstige en soms levensbedreigende verwondingen. Ze zijn de ernstigste complicatie van osteoporose en helaas een veelvoorkomend gezondheidsprobleem bij ouderen. In landen als Spanje zijn er bijvoorbeeld ongeveer 60.000 gevallen per jaar, ofwel 1 geval op elke 1.000 mensen.

De meeste mensen met heupfracturen zijn ouder dan 80 jaar, wat de klinische benadering en mogelijk herstel bemoeilijkt. Wil je meer over heupfracturen en hun prognose weten, lees dan verder.

Wat is een heupfractuur?

Een heupfractuur (HF) wordt gedefinieerd als een verwonding en botbreuk die ter hoogte van het bovenste uiteinde van het dijbeen optreedt, zoals door de Spaanse Nationale Onderzoeksraad beschreven (Spaanse link). Afhankelijk van de locatie kan het de heupkop, de dijbeenhals, de trochanters of andere segmenten aantasten.

Fracturen van de dijbeenhals zijn intracapsulair, dat wil zeggen, ze zitten in een gewrichtscapsule. In dit geval op het invoegpunt tussen het dijbeen en het bekken. Trochanterische verwondingen en verwondingen in andere segmenten worden als extracapsulair geclassificeerd, omdat ze niet het gewricht zelf aantasten, maar eerder langs het bot.

Volgens documenten op het professionele portaal Medigraphic (Spaanse link) worden de verschillende soorten heupfracturen op basis van vele parameters onderscheiden. Afhankelijk van hoeveel het beschadigde gedeelte is verplaatst, worden de volgende categorieën gedefinieerd:

• Graad I: onvolledige breuk of abductie.
• Graad II: volledige breuk, maar zonder verplaatsing van de betrokken structuren.
• Gradatie III: volledige breuk met gedeeltelijke verplaatsing. De scheiding is minder dan 50%.
• Graad IV: volledige breuk met totale verplaatsing. De voorheen verenigde benige structuren raken elkaar niet meer.

Wat veroorzaakt heupfracturen?

Zoals de Mayo Clinic aangeeft (Spaanse link), kan een ernstige impact, zoals bij een auto-ongeluk of een val van grote hoogte, bij iedereen een heupfractuur veroorzaken, ongeacht geslacht of leeftijd.

Zoals reeds vermeld, zijn de meeste patiënten echter 80 jaar of ouder en is de incidentie bij vrouwen hoger. Dit komt door de hogere prevalentie van osteoporose in deze leeftijdsgroep, waardoor botten veel kwetsbaarder zijn voor mechanische spanningen en schokken.

Botten zijn geen volledig afgesloten weefsels, omdat ze op basis van individuele groei en fysiologische eisen worden gemaakt en vernietigd. Dit proces staat als remodelleren bekend. Na de leeftijd van 30 jaar overschrijdt de snelheid van vernietiging van botweefsel de productiesnelheid, waardoor botten breekbaar, poreus en zwak worden.

Zo heeft dezelfde impact bij een oudere patiënt met osteoporose veel meer kans om een heup te breken dan bij een jonger iemand. De meeste klinische gebeurtenissen treden op wanneer het individu vanuit een staande positie valt, waardoor een heupfractuur van meer of minder ernst wordt veroorzaakt.

Risicofactoren

Zoals je zult hebben gemerkt, is ouder zijn de grootste risicofactor als het om het oplopen van een heupfractuur gaat. Toch kunnen ook andere factoren de kans op dit soort ernstig letsel vergroten. Deze omvatten onder andere:

• Geslacht: vrouwen verliezen sneller botdichtheid dan mannen. Vandaar dat 80% van de patiënten met heupfracturen vrouw is. Dit is gedeeltelijk aan de daling van de productie van geslachtshormonen te wijten, zoals oestrogeen, tijdens de menopauze.
• Osteoporose: Zoals gezegd vergroot het lijden aan osteoporose de kans op een heupfractuur na een val.
• Voedingsproblemen: Tekorten aan calcium en bepaalde vitamines kunnen tot een gebrek aan botdichtheid tijdens groei en ontwikkeling leiden.
• Alcohol- en tabaksgebruik: deze verslavende gifstoffen en andere drugs verstoren de snelheid van botproductie en  zorgen voor meer slijtage.

Als je niet bejaard bent, dan zijn roekeloos rijgedrag, drugsgebruik en een gebrek aan lichaamsbeweging enkele van de gebeurtenissen die tot een ongeval met heupfracturen kunnen leiden. Het is echter onwaarschijnlijk dat een jongere met een gezonde levensstijl een dergelijke blessure op zou lopen.

