Pseudojicht: symptomen, oorzaken, diagnose en behandeling.

Pseudojicht is een ziekte die zich uit met zwelling, pijn en gewrichtsklachten, meestal van de knie. Het moet niet verward worden met typische jicht, omdat de oorzaken ervan wezenlijk anders zijn.

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Antonio Sánchez Amador.

Laatste update: 23 januari, 2023

Pseudojicht is een pathologie die gekenmerkt wordt door het verschijnen van kristallen in onder andere de gewrichtsvloeistof, het kraakbeen, het vezelkraakbeen en de gewrichtsmeniscus. Volgens wetenschappelijke artikelen reageren deze kristallen op de verkalking (afzetting van calciumpyrofosfaat) van het hyaliene kraakbeen of de gewrichtsmeniscus, en daarom wordt het ook wel chondrocalcinose genoemd.

Ondanks dat de symptomen lijken op jicht, hebben we het hier over een ziekte die niets te maken heeft met hyperurikemie, dat wil zeggen met de abnormale concentratie van urinezuur in het bloed. Daarom zijn de medische aanpak en behandeling ervan heel anders. Hier is alles wat je moet weten over pseudojicht.

Wat is pseudojicht?

Zoals gezegd is pseudojicht een ziekte die wordt veroorzaakt door een verhoogde concentratie en daaropvolgende afzetting van calciumpyrofosfaat in gewrichtsweefsels. Volgens onderzoek bevatten deze kraakbeenweefsels lage concentraties van deze zouten en verkalken ze niet, zodat deze gebeurtenis verschillende negatieve gevolgen heeft voor de patiënt.

Volgens dezelfde bronnen is de ziekte chronisch, met een lange duur en langzame progressie. Ze gaat gepaard met andere pathologieën, zoals diabetes mellitus en arteriële hypertensie. Ongetwijfeld is degene die er het meest mee correleert osteoartrose, de slijtage van het gewrichtskraakbeen, en de daaropvolgende wrijving tussen de botten.

Wat zijn de symptomen ervan?

Onderzoeksinstanties zoals de Mayo Clinic (Engelse link) definiëren de symptomen van pseudojicht of chondrocalcinose. Enkele daarvan zijn de volgende.

• Pijn, zwelling, stijfheid en warmte in grote gewrichten.
• Frequente crises van gewrichtsklachten die kunnen optreden als plotselinge aanvallen of als chronische pijn die na verloop van tijd aanhoudt.
• Gelokaliseerd ongemak in de knieën in de meeste gevallen, hoewel het ook kan voorkomen in ellebogen, enkels, polsen, schouders en handen.

Jicht manifesteert zich over het algemeen in de grote teen (in ongeveer 50% van de gevallen), terwijl pseudojicht zich vooral concentreert in de knieën. Dit zeer fundamentele verschil is een van de duidelijkste onderscheidende kenmerken tussen de twee aandoeningen.

Opgemerkt moet worden dat medische verenigingen benadrukken dat niet alle mensen met calciumpyrofosfaatafzettingen in de gewrichten deze symptomatologie hebben. Kristallen verschijnen meestal met de leeftijd bij wel de helft van de bevolking, vanaf 85 jaar. Toch ontwikkelen velen nooit symptomen.

Andere in reumatologie gespecialiseerde bronnen (Engelse link) benadrukken ook dat het ontstekingsniveau bij pseudojicht meestal lager is dan bij normale jicht. Het wordt daarom beschouwd als een iets minder pijnlijke pathologie.

Oorzaken van pseudojicht

Hoewel de mechanismen nog niet volledig zijn opgehelderd, neemt men aan dat deze aandoening te wijten is aan de metabolische activiteit van chondrocyten.

Deze cellen van het kraakbeenweefsel kunnen meer pyrofosfaat produceren dan normaal, wat zou leiden tot de vorming van kristallen in de kraakbeenmatrix. Het immuunsysteem zou deze atypische structuren aanvallen en een plaatselijke ontstekingsreactie veroorzaken.

Nogmaals moet worden opgemerkt dat deze pathologie niets te maken heeft met gewone jicht. Die laatste is het gevolg van een te grote hoeveelheid urinezuur in het bloed, hetzij door een verhoogde productie, hetzij door een gebrekkige verwijdering in de nieren. Obesitas, een ongezonde levensstijl en alcoholisme kunnen deze aandoening bevorderen.

Een hoge calciuminname daarentegen veroorzaakt geen pseudojicht, zoals men in eerste instantie zou kunnen denken. Daarom zijn er geen speciale diëten nodig.

Helaas is de oorzaak van de ophoping van deze kristallen nog onbekend. Men vermoedt echter dat er bepaalde genetische predisponerende mechanismen kunnen bestaan.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De Arthritis Foundation noemt een reeks stappen die de arts moet volgen om een effectieve en correcte diagnose van deze pathologie te stellen. Dit zijn de volgende:

• een gedetailleerde medische geschiedenis van de patiënt
• afname van een monster van gewrichtsvloeistof om pyrofosfaatkristallen waar te nemen
• röntgenfoto’s, die de aanwezigheid van kristallen in het kraakbeenweefsel aantonen
• bloedonderzoek om andere ziektebeelden, zoals jicht, uit te sluiten

Wat is de behandeling?

Volgens de American Society for Surgery of the Hand (Engelse link) moet de behandeling van jicht en pseudojicht multidisciplinair zijn, dat wil zeggen dat we de ziekte vanuit verschillende fronten moeten benaderen. Deze zijn als volgt.

• Allereerst zullen niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s) worden voorgeschreven om de pijn en zwelling van het aangetaste gewricht te behandelen. Ook kunnen colchicine en verschillende corticosteroïden worden voorgeschreven. Dit zou de farmacologische aanpak zijn.
• Ten tweede kan men ook kiezen voor drainage van de kraakbeenvloeistof om de afgezette pyrofosfaatkristallen te verwijderen. Deze methode heet “gewrichtsaspiratie.” Als de gewrichtsbeenderen ernstig beschadigd zijn, wordt een gewrichtsreparatie- of vervangingsoperatie uitgevoerd. Dit is de chirurgische aanpak.
• Ten slotte worden bepaalde behandelingen en gedragingen die niet direct met medicijnen te maken hebben, aan de patiënt aanbevolen. Dit omvat het periodiek aanbrengen van ijs op het getroffen gebied, evenals heilzame oefeningen en gewrichtsrust. Dit is de fysiotherapeutische benadering.

Vermoeden van pseudojicht

Zoals we gezien hebben, is pseudojicht een pathologie die ontstaat door de afzetting van calciumpyrofosfaatkristallen. Deze gebeurtenis komt heel vaak voor, bij wel de helft van de bevolking boven de 85 jaar, maar niet alle oudere patiënten hebben bijbehorende symptomen.

Hoewel het bepaalde klinische symptomen en behandeling deelt met normale jicht, moeten de twee ziektebeelden niet verward worden. Als je last hebt van gewrichtspijn in de knie die in golven komt en je bent ouder dan 50, dan kun je lijden aan pseudojicht.