Wat is een loopgraafmond en hoe behandel je het?

Een loopgraafmond is een bacteriële ziekte die zich onder andere manifesteert als ontsteking, bloedend tandvlees en acute halitose. De aanpak is echter eenvoudig.

Een loopgraafmond, ook bekend als acute necrotiserende ulceratieve gingivitis (ANUG), is tegenwoordig een zeldzame aandoening. De karakteristieke bijnaam komt van het feit dat het soldaten in oorlogstijd trof, vanwege de ongezonde omstandigheden en gewoonten die ze moesten doorstaan tijdens conflicten.

Het manifesteert zich als een acute en pijnlijke infectie waarbij het tandvlees bloedt als gevolg van necrose van de papillen en een algehele aantasting van de mondgezondheid.

Volgens studies wordt het normaal gesproken meestal in verband gebracht met aids. Dit komt omdat de verworven immuundeficiëntie bij 90% van deze patiënten gewoonlijk orale aandoeningen veroorzaakt.

Wat veroorzaakt het?

Een loopgraafmond is een pijnlijke vorm van tandvleesontsteking wat we kennen als gingivitis. De bacteriesoorten Bacillus fusiformis en Borrelia Vincentii zijn geassocieerd met de hier beschreven laesies. Ze zijn echter niet de enigen.

Volgens wetenschappelijke studies (Spaanse link) zijn er vier zones in de getroffen regio:

• De bacteriële zone is een grote massa bacteriën met verschillende morfologieën en kenmerken. Deze zijn in het begin niet per se schadelijk, maar hun overmatige verspreiding veroorzaakt de ziekte.
• Een zone die rijk is aan neutrofielen, de meest voorkomende leukocyten in het bloed en een van de eersten die infectieuze haarden bereikt. Deze maken deel uit van de pus en zijn in dit geval aanwezig in de bacteriële zone.
• De necrotische zone is waar celdood optreedt. Spirocheten, een bacteriesoort met een langwerpige, spiraalvormige vorm, domineren hier.
• Spirochetale infiltratie vindt plaats in de laatste laag, waarin spirocheten infiltreren en er geen andere bacteriën zijn.

Volgens de Amerikaanse National Library of Medicine kunnen de volgende factoren de bacteriële overgroei triggeren die een loopgraafmond veroorzaakt:

• Stress.
• Slechte mondhygiëne.
• Roken.
• Ondervoeding.
• Een zwak immuunsysteem.

Wat zijn de symptomen van een loopgraafmond?

In de MSD-handleiding staat dat de infectie meestal plotseling begint, met pijn en bloedend tandvlees en ook overmatig speeksel. Enkele van de meestvoorkomende klinische symptomen zijn:

• Slechte adem, overduidelijk door de onaangename geur.
• Kraterachtige zweren tussen de tanden.
• Koorts.
• Onaangename smaak in de mond, waarneembaar door de patiënt zelf (sommigen omschrijven het als een metaalachtige smaak).
• Grijsachtig laagje op het tandvlees die rood en bloederig lijken.

De patiënt zal vanwege deze symptomen moeite hebben met het uitvoeren van gewone activiteiten, zoals spreken, eten en slikken. De lymfeklieren in de hals zwellen ook vaak op als reactie op de infectie (lymfadenopathie).

Mogelijke complicaties

Gezien de moeilijkheid om normaal te eten en te leven, zijn andere veelvoorkomende complicaties gewichtsverlies, uitdroging en tandverlies. Het is mogelijk dat bacteriën het bloed infiltreren als iemand met deze aandoening deze klinische symptomen negeert. Dit leidt vervolgens tot bacteriëmie.

De verspreiding van de infectie kan verwoestend zijn omdat het meerdere organen aan kan tasten. Verder kan er een septische shock optreden. Dit gebeurt wanneer het lichaam te sterk reageert en de bloeddruk daalt.

Diagnose

Zoals aangegeven door het wetenschappelijk portaal Drugs (Engelse link), is het lichamelijk onderzoek de eerste stap bij het opsporen van een loopgraafmond. De specialist gaat op zoek naar zweren, grijsachtige plaque rond de tanden en de vernietiging van tandvleesweefsel. De diagnose is meestal snel en er is weinig kans op fouten.

Een arts kan echter bloedonderzoeken en röntgenfoto’s nodig hebben. De laatste is om de hoeveelheid schade te beoordelen die door de infectie is veroorzaakt, daar de omvang van de laesies ermee duidelijk wordt. De aanpak hangt af van de ernst van het ziektebeeld.

Wanneer moet je medische hulp zoeken?

Elke vorm van tandvleesontsteking vereist medische tussenkomst. Niet alle tandvleesontstekingen zijn te wijten aan infecties. Je moet echter tijdig een ziekte uitsluiten. Een orale infectie kan aanzienlijk verergeren als deze niet op tijd wordt aangepakt, omdat bacteriën in de bloedbaan kunnen komen.

Beschikbare behandelingen voor een loopgraafmond

Volgens het gezondheidsportaal Siegfried Rhein (Spaanse link) zijn de doelen van de behandeling het genezen van de infectie en het verlichten van symptomatologisch ongemak. Men kan dit doen door het gebruik van antibiotica, maar de belangrijkste pijlers als het gaat om een loopgraafmond zijn:

• Professionele reiniging, langzaam en grondig, gedurende meerdere opeenvolgende dagen. Deze aandoening reageert meestal goed op een grondige mondhygiëne.
• De patiënt moet thuis regelmatig spoelen met zout water of een waterstofperoxide-oplossing.
• Artsen adviseren de patiënt meestal om zijn of haar tanden niet te poetsen, vanwege de kwetsbaarheid van het orale apparaat, dat door de aandoening wordt veroorzaakt. Na het spoelen en schoonmaken moet de patiënt wel de rest van zijn of haar leven goed blijven poetsen, om herhaling te voorkomen.

Preventie

Preventie is eenvoudig en gebaseerd op goede voeding, goede mondhygiëne en regelmatige bezoeken aan de tandarts voor controle. Professionals bevelen ook aan dat patiënten actief blijven en stoppen met roken.

Naast dit alles heeft een loopgraafmond ook een belangrijke psychologische component, omdat het in veel gevallen verband houdt met stress. Om deze reden moeten de patiënten soms hulp zoeken buiten het farmacologische veld om pathologieën zoals deze aan te pakken.

De loopgraafmond is bijna verdwenen

Deze aandoening komt niet meer zo veel voor als vroeger, aangezien de normen voor persoonlijke hygiëne blijven stijgen. Je moet wel elke dag je tanden poetsen en regelmatig naar je tandarts gaan. Zo kunnen ze eventuele problemen evalueren en helpen voorkomen.