Symptomen van een heupfractuur

Zoals aangegeven in de MSD Manuals (Spaanse link), is het meestvoorkomende symptoom een zeer ernstige en duidelijke pijn in de liesstreek na een val. Als de botfragmenten zijn gescheiden (zoals bij een graad III- of IV-verwonding), kan de persoon niet lopen, staan of zelfs het aangedane been bewegen.

Aan de andere kant, als de fractuur mild is (graad I), dan kan de patiënt ondanks de pijn een paar dagen proberen om een normaal leven te leiden. Dit is helemaal niet aan te raden, omdat het alleen maar tot een verhoogd risico op overlijden leidt, zowel op korte als op lange termijn.

Eventuele complicaties

Volgens studies (Spaanse link) overlijdt tussen de 2 en 7% van de patiënten in de acute ziekenhuisfase, dus kort na opname. Tussen 6 en 12% van de ouderen die deze fase overleven, sterft in de eerste maand na de breuk en tot 33% in minder dan een jaar.

De kans op overlijden onmiddellijk na het letsel is dus 5-10%, wat na een jaar toeneemt tot 1/3 van het totale aantal patiënten. Meer dan 10% van de overlevenden is bovendien volledig gehandicapt, zonder mogelijkheid om naar hun vorige woning terug te keren. Helaas zijn de vooruitzichten somber.

Wat is de reden voor deze fatale prognose? Een aantal van de reeds geciteerde bronnen verklaren dat dit aan enkele van de meestvoorkomende complicaties van heupfracturen te wijten is:

• Bloedstolsels die zich in de benen of longen vormen: hierdoor wordt de normale bloedstroom afgesneden, wat vaak tot de dood leidt.
• Risico op het ontwikkelen van decubitus: doordat de patiënt gedurende lange tijd in een ziekenhuisbed ligt. Dit kan tot systeeminfecties leiden, die bij ouderen ook vaak de dood tot gevolg hebben.
• Verhoogd verlies van spiermassa: door bedlegerig te zijn, zal de patiënt spiermassa verliezen, wat hun kansen op herstel verder belemmert.
• Infecties: zoals urineweginfecties, longontsteking, sepsis.

Diagnose van een heupfractuur

Na een ernstige val is dringende medische hulp essentieel, vooral als de patiënt op leeftijd is. De arts zal een noodröntgenfoto maken, die de omvang van de breuk zal laten zien. Afhankelijk van de ernst van het letsel zal de arts beslissen welke ingrepen hij zal uitvoeren.

Operatie na een heupfractuur

Ondanks de gegevens die tot nu toe zijn verstrekt, wordt een heupfractuur bij een oudere nooit als het eindpunt beschouwd. Het is daarom essentieel om te proberen het met een chirurgische behandeling aan te pakken.

Dit is een zeer delicaat proces, aangezien, zoals aangegeven door de National Library of Medicine van de Verenigde Staten (Engelse link), herstel van de ingreep tot een heel jaar kan duren.

Op basis van het type fractuur kunnen artsen verschillende operaties uitvoeren. Om het artikel af te sluiten, zullen we je in het laatste gedeelte enkele details over deze ingrepen geven.

1. Schroef via interne bevestiging

Zoals beschreven door Central Coast Orthopaedic (Spaanse link), gebruikt deze chirurgische procedure speciale metalen schroeven om de heupfractuur te herstellen. De schroeven kunnen aan een metalen plaat worden bevestigd die in het bot is gestoken of op zichzelf. In beide gevallen helpen ze het weefsel opnieuw te hechten.

2. Totale vervanging van de heup

De arts zal  de kop en hals van het dijbeen en de bekkenkom volledig door kunstmatige prothesen vervangen. Dit is in bijna alle gevallen de beste optie: het wordt met een verhoogde kwaliteit van leven bij patiënten geassocieerd die de procedure ondergaan.

3. Gedeeltelijke heupprothese

In dit geval zal de arts alleen het beschadigde deel van het dijbeen vervangen en niet het hele gewricht. Het komt het meest bij patiënten voor met onderliggende aandoeningen of die nooit zelfstandig zullen kunnen leven.

Een verwonding met een hoog sterftecijfer

Als je erachter komt dat een dierbare een heupfractuur heeft opgelopen, dan kan dit helaas erg moeilijk zijn. Hoewel het voor de patiënt mogelijk is om van een totale heupprothese te herstellen en een praktisch normaal leven te leiden, gebeurt dit in veel gevallen niet en sterft de patiënt vroegtijdig.

Afgezien van de ernst van de heupfractuur zelf, compliceert het feit dat de meeste getroffen mensen ouder zijn en al onderliggende aandoeningen hebben voorafgaand aan het letsel het probleem. Het is herstel is daarom zo kostbaar en het sterftecijfer zo hoog.